Қазақстандағы топырақ типтері

Сабақтың тақырыбы: Қазақстандағы топырақ типтері (слайдымен)
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Оқушыларды Қазақстан аумағындағы топырақ түрлерінің қасиеттері мен топырақтың негізгі түрлеріне анықтама беруге үйрету.
Дамытушылығы: Оқушылардың зейінін, дағдысы мен іскерлігін пәнге деген қызығушылығын ой өрістерін дамыту.
Тәрбиелілігі: Топырақты қорғау жұмыстарымен адамдардың шаруашылық қызыметін топырақтың құнарсыздануы, одан сақтау жолдары мен өңдеу шаралары туралы түсіндіру.
Сабақтың түрі: Ашық сабақ, Интерактивті тақта.
Сабақтың тегі: жаңа сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ – жауап, түсіндіру, әңгімелеу, баяндау.
Көрнекілігі: Қазақстанның физ. атлас картасы, оқулық, сызба, үлестірме, қима қағаздар, суреттер, плакаттар.
Пәнаралық байланыс: тарих, биология, әдебиет, экология, химия.

Сабақтың барысы:
I. Ұйымдастыру:
(Оқушылармен амандасу, сыныпты түгендеу,
құралдарын тексеру.)
II. Үй тапсырмасын сұрау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
ІV. Жаңа сабақты бекіту
V. Үй тапсырмасы.
VI. Бағалау.

Географиялық диктант.
Топырақ -_______________ компоненттерінің бірі. Алғашқы жұқа топырақ қабаты_____________ бұрын __________ дәуірінде пайда болды. Топырақты зерттейтін ғылымды -__________________. Жас ғылымның негізін салушы. Қарашірігі (гумусы) мол топырақ__________________

ІІ. Деңгейлік тапсырма.
1Топырақ дегеніміз не? (топырақ дегеніміз – Су, ауа, жылу, өсімдік және тірі ағзалардың әсерінен, тау жыныстардың үгілу нәтижесінде жер қыртысының беткі қабатында пайда болған ерекше табиғи құрылым.

2) Топырақ құраушы факторларды атаңдар? (су, ауа, жылу, өсімдік, тірі ағзалар әсері, тау жыныстарыңың үгілуі)
3) Топырақтың механикалық құрамына нелер жатады? (топырақтың механикалық құрамына топырақтың ірілі және кішілі минерал бөлшектерінің жиынтығы жатады.)
4) Топырақтың қара шірігі қалай пайда болады? (жануарлар дүниесі өздерінің тіршілік әрекетінің нәтижесінде топырақты байытады да шірінді мөлшерін көбейте түседі)
5) Құрылымды топырақ қандай топырақ? (шірінді мен кальцийге бай және құрылымы кесек топырақтарды құрылымды топырақ)
6) Құрылымы жоқ топырақ қандай топырақ? (Құрылымында түйіршіктері ұсақ топырақты құрылымы жоқ топырақ дейді)
Жаңа сабақ мақсаты
Топырақ жамылғысының типтерін және топырақ эрозиясын, олардың алдын алу шаралары туралы толық және қосымша мәліметтермен толықтыру.

Жаңа сабақ жоспары:
1. Топырақтың түрлерімен танысу.
2. Топырақтың эрозиясы.
3. Топырақтың негізгі қасиеттерімен және топырақты қорғау шаралары танысатын боламыз.

ІІІ. Жаңа сабақ
Еліміздің топырақ жамылғысы күрделі және әр түрлі. Жалпы топырақ табиғат зоналары бойынша таралады және айқын байқалады. Негізінен 3 топырақ зоналарына бөлінеді.
1. Қара топырақты зона (52⁰ с. е. солтүстігінде)
2 - Қара қоңыр топырақты зона (52⁰ – 48⁰с. е. аралығында)
3 - Қоңыр сұр қоңыр топырақты зона (52 ⁰– 48⁰ с. е. аралығында)