Химия және Экология

Қызылорда облысы,
Қазалы ауданы, Қазалы ауылы
№100 мектептің химия пәні мұғалімі
Нұрмашева Жазық Әлімбетқызы

Қоршаған орта экологиясы
↓
Ғылыми - техникалық прогресс даму барысы
Адам қоршаған ортаға әсер етеді
Жер беті климатын атмосфера
Табиғат жағдайы төзімсіз. Қазақстанда 14 - і қала
Су, ауа, топырақ, өсімдік, жануар, адам зардап шегуде
Мұхиттың табиғи қалпын өзгертуде

Қоршаған ортаның ластануы
↓
▪ Химиялық ластану.
Көміртек және күкірт оксидтері
Көмірсулар, Пестицидтер, Гербицидтер
Фторлы
қосылыстар
Ауыр металдар
Аэрозольдер
▪ Физикалық ластану
Радиоктивті заттар
Электромагнитті толқындар
Жылу
Жарық
Шу
Тербелістер
▪ Биологиялық ластану
Ауру қоздырғыш бактериялар
Вирустар
Құрттар
Зиянкес жәндіктер

▪ Антропогендік ластану
Табиғаттың қайталанбас сұлу ландшафтарының өзгеруі
Орман - тоғайлардың жойылуы

Ірі өнеркәсіп орны
↓
Қоршаған ортаға 2 млрд 153т. зиянды зат
Күкірт(ІҮ) оксиді 1млрд 570млн т.
Адам өлімі 20% экологиялық жағдай
Қорғасын 4 млн 304 мың
Азот оксиді 0, 316 млдр.

Адам қоғамының дамуы
↓
Адам денсаулығын сақтау
Ауа, су, топырақ тазалығын сақтау
Өнеркәсіп орнында қалдықсыз технологиялық әдіс енгізу
Жанармайдың ауаны ластамайтын түрін пайдалану
Тұйық жүйе бойынша жұмыс істеуге көшу

Экологиялық мәселелер
↓
Озон қабатының жұқаруы
Қышқылды жаңбырлар

Жер биосферасының тіршілікке қауіп төндіруде
Жер ғаламшар климатының жылына бастауы

Өнеркәсіп өркендеуі
↓
Жағылатын отын түрінен соңғы 30 жылда атмосфера құрылысы СО2 мөлшері 25% артқан
10% дайын зат жасауға жұмсалады.
Пайдалы қазба өндіру 100млрд т. тау жынысы
90% жарамсыз қалдыққа айналады.

Қышқыл жаңбыр.
↓
1872ж. Британ зерттеушісі Роберт Смит ендірген
Топырақ құрамындағы өсімдік өсуіне қорек болатын ауыр және жеңіл металл (қорғасын, алюминий, кадмий) еруіне мүмкіндік улы зат түзеді.
Қышқыл су АІ 0, 2 мг/л балық үшін қауіпті.
Күкірт, азот қышқылының түзілуі
АІ ағаш өсін тежейді.
РН 5, 6 төмен
Фитоплактон өсуі нашарлайды. Фосфор АІ қоспасы
Биосферадағы жүріп жатқан көптеген үрдіске әсер тигізеді.
Күкірт қышқылы тұман түзеді.
Адам аллергиясы

Қортынды
1. Зиянды қосылыстар түзілетін технологиялық процестерді жақсарту және мүмкіндігінше зиянды заттар аз бөлінетін жаңа технологияларды өндіріске енгізу.
2. Отынның құрамын, аппараттар мен карбюрацияны жақсарту және ауа тазартқыш қондырғылар арқылы ауаға зиянды заттардың түсуін азайту немесе мүлде болдырмау.
3. Зиянды қосылыстарды бөлетін объектілерді тиімді орналастыру және жасыл өсімдіктерді көптеп отырғызу, егу.
Атмосферадағы көмірқышқыл газының концентрациясын азайту жолдары:
өнеркәсіпте табиғи отынды пайдалануды азайтып, оны энергияның жаңа түрлерімен алмастыру (атом, күн, жел энергиясы, геотермальдық көздері арқылы);
энергосыйымдылық процестерді қалыптастыру:
қалдықсыз өндірісті қалыптастыру (қазіргі кейбір процестердегі қалдықтардың мөлшері 80 - 90%- ды құрайды)