Бізбен байланыс
kum2017@yandex.ru
WhatsApp: +7 705 241 87 47


«Ер Тарғын» жырындағы ұлттық болмыс, ерлік істер

28 қазан 2013, Дүйсенбі
Сабақтың мақсаты: « Ер Тарғын» жырының тәрбиелік мәні жайлы толық түрде мәлімет бере отырып, шығармашылығын қалыптастыру, жырдың көркемдік ерекшелігін таныту. Жыр арқылы жастарды ерлік іске, отанды сүюге, халыққа адал қызмет етуге тәрбиелеу. Жырдағы батырлардың ел қорғаудағы ерлік істерін жастарға үлгі - өнеге ету. Тілдің құдіретін сезіндіру, адамның бойындағы қасиеттерін және іс - әрекеттерін көркем қабылдауға үйрету.
Сабақтың міндеті: а) білімділік – оқушыларға «Ер Тарғын» жырындағы ерлік істер, ұлттық болмыс туралы мағлұмат беру.
Ә) дамытушылық – өзіндік ой - пікірі бар, тіл мәдениеті, сөздік қоры бай дара тұлға даярлау.
Б) тәрбиелік – жыр кейіпкерлері арқылы патриоттыққа, елжандылыққа тәрбиелеу. Жырдағы батырлардың ел қорғаудағы ерлік істерін оқушыларға үлгі - өнеге ету.
Сабақтың түрі: Ашық сабақ
Сабақтың әдісі: әңгімелеу, түсіндіру, сұрақ - жауап, семантикалық карта, «Алтын қақпа» ойынының элементтері.
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта
Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі.

Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі.
Амандасу, түгендеу, оқушылардың назарын сабаққа аудару.

2. Үй тапсырмасын сұрау.
«Ер Тарғын» жырының мазмұнын айту және композициялық құрылысына талдау. (Семантикалық карта арқылы сұрау)
Оқушылар, алдымен композицияның не екенін есімізге түсіріп өтсек. Композиция – сюжеттік дамудың кезең - кезеңдерін тәртіпке салып, реттеп, қиыннан қиыстырып тұратын тәсіл. Композициялық шеберлік – шығармалардағы барлық бөлшекті бір ғана бүтінге тұтастыру, бәрін бір ғана нәрсеге – негізгі идеяға бағындыру. Композицияны төмендегіше қарастыруға болады.
1. Сюжеттің басталуы (уақиғаның басталуы); 2. Шығарма ішіндегі уақиғалардың байланысы; 3. Уақиғаның шарықтау шегі; 4. Уақиғаның аяқталуы (шешімі).
1. Шығарманың басталуы: Тарғынның қырғыз халқынан кісі өлтіріп, Қырық сан Қырымға қашып кетуі.
2. Шығарманың дамуы: Олалай, Бұлалайды жеңіп, Ақша ханның қызы Ақжүністі алып қашуы.
3. Шығарманың шиеленісуі: Ер Тарғынның он сан ноғайға барып, Шаған жерін алып беруі.
4. Шығарманың шарықтау шегі: Тарғын белін шығарып, Ақжүніс, Тарлан аты үшеуі жұртта қалуы.
5. Шығарманың аяқталуы: Тарғынның Үш Қара ноғайдың халқымен достасып, Үш Тарғын тауын жайлауы.

2. Семантикалық карта.

3. Жаңа сабақ
Оқушылар, біздің бүгінгі сабағымыздың тақырыбы «Ер Тарғын» жырындағы ұлттық болмыс, ерлік істер. Ұлттық болмысқа алдыңғы сабақтарымызда өткен халық ауыз әдебиетінің бір түрі – тұрмыс - салт жырлары, әдет ғұрыптарын жатқызамыз. Ал, енді осы жырда ұлттық болмыс қай тұстарда кездеседі, соны байқайық. Ер Тарғынның Ақжүніс пен Тарлан атына арнаған толғауын, Ақша хан мен Ханзалда ханның Ер Тарғынды сыйлап, құрмет көрсетуі, Ақша ханның қызы Ақжүністі айттыруын жатқызуға болады. Ал, ерлік істеріне Ер Тарғынның Олалай, Бұлалай деген хандарды жеңуі, Ханзада ханның еліне қалмақтың Шаған суын алып беруі, Шаған суы үшін қалмақтармен екінші мәрте шайқасуын жатқызамыз. Тарғын жауға қарсы аттанғанда мал, олжа үшін емес,
Еділдің арғы жағына
Аттанбадым олжа үшін,
Аттанғаным кәпірге
Ата - бабам ежелден
Ескі кегі бар үшін,...- деп тарғын кетпес кекке айналған сол жерді қайырып алу үшін аттанғанын айтады. Халық жыры Тарғын секілді халқын сүйген батырлар қандай жауға болса да төтеп беріп, ел - жұртын қорғай алады деген қорытынды жасайды.

