Жүсіпбек Аймауытов «Әнші»

Сабақ тақырыбы: Жүсіпбек Аймауытов «Әнші»
Сабақтың мақсаты:
а) білімділігі: Жүсіпбек Аймауытовтың өмірбаянын, шығармаларын оқыта отырып, қайталанбас суреткер екенін таныту.
ә) дамытушылығы: логикалық ойларын, тіл мәдениетін дамыту.
б) тәрбиелігі: өнерді сүю, өнерге құштарлық тәрізді өнер адамдарына деген көзқарасты қалыптастыру.
Сабақтың түрі: жаңа сабақты меңгерту.
Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ - жауап.
Пәнаралық байланыс: тарих, музыка.
Көрнекілігі: портрет, слайд
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру
1) Сәлемдесу,
2) оқушыларды түгелдеу, кезекшімен сұхбат.
ІІ. Үй тапсырмасы
Сұлтанмахмұт Торайғыровқа арнап хат жазу

ІІІ. Жаңа материал
ХХ ғасырдағы қазақтың аса көрнекті жазушысы, қазақ әдебиетінің алтын қорына көркем шығармалар қосқан сан қырлы дарынды ақын 1889 жылы Павлодар облысының Баянауыл ауданында дүниеге келген. Бірнеше газеттерде редакторлық қызмет атқарған. Көркем проза шебері. Жүсіпбек Аймауытов әңгімелер, күрделі шығармалар жазған ақын. Әкесінің шын аты - Оймауыт. Ж. Аймауытов әдеби шығармашылығын өлең жазудан бастаса да, кезінде жинақ бастырмаған. Оның өлеңдері күнделікті баспасөз бетінде сақталған.

Жүсіпбек Аймауытов кім?
ақын
ағартушы - ұстаз
драматург
сыншы
публицист
аудармашы
педагог
жазушы
«Ел қорғаны», «Мансапқорлар», «Қанапия мен Шәрбану», «Шернияз» пьесалары бар.
Аудармашы есебінде Аймауытов қазақ әдебиеті мен дүниежүзілік прогресшіл әдебиеттің, орыс әдебиетінің байланысын ұлғайтуға көп күш жұмсады. Н. В. Гогольдің «Ревизорын» (Бақылаушы), А. С. Пушкиннің «Тас мейман», «Сараң сері» атты еңбектерін аударған.
Ақынның күрделі шығармалары
«Қартқожа» «Ақбілек» «Күнікейдің жазығы»

Прозадағы үлкен табысы - «Ақбілек» романы.
«Әнші» әңгімесін түсіндіру жоспары:
Әншімен алғаш таныстық.
Ән құдіреті.
Наурыздағы сауық той.
Аруақты әнші.
Әмірханның үйінде.
Әншінің жүдеу тұрмысы.
Ән салу - үлкен өнер.
Әнші де жылайды екен.( Қысқаша мазмұнын түсіндіру)
Әңгімедегі Әмірханның прототипі – әйгілі қазақ әншісі Әміре Қашаубаев. Ол - Парижде өткен дүниежүзілік этнографиялық концертте бүкіл әлем жұртшылығына танылған тарланбоз әнші. Сол Парижде ол Исаның әні «Желдірмені» орындаған. Шетелдіктер ол әнді күйтабаққа жазып алған. Кейіннен Қазақстандықтар Париж мұражайынан сол жазбаны алдыртқан. «Желдірме» әні тыңдатылады.

ІV. Сабақты бекіту:
Әңгіме тақырыбы не? (Әншілік өнер)
Шығарманың негізгі идеясы? (Өнерді жоғары бағалауға, әншілік шеберлікті терең ұғынып қадірлей білуге үндеу.
Шығарманың композициялық құрылысы
Оқиғаның басталуы: Әншімен алғаш таныстық.
Оқиғаның байланысы: Ән құдіреті.
Оқиғаның дамуы: Наурыздағы сауық - той.
Оқиғаның шиеленісуі: Ақтамақ хикаясы.
Оқиғаның шарықтау шегі: Өлімді жеңген өнер құдіреті.
Оқиғаның шешімі: Әнші де жылайды екен.

әнші Әмірқанның бейнесі
мінезі сезімі
(көпшіл, мейірімді) (адал, пәк)
негізгі ерекшелігі бірлестігі
(өнерге құштар, тәуекелшіл) (халық, достар, өнер)

Жазбаша жұмыс.
Әнге сипаттама.
Маңыздылығы.
Қазақ халқының әнге құштарлық қасиеті.
Адамға әсері.
V. Сабақты қорытындылау.
1) Оқушыларды бағалау.
2) Үйге тапсырма: «Ән - өмір айнасы» шығарма жұмысы.