ойын сауық отауы
Су, егіншілікке қатысты ырым - тыйымдар
15.05.2020 80 362 1 Дауыл

Су, егіншілікке қатысты ырым - тыйымдар

Бұл қызықты
Су, егіншілікке қатысты ырым - тыйымдар
Су, егіншілік. Су – өмір тірегі. Су бар жерде – ну бар. Бұлақты жер – құрақты жер, деген даналық сөздер бекер айтылмаса керек. Тіршіліктің өзі алғаш суда пайда болған десек, су барлық тірінің бастау қөзі. Су жағасында қоныстаған қазақ халқы біртіндеп егіншілікке үйренді. Қазіргі кезде бүкіл қазақ халқының көптеген алқаптары, Әсіресе, менің тұған жерім оңтүстік өңірінде егіншілік – мақта өсіру, көкөніс, дәмді - дақылдары, жеміс - жидектерді өсіру шаруашылықтары кең жолға қойылған. Сондықтан егіншіліктің басты көзі су болғандықтан, судың қадірін, маңызын халық жақсы біледі. Суға байланысты, суды қастерлеп, қадірлейтін ырым - тыйым сөздері халық арасында көптеп кездеседі.
Құдыққа түкірме
Қойныңа тас тығып, өсек құма бас бұғып.
Жасаған жөн әрқашан, жақсылыққа – жақсылық.
Ақыл – есің бүтінде, бол ұнамды пікірде.
Суын ішкен құдыққа, қайтып келіп түкірме.

• Егін егіп жатқан диқанға өтіп бара жатқан жүргінші: «Бір дәнің мың дән берсін» - деп амандасады.
• Егер диқаннан біреу - міреу егістік үшін дән сұраса, ол сұраушыға мүмкіндігіне қарай береді.
• Диқан өз қырманының астығын алып, пайдалануға кіріседі «Диқан атаның» атына бағыштап, Құраннан аят оқиды. Содан соң алғашқы өлшем қайыр – садақаға, «аққұлаға» бөлінеді. Бұл күндіз емес, міндетті түрде кешкісін оттың жарығымен жаласады.
• Жаңа өсіп кележатқан көкті жұлмайды. «Көктей солғыр» деген қарғыс осындайдан шыққан.
• Құдыққа түкірмейді, маңайын ластамайды, жанына дәретке отырмайды.
• Жар басына, суға өте жақын жерге үй тікпейді.
• Ағашты, өсімдікті сәрсенбі күні отырғызады.
• Түнде су алуға бармайды. Егер бара қалса: «Су иесі Сүлеймен, су алуға рұқсат бер», деп сүға үш рет кесек лақтырып барып алу керек.
• Шелектегі суға ауыз батыруға болмайды.

Павлодар қаласының
«Дарынды балаларға арналған №8 лицей - мектебі» ММ
Абаильденова Нұргүл Қуандыққызы

Ұмытылған ұлт дәстүрлері: Шөп сындыру Ұмытылған ұлт дәстүрлері: Шөп сындыру
Шөп сындыру /ырым/. Бұл әдетте жақсылық жағдайға, іске байланысты жасалатын ырым
Киімге қатысты тыйымдар мен ырымдар Киімге қатысты тыйымдар мен ырымдар
Киімді оң қолдан бастап киіп, сол қолдан бастап шешеді. Оң қолдан бастап киім кию жақсы ырым саналады.
Киім – кешекке қатысты ырым - тыйымдар Киім – кешекке қатысты ырым - тыйымдар
Теріс киме бөркіңді, бұзып кетер көркіңді. Ырым, сенім талайды, тәубесіне келтірді. - Теріс кисе не етеді? Оған дәлел жетеді. Алға басқан аяғың,
Ыдыс - аяққа қатысты ырым - тыйымдар Ыдыс - аяққа қатысты ырым - тыйымдар
Ыдыс - аяққа қатысты ырым - тыйымдар Ыдыс - аяқ. Қазақ халқында ыдыс - аяқ, қап жабдықтарға қатысты салт - дәстүр, әдет - ғұрап, сенім - наным,
Жол туралы ырым-тыйымдар Жол туралы ырым-тыйымдар
Басып кетпе кір суын, тигізер ол қырсығын. Жарылады табаның, сырқырайды ұршығың.
Қазақтың ырым - тыйымдары Қазақтың ырым - тыйымдары
Ұнасын, ұнамасын, Бұзба құстың ұясын.
Пікірлер (1)
Пікір білдіру
Ақпарат
Қонақ,тобындағы қолданушылар пікірін білдіре алмайды.
Аяжан Кадирбаева
#1 Аяжан Кадирбаева Қонақ 24 қаңтар 2019 20:47
Жəне суды сапырма. Суды ластама. Түнде суға барма. Суды төкпе. деген тыйым сөздер де бар.
×