4.«Алтын қақпа» ойыны.
1 - кезең: «Тас қақпа»
2 - кезең: «Күміс қақпа»
3 - кезең: «Алтын қақпа»
Оқушыларды үш қатраға бөліп, ұяшықта жасырылған сұрақтарды таңдау (ұяшықты топ басшысы таңдайды)
1. «Тас қақпаға» арналған сұрақтар
1. Ер Тарғынның мінген тұлпары? (Тарлан)
2. Қазіргі күнде «Ер Тарғын» жырының неше нұсқасы бар? (оннан астам)
3. «Ер Тарғын» жырының кейіпкерлерін атаңыз?
2. «Күміс қақпаға» арналған сұрақтар
1. Қартқожақ батыр өзін қалай таныстырады?
2. «Алты құлаш ала атпен, үсті толған болатпен... бұл да айтулы ер еді»деп жырда кімді бейнелеген? (Домбауыл)
3. Етектейін еріннің,
Екі елісі қалыпты.
Қиған қамыс құлақтан
Бір елісі қалыпты,- деп жырда нені сыйпаттаған? (Тарлан)
3. «Алтын қақпаға» арналған сұрақтар
1. Бір уақыт болғанда,
Бұл Тарлан пысқырды.
Пысқырғанмен қоймады
Және жерді тебінді,
Хайуан бүйтіп не білді?
2. Ханзада хан Ер Тарғынды неше рет және қалайша алдады?
3. Ханзада ханның халқына Сыпыра жыраудың айтқан ақылы?
2. Әр қатардың оқушылары ерлік, Отан, туған жер тақырыбында мақал - мәтел айтып жарысады.
3. «Батыр туса – ел ырысы» ой толғау жазу.

5. Бекіту.
Сұрақ қою арқылы сабағымызды бекітеміз. Күннің бетін бұлттар жауып тұрады. Әр бұлттың артында жазылған сұраққа жауап беру арқылы күннің ішінде жазылған:
«Ерлігің мол сыр болып,
Ел аузында жыр болып,
Жаулар үшін мұң болып,
Жаса, Тарғын, күн болып!» - деген сөздерді ашу керек.
Сұрақтар:
1.«Аттанбадым олжа үшін,
Сыңсып жатқан мал үшін...
Аттанғаным кәпірге
Атамның ежелгі кегі бар үшін»... Бұл кімнің сөзі? (Тарғын)
2. Ақша хан деген кім? (Ақжүністің әкесі)
3. Жырдағы Тарғынның мақсаты? (Атамекен қонысынан, жер - суынан айырылған жұрттың намысы үшін атқа қонған Тарғын ежелгі ата - бабасының кегін алуды мақсат етеді)
4. Қартқожаққа кезегін берген батырдың әрекетіне қалай қарайсыз? (үлкенді сыйлау, адамгершілік)
5. Ханның алдауына бірнеше рет түскен батырдың әрекетіне баға беріңіз? (аңғалдығын, адалдығын білдіреді)
6. Үйге тапсырма.
Ер Тарғынның портретін жасау және кейіпкерлерге сипаттама жазу
7. Бағалау.

Назар аударыңыз! Жасырын мәтінді көру үшін сізге сайтқа тіркелу қажет.
18 237
0
  • 0
0 дауыс


Жаңалықтар
Қазақстандағы ұлт – азаттық қозғалыстар
Қазақстандағы ұлт – азаттық қозғалыстар
XVIII - XIX ғ. екінші жартысындағы Ұлт азаттық күресте ел үшін жанын пида еткен қайраткерлердің ерлік істерін паш ету.
Әлияның ерлігі - елге мұра, ұрпаққа ұран!
Әлияның ерлігі - елге мұра, ұрпаққа ұран!
Ұлы Отан соғысындағы Ұлы Жеңістің маңыздылығын ұғынуларына жағдай туғызу. Ұлы Отан соғысында туған жерін қорғаған аты аңызға айналып, ерлік істері барша ұлтты таң қалдырған қазақтың батыр қызы Әлия Молдағұлованың жарқын өмірі және Ұлы Отан
Батырлар жыры (күнделікті сабақ жоспары)
Батырлар жыры (күнделікті сабақ жоспары)
Батырлар жыры - ауыз әдебиетінің қомақты да асыл мұрасы. Оларда елін сыртқы жаулардан қорғау, елінің, халқының тәуелсіздігін сақтау мұраты басым. Қазақтың батырлар жырларында тарихи оқиғалардың ізі жатыр.
Ер есімі – ел есінде
Ер есімі – ел есінде
Ұлы Жеңісті дәріптеу, Ұлы Отан соғысында ерлік көрсеткен ата - бабаларымыздың ерлік істерін қастерлеу, ардагерлерді еске алып, өмір жолын, ерлігін таныту және үлгі - өнеге тұту.
«Алпамыс батыр» жыры арқылы жыршылықты таныту
«Алпамыс батыр» жыры арқылы жыршылықты таныту
Астана қаласы, №56 мектеп - лицейінің қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі Какарманова Райгүл Ғалымқызы
Батырлар жырындағы сабақтастық
Батырлар жырындағы сабақтастық
Сабақтың тақырыбы: Батырлар жырындағы сабақтастық Мақсаты: Білімділік: Батырлар жырының мазмұны мен идеясын игерте отырып, жырды талдау арқылы жан-жақты ашу, меңгерту. Батырлар бейнесінің халықтың алып қуатының, қажымас қайратының, сарқылмас күшінің
Пікірлер (0)
Ақпарат
Қонақтар,тобындағы қолданушылар пікірін білдіре алмайды.
×