Қазақ хандығының басқару жүйесі

Сынып 7
Қазақстан тарихы
Тақырып 41. Қазақ хандығының басқару жүйесі. (презентациясымен)
Мақсат XV – XVI ғасырдағы қазақ хандығының мемлекеттік құрылысын түсіндіре отырып, қазақ ханының сайлану дәстүріне тоқталу және қазақ халқының әлеуметтік құрамын меңгерту.
Көрнекілік Портреттер, кесте, карта, қосымша әдебиеттер, интерактивті тақта.
Әдіс - тәсіл: Ауызша баяндау, сұрақ – жауап, тест.

Өткен сабақты қайталау: Үй тапсырмасын тексеру:
• XV – XVI ғасырдағы қазақ хандығының тарихы:
1. Қазақ хандығының құрылуы.
2. Атақты хандар (тізімін жасау)

Сабақтың барысы:
• Ұйымдастыру: Оқушыларды сабаққа дайындап, өтілу барысымен таныстыру.
• Жаңа сабақ:
1. Қазақ хандығының құрылымы.
2. Қазақ ханы.
3. Қазақ хандығының әлеуметтік құрамы.
Жоспардың бірінші мәселесі: XV – XVI ғасырларда қазақ хандығының мемлекеттік құрылысы жеті сатыдан қаланды. Басқару жүйесінде бұрыннан келе жатқан ру – тайпалықтарды берік сақтады. (Интерактивті тақтаның көмегімен кесте арқылы баяндау – тақтадан кесте көрсетіледі.)

Екінші мәселе: Қазақ ханының сайлану дәстүрі, «Ханталапай», қазақ ханының мемлекеттік ішкі – сыртқы саяси құқығы, алым түрлерін оқулықтың көмегімен әрбір оқушы мағлұмат алады. Тақырып бойынша негізгі мәліметтерді баяндайды.

Үшінші мәселе: Қазақ хандығының әлеуметтік құрамын түсіндіре отырып қазіргі қоғамдағы әлеуметтік топтардың ерекшелігімен байланыстыру, Венн диаграммасы бойынша феодалдық қоғам мен демократиялық қоғамды салыстыру. Тақырыптан мағлұмат алғаннан кейін үш қанатқа бөліп, сабақты бекіту сұрақтарына тоқталамыз.
Феодалдық қоғам
Демократиялық қоғам

Сабақты бекіту:
1 – қанат 1. қазақ хандығында басқару жүйесі қандай болды?
2. Хандарды кімдер сайлады? «Ханталапай» дегенді қалай түсінесің?
3. Сұлтандар деп кімдерді айтты?
4. Қазақ хандығында қандай топтармен әлеуметтік құрылымдар пайда болды?

2 – қанат Тест сұрақтарына жауап беру. Тест сұрақтары:
1. Қазақ хандығында ата – аймақты кім басқарған?
2. Асыл сүйектерге кімдер жатады?
3. Азаматтық, әкімшілік, соттық, әскери билікті қолына жинақтаған мемлекет басшысы?
4. Рудың құрамына қанша аймақ енді?
5. Ұлы жүз құрамына қандай тайпалар енді?
6. Хан жағына кімдер сайланды?
7. Қазақ жүздері қай ғасырда қалыптасқан?
8. Қазақ халқының ең бірінші қоғамдық ұйымы?
9. Қазақ халқының әлеуметтік құрамы неше топқа бөлінді?
10. Қазақ әскерінің жоғарғы басшысы кім болды?

3 – қанат 1. Жүз дегеніміз не? Үш жүздің территориясын көрсет?
2. Үш жүздің руларын атаңдар?
Үй жұмысы: 41 – тақырыпты оқу
Сабақты бағалау: Әр топтағы оқушының жұмысына байланысты жеке бағалар қою.