Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалыс

Сабақтың тақырыбы: 1837 - 1847 жылдардағы Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқулықтан тыс қосымша тарихи шығармалар, тарихи құжаттар мен деректерден ұлт - азаттық қозғалыстың алғы шарттарын, сипатын, ерекшелігін, мақсатын ашып көрсете отырып, Кенесары Қасымұлы өзі батыр, өзі хан, өзі көсем, өзі дипломат халқының бостандығы мен тәуелсіздігі үшін күрескен мемлекет қайраткері екендігін, “ұлт - азаттық қозғалыс”, “тәуелсіздік” ұғымын қалыптастыру, жан - жақты талдай білуге баулу.
Дамытушылық: 1837 – 1847 жылдары Кенесары бастаған ұлт - азаттық қозғалыс тақырыбын қорытындылай келіп, сұраққа жауап беру барысында оқушыларды әлеуметтік – экономикалық және саяси дамудың тарихи құбылыстардың күрделі кешендерін талдай білуге және олардың арасындағы байланыстарды айқындай білуге, идеологиялық құбылыстардың таптық мәнін аша білуге баулу.
Тәрбиелік: Халқының бостандығы мен тәуелсіздігі үшін күрескен Кенесарыдай батырдың ерлігін дәріптей отырып, оқушылардың ұлттық сана – сезімін жеріне, еліне деген сүйіспеншілігін арттыру, патриоттық тәрбие беру, өз көзқарасын дәлелдей алатын қоғамның саяси дамуын түсінетін, демократикалық қоғамның мүшесін тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: білімді бекіту сабағы
Көрнекілігі: тұсаукесер
Пәнаралық байланыс: география, қазақ әдебиеті

Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру: сабақтың мақсаты мен ойын ережесін түсіндіру. «Ойлан, тап!» ойыны бойынша терезелерде тапсырмалар жасырылады. Оқушылар терезе таңдап алып, жасырылған сұрақтарға жауап береді. Ойлану уақыты 30 секунд. Егер жауап болмаса, келесі ойыншыға жауап беруге болады. Ойын соңында жинаған ұпайларына байланысты бағаланады. «3»- 10 ұпай, «4»- 20 ұпай, «5»- 25 ұпайдан жоғары.

2. Жаңа тақырыпты меңгеру
Жасырылатын терезелер:
Билік
Дипломатия
Әскер
Экономика
Хронология
Шайқастар
Тұлғалар

«Тұлғалар» терезесі
1. Кіші жүздің Ресей империясының қол астына өтуін жүзеге асырған ханы? (Әбілқайыр хан)
2. Кенесары Қасымұлы Орта жүздің қай ханының немересі? (Абылай хан)
3. Қазақ даласында отаршылдық езгіге қарсы 14 жылға созылған көтерілістің басшысы кім? (Сырым Датұлы)

«Хронология» терезесі
1. Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт - азаттық қозғалыс қашан болды? (1837 - 1847 жж)
2. Кенесары қашан хан болып сайланды? (1841 жыл)
3. Кенесары ханға Долгов пен Герн басқарған елшілік қашан келді? (1845 жыл)

«Шайқастар» терезесі
1. 1838 жылы Кенесары жасақтары қай бекіністі өртке орады? (Ақмола бекінісі)
2. 1847 жылы сәуірде көтерілісшілер Кекілік сеңгір жерінде кімдермен шайқасты? (қырғыздармен)
3. Кенесары хан қай жердегі шайқаста қаза тапты? (Тоқмақ шайқасы)

«Билік» терезесі
1. Қазақ даласы қай генерал - губернаторлыққа бағындырылды? (Орынбор генерал - губернаторлығы)
2. 1842 жылы Орынбор генерал - губернаторлығына кім тағайындалды? (Обручев В. )
3. Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс қай жүздің аумағын қамтыды? (Үш жүздің аумағын қамтыды)

«Дипломатия» терезесі
1. Кенесары Батыс Сібір генерал - губернаторына жазған хатында қандай талаптар қойды?( Ақтау бекінісі мен Ақмола приказын жою, қазақ жерінің тұтастығын қалпына келтіру )
2. Долгов пен Герн елшілігінің қойған шарттарының түпкі мақсаты қандай болды? (Кенесарының хан лауазымын иеленуге құқығы жоқтығын жеткізу )
3. Патшалық Ресейдің отарлау саясатына қарсы 1837 - 1847 жж ұлт - азаттық қозғалысты басқарған кім? (Кенесары Қасымұлы – хан, қазақтардың патшалық Ресей мен Қоқан хандығына қарсы ұлт - азаттық қозғалысының басшысы. )

Тосын сый 10 ұпай сыйлыққа

«Экономика» терезесі
1. Мал өсірушілерден қандай салық жинаған?(зекет)
2. Ұшыр салығын кімдер төледі? (егіншілер)
3. Керуендер қандай салық төледі? (баж салығы)

«Әскер» терезесі
1. Кенесарының тұрақты әскері қанша сарбаздан тұрды? (20 мың)
2. Мергенбасы қандай әскер түрін басқарды? (мергендер жасағы)
3. Өлім жазасына қандай жауынгерлер кесілді? (Сатқындық жасаған және әскери күзетте ұйықтап қалған сарбаз )
Картамен жұмыс: Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт - азаттық қозғалыстың негізгі шайқас алаңдарын картадан көрсету

Сызбамен жұмыс:
Венн диаграммасын толтыру: Сырым Датұлы бастаған көтеріліс пен Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт - азаттық қозғалыстарды салыстыру.

4. Бекіту: Негізгі нүктелерді картаға қою, тарихи маңызын шығару.
5. Үй тапсырмасын беру, бағалау:
Тест тапсырмаларын орындау.