Оқу машығын қалыптастыруда жетістікке жету жолдары

Оқу машығын қалыптастыруда жетістікке жету жолдары

Дұрыс оқу - жеке тұлғаның қалыптасуының ең басты қажеттілігі. Бір жағынан оқу құралы болса, бір жағынан оқытудың басты құралы. Кітап оқу арқылы ғана бала көп деген қызықты мәліметтерді ала алады. Оқу машығын қалыптастыру бастауыш сыныптан басталады. Сондықтан осы кезеңде баланың дұрыс оқуын, ғылыми танымдық және мәдени мәтіндерді оқып түсінуге үйрету маңызды. Тіпті осы бастауыш сыныпта оқу техникасын жетілдіріп жіберуіміз керек. Жылдам оқу дегеніміз минутына 300 - 400 сөз оқу. Бірақ бұған қол жеткізудің қажеті жоқ.. Бізге керегі түсініп дұрыс оқу. Ал дұрыс оқу дегеніміз адамың сөйлеген кездегі жылдамдығы, яғни 120 - 150 сөзді 1минутта оқу. Егер оқушы минутына 50 сөз оқумен 4 - сыныпты бітірсе, 7 - сыныпта 8 бетті шығарманы ( ал ол 6500 сөзден тұрады ) 130 минутта оқиды екен. Ал түсіну үшін 2 рет оқыса, жобамен 4 сағат керек. Мектептегі 6 сағат, басқа да жазбазаша үй тапсырмалары бар, 10 сағаттан артық уақыт керек. Сонда бұл бала ештеңеге үлгермейді. Бір сөзбен айтқанда үлермеуші атанады. Сондықтан, жақсы оқушы атандыру үшін, оқу техникасын жетілдіру керек, яғни, оқу керек. Ол үшін не істеуге болады? Бірінші, дұрыс оқи алмаудың себептерін анықтау. Оның себептері: Қызметтің табиғи баяулығы

Регрессия (оқығанын қайталап оқу); Антиципацияның жоқтығы (алдын - ала болжау) Артикуляция (сөйлеу апараттарының дұрыс жұмыс істемеуі) Дұрыс тыныс алмау Көру ауқымының аздығыНазар аударудың жетіспеушілігі Есте сақтау қабілетінің нашарлығы
Осы себептерді анықтағаннан кейін, жүргізілетін жұмыстарға тоқталайық:
Қызметтің табиғи баяулығы жай қимылдайтын, үлгірмейтін, тез шаршап қалатын балалардан көруге болады. Бұл жағдайда балардың еш кінәсі жоқ. Яғни, арнайы жаттығулар жүргізу арқылы оқу жылдамдығын арттыруға болады. Оған мынадай жаттығуларды жүргізуге болады:
Мысалы: Су - сулы - сусыз - сулық Ек - егін - егінші - егіндік
4. Қиын сөздерді алдын - ала буындап оқып алу.
5. Әр - түрлі шрифтідегі сөздерді оқу. Шабармандар Балдырған
Антиципацияның жоқтығы (алдын - ала болжау)

Байқасаңыздар кейде не оқитыныңызды алдын - ала біліп отырасыз. Осы болжаудың жоқтығы да оқу жылдамдығын төмендетеді. Болжауды жетілдіру жаттығулары:
Қалып қойған жалғауларды орнына қойып оқу.
Мысалы: Жақсы қыз жағада... құндыз Жақсы жі... аспандағы жұл...
Ұйқасын тап Мысалы: Ыр - ыр - ыр - ырылдайды (қасқыр)
Мір - мір - мір - қап - қара (көмір)
Көрінбейтін сөздер Мысалы: Сыртым жасыл, ішім қызыл. Қ - - - - -
Қорбаңдап жүремін, балды жақсы көремін. А -
Сөйлемді кері оқу. Жазылған сөйлемді кері оқу
Торша арқылы оқу. Мәтін бетіне торша қойылады, сол кезде кейбір сөздер, буындар көрінбей қалады соны тауып оқу керек. 5 минут торша арқылы оқу керек, 2 - 3 минут торшаны алып тастап оқу керек.
Мәтінді арасындағы сөздерді тастап кетіп оқу. Мысалы: Әміре күшігімен....... алдында....... жүрді.
Артикуляция. Атының өзі оқу жылдамдығының неліктен төмендейтінін айтып тұр. Сөйлеу аппараттарының дұрыс жұмыс істемеуі, дыбыстарды дұрыс айта алмауы әсер етеді. балалардың артикуляциясын дұрыстайтын жаттығулар:
Дауысты, дауыссыз дыбыстардың артикуляциясы. Бұл жаттығулар сөйлеу аппараттарының жұмысын жақсартады.