Қазақстандағы топырақ жамылғысының типтері

География 8-сынып
Сабақтың тақырыбы: Қазақстандағы топырақ жамылғысының типтері.

Сілтеме: Күнтізбелік жоспар, Мұғалімге арналған әдістемелік нұсқау, СТО әдістемесі,
Сабақтың жалпы мақсаты Топырақ және оның пайда болуын, Оқушыларға топырақ қабаттарының түзілу себептерін білу. Топырақ түзуші факторларын білу. Топырақтың механикалық құрамын білу.
Қазақстанның физикалық картасы бойынша топырақ түрлерінің таралуын сипаттау арқылы тақырыптық карталармен жұмыс істей білу.
Топырақтың маңызы туралы көзқарастарын кеңейту арқылы, қоршаған ортаны қорғауға үйрету.

Сабақтың нәтижесі: 1. Топырақтың пайда болу тарихын біледі..
2. Топырақты түзуші факторларды біледі.
3. Топырақтың механикалық құрамын біледі.
- Топта жұмыс істеуге дағдыланады;
- Оқушылар пікір айтып, түйген ойларымен бөліседі;
Оқушылардың жан - жақты ойлау, өзара қарым - қатынаста белсенділіктерін, қызығушылығын арттыр
- Қоршаған ортаны қорғауды үйренеді.
Қолданылған
әдіс - тәсіл: Топтық жұмыс, серіктестермен әңгімелесу, жеке оқушының өзін - өзі реттеуге түрткі тапсырма. Сұрақтар арқылы пікір алысады. Мұғалім мен оқушы арасындағы диалог; Жеке жұмыс, жұптық жұмыс түрлері қолданды.
Слайдта кесте, карта, Фото шоу, Программасы арқылы көрсетілім көрсету.
Негізгі идеялары:

Топырақтың пайда болуының басты себептерін анықтауды негізгі мақсат ете отырып берілген сұрақтарға жауап іздейді.
Мұғалім жаңа сабақты өту барысында оқушылардың өз ойларын еркін ортаға салуларына баса назар аударады. Мәнін кеңірек ашуы арқылы балалардың нақты тұжырым жасауына, сыни ойлауына мүмкіндік тудырады.

Сабақтың көрнекілігі: Проектор, жұмыс дәптері, маркер, түрлі - түсті қағаздар, дидактикалық материалдар, тақырыптық слайдтар.
Сабақ бойынша
І. Ұйымдастыру кезеңі
Мұғалімнің іс - әрекеті Оқушының іс - әрекеті
Топқа бөлу
Психологиялық ахуал тудыру.
Топқа бөліп, Шаттық шеңберін құрғызу. Оқушылар бір-біріне жақсы тілектерін айтады.

Сұрақ қойдың үш түрін қолданамын.
1. Қазақстан аумағында қанша мұздық бар? Олар қанша ауданды алып жатыр?
2. Қазақстандағы ең үлкен мұздықта ата. Ол қайда орналасқан?
Мұздықтардың қандай тип топтары болады?
3. Мұздықтардың еруінің негізгі себептері неде.
Берілген сұрақтар бойынша жауап беру.

Жаңа тақырыпты бастар алдында кіріспе әңгіме жүргізеді:
1. Топырақ дегеніміз не? Ол неден және қалай түзіледі?
2. Материктер мен мұхиттар географиясынан қандай топырақ түрлерін білдіңдер?
3. Дүние жүзі топырақтары неге әр түрлі, не себептен?
Кейін мұғалім топырақ тақырыбы бойынша қысқаша шолу жасайды:
Топтық жұмыс негізінде сұрақтарға жауап береді өз ойларымен бөліседі.
оқушылар ментальды карта жасайды.

Тақырыпты бекіту үшін келесі сұрақтарды қояды:
1) Топырақ дегеніміз не?
2) Топырақ құрушы факторларды атаңдар.
3) Топырақтың қара шірігі қалай пайда болады?
4) Топырақтың механикалық құрамына нелер жатады?
5) Құрылымды топырақ қандай топырақ?
Өз өлкеңнің топырағы туралы не білесің?
1) Топырақ дегеніміз табиғат компоненттерінің бірі, ерекше табиғи құрылым.
2) Топырақ құрушы факторлар – су, ауа, жылу, өсімдік және тірі ағзалар, тау жыныстарының үгілуі.
3) Аналық тау жыныстарынан кейін топырақ құрушы жетекші факторлар ағзалардың тіршілік әрекетінің нәтижесінде шығатын тасты бұзатын қышқылдар тау жыныстарын ерітуінен шірінді (гуммус) пайда болады.
4) Топырақтың механикалық құрамы ірілі және ұсақ минерал бөлшектерінің жиынтығы.
5) Құрылымы кесек топырақты құрылымды топырақ дейді.

Павлодар облысында бидай өсіруге жарамды ылғалды қара топырақ таралған.
Кескін картаға ҚР топырағының таралу заңдылығын көрсетеді. Картамен жұмыс
БББ әдісі арқылы сабақты қорытындылау
Нидерланд туралы не білетінін, не білгенін, не білгісі келетінін анықтаймын.

Оқушылар БББ кестесін толтырады.
Смайлик астына өз көңіл-күйлерін білдіреді.
Кері байланыс
Үй тапсырмасы
Кері байланыс негізінде үйге тапсырма беріледі.