Өзендер

Сабақтың мақсаты: Оқушылардың өзен және оның бөліктері, өзендердің қоректенуі, шаруашылықта пайдаланы туралы түсінік беру.
Күтілетін нәтиже:
1. Өзен бөліктерін, пайда болу заңдылығын біледі;
2. Сарқырама мен шоңғалды ажырата біледі
3. Өзендердің суға молығуы мен су режимімен, кәсіптік маңызымен танысады.
4. Өзендерді картадан көрсете алады және кескін картамен жұмыс жасауға дағдыланады.
5. Топпен жұмыс жасау арқылы бір - бірінің идеясын толықтырады және өзара бірін - бірі бағалайды.
6. Суды қорғауға, таза ұстауға, үнемдеуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі Жаңа сабақ
Сабақтың әдіс - тәсілі: Баяндау, суреттеу, сұрақ - жауап
Сабақтың көрнекілігі: дүние жүзінің физикалық картасы, интерактивті тақта, электронды оқулық,
Ұйымдастыру формасы: жеке оқушымен жұмыс, топпен жұмыс

Сабақтың барысы
І. Қызығушылықты ояту.
Сабақтың мақсатын, барысын хабарлау
1. Мұздықтар, жер асты суы туралы жауап алу
- Табиғатта су қандай күйде кездеседі?
- Мұздықтың өзен, көл немесе теңіз бетінде қатқан мұздан қандай айырмашылығы бар?
- Антарктида материгі мен Гренландия аралында мұздық не себепті теңіз деңгейіне дейін түседі?
- Жер асты суларының қандай түрлері бар?
- Біз тұратын жерде жер асты суы пайдаланыла ма? Қалай?
2. Бүгінгі сабақ тақырыбымен таныстыру. Дәптерге күннің жады мен сабақ тақырыбын жазу.
Оқушылар дәптерге өзенге байланысты сөздер жазу. Жазылған сөздерді топ бір мүшесі оқып шығады, топтастырылады.

ІІ. Мағынаны тану
Интерактивті тақтадан тапсырмалар көрсетіледі.
1. Өзен құрылысымен танысу. (Интерактивті тақтадан сызба арқылы көрсетіледі)
2. Өзендерді картадан көрсету.
3 Өзендердің пайда болу заңдылықтарын, суға молығуын, қоректену режимін зерттеу.
5. Жергілікті жер өзендеріне қысқаша сипаттама беру.
Арнайы бойлап бір бағытта өтетін су ағыны өзен деп аталады.
Өзен және оның салалары өзен жүйесіне бірігеді
Өзендер жазықтық және тау өзендері болып бөлінеді.

Түрлі сулардың келіп қосылуын өзеннің суға молығуы дейді.
Өзен деңгейінің жыл ішіндегі өзгерісі өзеннің су режимі деп аталады.
Жыл сайын су деңгейінің біршама уақыт көтерілуі тасу деп аталады.
Өзен суының күптеген жерден кенет және қысқа мерзімде көтерілуі тасқын деп аталады.

1. Оқулықтағы тақырыпты пайдалана отырып көрсетілген 4 сұраққа жауап беру.
2. Берілген тапсырмалар бойынша плакаттарға орындалады..
3. Әр топ бастапқы өз сұрақтары бойынша тапсырмаларын қорғайды.
4. Өз тапсырмасын қорғаған әр топтан кейін барлық оқушыға тапсырма үлгілері беріледі, оқушылар соның ішінен айтылмағандарын табады, сәйкестендіреді, сәйкес келмейтінін анықтайды және картадан көрсетеді
Тапсырма үлгілері: 1
- Өзен арнайы бойлап бір бағытта өтетін су ағыны;
- Өзен бастауы деп басталатын жері аталады;
- Оң жақтан құятын – оң сала деп аталады;
- Өзен деңгейі жыл ішінде өзгереді деп ойлаймын;
- Суайырық екі өзен алабын бір – бірінен бөлетін сызық;
- Өзендер таулардан басталуы мүмкін;
- Жер бедері өзен ағысына әсер етуі мүмкін;
- Дүние жүзіндегі ең ұзын өзен – Ніл болуы ықтимал;
- Экватор сызығын Канго (Зайр) өзені екі рет кесіп өтеді;
- Өзен арнасын жартас кесе көлденең бөгеп жатса сарқырама пайда болуы мүмкін;
- Шоңғалдар мен сарқырамаларда айырмашылық жоқ;
- Анхель сарқырамасы 1054 м биіктіктен құлап ағады;
- Ежелгі мәдениет ошақтары өзен бойында қалыптасты.

ІІІ. Қорытынды.
Берілген кесте бойынша өзенге сипаттама беру, кескін картаға белгілеу.
І топ
Өзеннің аты ------ Қай материкте ----- Қайдан басталады?----- Қайда құяды?----- Ағысының сипаты
Ніл
Дунай
Іле
ІІ топ
Өзеннің аты ----- Қай материкте ----- Қайдан басталады?------- Қайда құяды?----- Ағысының сипаты
Амазонка
Енесей
Ертіс
ІІІ топ
Өзеннің аты ------ Қай материкте ------ Қайдан басталады?------ Қайда құяды?------ Ағысының сипаты
Конго
Объ
Жайық

ІҮ. Бағалау. Топ жетекшісіне берілген кесте арқылы оқушылар өздерінің сабаққа қатысымына байланысты бағалап шығады.
Ү. Үйге тапсырма
1. § 28 оқу.
2. Ірі өзендерді кескін картаға түсіру.
3. Жергілікті өзендерге қысқаша сипаттама беру