Сөз және оның құрамы
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру
Сөз мағынасына қарай неше түрге бөлінеді, қандай?
2. Антоним, синоним, омоним дегеніміз не?
3. Жақсы – жаман, алыс – жақын, жуан – жіңішке, әдемі – сұлу, бас сөздеріне сөйлем құрау.
Тақырыбы: Сөз және оның құрамы
Мақсаты:
Біліміділігі: Оқушыларға сөз және оның құрамы туралы түсінік беру. Сөздерді сөз құрамына дұрыс талдауға, жұрнақ және жалғау қосымшаларын дұрыс ажырата білуге үйрету.
Дамытушылығы: Әр оқушыны сұрақ – жауап арқылы тілдерін дамыту, оқушының еске сақтау дағдысын, ойлау қабілетін дамыту, қызығушылықтарын арттыру.
Тәрбиелігі: Оқушыларды алғырлыққа, зергерлікке, шапшаңдылыққа, ұлтжандылыққа тәрбиелеу.
Жаңа сабақ:
Мысалы: Дүкендерде кітап көп. Кітаптың көлемі әртүрлі. Дәурен дүкеннен өзіне ұнаған кітапты сатып алды. Кітапты күтіп ұстау керек. Кітаптан көп мағлұмат алуға болады. Әр оқушы кітаппен дос болу керек.
Кітаптың
Кітапты
Кітаптан
Кітаппен
Сөздердің өзгермейтін бөлігі түбір деп аталады. Әрбір сөздің түбірін тапқанда мынадай белгіні қою керек. Мысалы: кітаптар.
Сөздердің бірінші бөлігі өзгермеген, екінші бөлігі өзгерген. Сөздің өзгеріп отыратын бөлігін қосымша деп аталады.
Мыс: ұш сөзі қимылды білдіреді, оған қыш қосымшасы жалғану арқылы ұшақты жүргізетін жаңа сөз жасалады. Сөз мағынасын өзгертетін қосымша жұрнақ деп аталады. Оның белгісі мынадай: ұшқыш
Мысалы: Еңбектің, бидің, наны
Сөз бен сөзді байланыстыратын қосымша жалғау деп аталады. Оның белгісі мынадай:
Оқулықпен жұмыс
6 – жаттығу
Дәріні жұмыспен өнерім
Оқуға кітаптан бүркіті
7 – жаттығу
Еңбек... нан... тәтті, жалқау... жан... тәтті. Ер... ат... Еңбек шығарады. Жер... бай... – ел... бай. Шеге таға... сақтайды, таға тұлпар... сақтайды.
Өз Астанам – өз Ордам
8 – жаттығу
Жасыл желек оранған
Әрбір көшең – көк орман.
Сенде түлеп, сенде өскен
Жас ұрпақта жоқ арман.
Заман жаңа, ел жаңа,
Күлімдейді кең дала.
Өз Астанам – өз Ордам,
Сүйенерім сен ғана.
«Ойлайық, кім ойшыл?»
Ойын
“Жалғастыр”
Ән
Жұмыс
Мұнай
Өнер
11 – жаттығу
«Неге артық?»
1. Ойын, бас, өнер, дала, түтінді.
2. Көкем, іні, апасы, атаның, қарындасты.
3. Білгіш, балық, сазгер, оқулық, мүсінші.
Өз бетімен жұмыс
Әр сызбаға сөз тауып айт
1. Түбір дегеніміз не?
2. Қосымша дегеніміз не?
3. Жұрнақ дегеніміз не?
4. Жалғау дегеніміз не?
Үй тапсырмасы:
Сөз мағынасына қарай неше түрге бөлінеді, қандай?
2. Антоним, синоним, омоним дегеніміз не?
3. Жақсы – жаман, алыс – жақын, жуан – жіңішке, әдемі – сұлу, бас сөздеріне сөйлем құрау.
Тақырыбы: Сөз және оның құрамы
Мақсаты:
Біліміділігі: Оқушыларға сөз және оның құрамы туралы түсінік беру. Сөздерді сөз құрамына дұрыс талдауға, жұрнақ және жалғау қосымшаларын дұрыс ажырата білуге үйрету.
Дамытушылығы: Әр оқушыны сұрақ – жауап арқылы тілдерін дамыту, оқушының еске сақтау дағдысын, ойлау қабілетін дамыту, қызығушылықтарын арттыру.
Тәрбиелігі: Оқушыларды алғырлыққа, зергерлікке, шапшаңдылыққа, ұлтжандылыққа тәрбиелеу.
