Дүниежүзілік мұхит, оның бөліктері

Алматы қаласы, Ауезов ауданы
Алматы қазақ - түрік қыз балалар лицейі
география пәні мұғалімі Гулжамал Дуйсенбекова

Гидросфера. Дүниежүзілік мұхит, оның бөліктері
Сабақтың мақсаты:
Жаңаша оқыту мен тәрбиелеу жағдайындағы жүйелі жұмыстың үлгісі мен әдістерін жасау. Өзін - өзі дамытуға құштар, икемді, ақпараттық - интеллектуалдық қабілеті жоғары, жаңашыл, қазіргі заман талабына сай, оқушылардың өзін - өзі дамыту, өз жұмыстарын ұйымдастыру, ойлау қабілетін дамыту, шығармашылыққа баулу.

Қызығушылықты ояту:
Сәлемдесу, оқушыларды түгендеу, құралдарын тексеру
Психологиялық ахуал орнату. Балалар бір - біріне қарап жақсы сөздер айтайықшы
Топтастыру. Әртүрлі пішіндерді пайдаланып оқушыларды топтарға бөлу.

Су – түссіз, мөлдір, иісі - дәмі жоқ үнемі ағып жататын зат.
2) Табиғатта су сұйық, қатты, газ күйінде кездеседі.
3) Температура өзгергенде су бір күйден екінші күйге ауысады.
4) Адам ағзасының 70%- ы судан тұрады, су – тіршілік көзі.
Жердегі су. Планетамыздағы судың мөлшері 1616 млрд. км3 екендігін айтады. Олар Жер бетіндегі бүкіл судың мұхитттар мен теңіздерге 96, 5%, мұздықтар мен тұрақты қарларға – 1, 7% қатысты. Ал өзендер, көлдер, батпақтар және атмосферадағы суға тек қана 0, 06% ғана тиеді. Жер бетіндегі тұщы су 2, 5%. суды адам өнеркәсіпте, ауыл шаруашылығында, күнделікті тұрмыста пайдаланады.

Дүниежүзілік мұхит бөліктері
Жер шарының үлкен бөлігін алып жатқан су айдыны – дүниежүзілік мұхит деп аталады. Дүниежүзілік мұхиттың жалпы ауданы 361 млн км²
Дүниежүзілік мұхит 4 мұхиттан тұрады.
Ең үлкен, ең терең мұхит – Тынық мұхиты
Көлемі жөнінен екінші орындағы мұхит – Атлант мұхиты
Оңтүстік жарты шардың көп бөлігін ала орналасқан 3 - ші мұхит – Үнді мұхиты, Мұхиттардың ең кішісі – Солтүстік Мұзды мұхит.
Мұхиттардан суының қасиеттері, тіршілік дүниесі жөнінен айырмашылығы болатын бөлігін теңіздер деп атайды.
Теңіздер:
Ішкі: Қара, Балтық, Жерорта
Сыртқы: Кар, Баренц, Жапон, Охот, Норвег, Саргасс
Шығанақ деп мұхиттың не теңіздің құрлыққа сұғына еніп жатқан бөлігін айтады. Бұғаздар дегеніміз – екі жағынан материктер немесе аралдар жағаларымен шектелген енсіз су айдыны.

Картамен жұмыс
Шығанақ 18° с. е; 85 ш. б;
Шығанақ 60°с. е; 85° б. б;
Түбек 65°с. е; 142° ш. б;
Бұғазы 45° с. е; 15° ш. б;
Бұғазы 36° с. е; 7° б. б;
Теңіз 18° с. е; 65° ш. б;

«CLIL» әдісі( көптеген тілдерді пайдалану)
Сабақты бекіту
Гидросфера -...
Жер шарындағы судың.... мұхиттар мен теңіздердің үлесіне тиеді.
Мұздықтар мен тұрақты қарларға -...., жер асты суларына -...., өзен, көл, батпақтағы және атмосферадағы суларға -... тиесілі.
Су табиғатта 3 күйде.... кездеседі.
Су – тірі ағзаның құрамды бөлігі. Барлық..... 80 - 99%, ал.... 75%- ға жуығы судан тұрады.
Мұхиттардың бөліктерін............,......................,...................... құрайды.
Теңіздер..................... және............... деп бөлінеді.
Географиялық диктант
Ең үлкен мұхит:
Ең үлкен мұхиттың ең үлкен теңізі:
Ең үлкен шығанақ:
Ең үлкен бұғаз:
Ең кіші мұхит:
Ең терең бұғаз:
Ең терең шұңғыма:
Ең ұзын бұғаз:
Ең тұзды теңіз:
Ең жылы мұхит:
Жердің 1/3 бөлігін ------------- мұхиты алып жатыр. Ол ----- жағынан да ең үлкені. Бұл мұхиттағы температура -------------------. Мұхитта ең үлкен киттер өмір сүреді. Мұхит арқылы ------ жолдары өтеді. Ауданы жағынан екінші орында ---- мұхиты. Оның үлесіне балықтың -------- ауланады. Бұл --------- мұхитында теңіздер мен аралдар салыстырмалы түрде аз. Оңтүстігінде кит аулау шаруашылығы дамыған. Ең суық және суы тұшылауы ------ мұхиты. Суының тұздылығы -----%. Бұл мұхитқа ірі ------------------- өзендері келіп құяды.
Экологиялық тәрбиеге баулу;
(видео көрсету)
“Судың да сұрауы бар”

Пікір талас
Табиғатта су (мұхит, көл, өзен, теңіз) неге таусылып қалмайды. Себебі?
ЭССЕ (сен қалай ойлайсың?)
Үш жолаушы ұзақ жол жүріп, толқыны жағаға соққан шалқар теңіздің жағасына келіп жетіпті. Сол теңіздің жағасындағы үлкен бір жартаста;
“Ей жолаушы, болсаң осы теңіздей кең, таза бол” - деп жазылыпты.
Оны оқыған жолаушылар бұл ақыл екен:-

«Білім теңізіне кеме жіберіңіз»
Тақырыпты жақсы меңгердім деген оқушылар кемелерін теңізге орналастырады, өзіне сенімсіздер жағаның шетінде қалады.

Толық нұсқасын жүктеу
Слайдын жүктеу