Жаңа сабақ:
Мысалы: Дүкендерде кітап көп. Кітаптың көлемі әртүрлі. Дәурен дүкеннен өзіне ұнаған кітапты сатып алды. Кітапты күтіп ұстау керек. Кітаптан көп мағлұмат алуға болады. Әр оқушы кітаппен дос болу керек.
Кітаптың
Кітапты
Кітаптан
Кітаппен
Сөздердің өзгермейтін бөлігі түбір деп аталады. Әрбір сөздің түбірін тапқанда мынадай белгіні қою керек. Мысалы: кітаптар.
Сөздердің бірінші бөлігі өзгермеген, екінші бөлігі өзгерген. Сөздің өзгеріп отыратын бөлігін қосымша деп аталады.
Мыс: ұш сөзі қимылды білдіреді, оған қыш қосымшасы жалғану арқылы ұшақты жүргізетін жаңа сөз жасалады. Сөз мағынасын өзгертетін қосымша жұрнақ деп аталады. Оның белгісі мынадай: ұшқыш
Мысалы: Еңбектің, бидің, наны
Сөз бен сөзді байланыстыратын қосымша жалғау деп аталады. Оның белгісі мынадай:
Оқулықпен жұмыс
6 – жаттығу
Дәріні жұмыспен өнерім
Оқуға кітаптан бүркіті
7 – жаттығу
Еңбек... нан... тәтті, жалқау... жан... тәтті. Ер... ат... Еңбек шығарады. Жер... бай... – ел... бай. Шеге таға... сақтайды, таға тұлпар... сақтайды.
Өз Астанам – өз Ордам
8 – жаттығу
Жасыл желек оранған
Әрбір көшең – көк орман.
Сенде түлеп, сенде өскен
Жас ұрпақта жоқ арман.
Заман жаңа, ел жаңа,
Күлімдейді кең дала.
Өз Астанам – өз Ордам,
Сүйенерім сен ғана.
«Ойлайық, кім ойшыл?»
Ойын
“Жалғастыр”
Ән
Жұмыс
Мұнай
Өнер
11 – жаттығу
«Неге артық?»
1. Ойын, бас, өнер, дала, түтінді.
2. Көкем, іні, апасы, атаның, қарындасты.
3. Білгіш, балық, сазгер, оқулық, мүсінші.
Өз бетімен жұмыс
Әр сызбаға сөз тауып айт
1. Түбір дегеніміз не?
2. Қосымша дегеніміз не?
3. Жұрнақ дегеніміз не?
4. Жалғау дегеніміз не?
Үй тапсырмасы:
Назар аударыңыз! Жасырын мәтінді көру үшін сізге сайтқа тіркелу қажет.
Жаңалықтар
Сөз және оның құрамы. 1 – 5 жаттығулар.
Сөз құрамымен таныстыру. Түбір мен қосымшаның бір - бірінен айырмашылығын аңғарту. Қосымшаның түрлері жалғау және жұрнақ. Олардың өзіндік белгілері.
Біріккен сөздер
Біріккен сөздер туралы түсінік бере отыра, біріккен сөздер туралы анықтаманы өздері шығарып алуына жағдай туғызу. Біріккен сөздердің жасалу жолдарын көрсету, түрлерін ажыратуға машықтау, біріккен сөздерді практикада дұрыс жазуға дағдыландыру.
Жұрнақ пен жалғау
Сөз құрамымен таныстыру. Түбір мен қосымшаның бір - бірінен айырмашылығын аңғарту. Қосымшаның түрлері жалғау және жұрнақ. Олардың өзіндік белгілері.
Сөз және оның құрамы
Жамбыл облысы, Шу ауданы, Жаңа жол ауылы, Бауыржан Момышұлы атындағы орта мектебінің бастауыш сынып мұғалімі Шакирова Мейрамкул Елемесқызы
Қазақ тілінен тоқсандық қайталау
Қызылорда қаласы, №9 мектеп - гимназиясының қазақ тілі мен әдебиетінің мұғалімі Қойшибаева Ғалия Қазбекқызы
Жұрнақ пен жалғау
БҚО, Қаратөбе ауданы, Жусандой ауылы, Жамбыл ОЖББМ-Б бастауыш сынып мұғалімі Казбек Рыскалиұлы
Пікірлер (0)
Ақпарат
Қонақтар,тобындағы қолданушылар пікірін білдіре алмайды.
Қонақтар,тобындағы қолданушылар пікірін білдіре алмайды.