Буын буын түрлері

Ақтөбе қаласы, Благодар орта мектебі
Қазақ тілі мен әдебитеті пәнінің мұғалімі
Гүльзия Узбекбаева

Қазақ тілі 5 сынып
Тақырыбы: Буын буын түрлері
Мақсаты: Буын түрлері туралы түсінік алу
Күтілетін нәтиже: Буын түрлерімен танысады, дауысты дыбыс пен дуыссыз дыбыстың буын жасаудағы атқаратын ролін таниды.
Түйінді идеялар Дыбыстық топқа жіктелген сөз ағымының шағын мүшесі – буын. Дауысты дыбыстар буын құрайды.
Әдіс – тәсілдер СТО,, АКТ, (Топтау стратегиясы, ашық, жабық сұрақтар), диалогтік оқыту

1. Кіріспе
Білім
1. Ұйымдастыру. Топқа бөлу
І топ. Қатаң
ІІ топ. Ұяң
ІІІ топ. Үнді
ІҮ топ. Дауыстылар
Сабақтың кілті:
Топ басшысы ережесін айтқан адам болады.

Үй тапсырмасын тексеру
267 - жаттығу
Ой шақыру:
Берілген сөздерді дыбыстар тобына жіктеу.
Қақ - па, е - сік, бі - лім, дү - ние
(Оқудың кілті - білімде).
Бүгінгі сабағымызда дыбыстардың тағы бір қызметімен танысамыз.

Түсіну
Топта талқылау
І топ - буынның не екенін түсіндіреді.
2 - топ Ашық буын
А; БА
А – ра, ба – ла, те – ре – зе

3 - топ Тұйық буын
АБ
Ас, ат, он, от
4 - топ - Бітеу буын.
ББ
Мек - теп, бұл - бұл, доп

Сергіту Әзіл жұмбақ
Фонетикалық екі ұғым
Бірі мен бірі сыбайлас,
Бірі – айтылады да естіледі,
Екіншісі – жазылады а көрінеді. (Дыбыс, әріп)
****
Өз құрамында үш буын, жеті әріп бар,
Жалпы қарауындағы әріптері
Құрамындағыдан алты есе көп. (Алфавит)
****
Бір ағашта отыз жеті алма,
Оны алып жемек болсаң,
Он шақтысы тамағыңнан еркін өтіп кетеді
Қалғандары қақтығып барып өтеді. (Дауысты, дауыссыз дыбыстар)

Қолдану. Топтық
Оқулықпен жұмыс
1 - топ. 302 - жаттығу, жазу
2 - топ. 303 – ж
3 - топ. 304 жаттығу.
4 - топ. 305 - жаттығу.

Талдау
1 - топ.
-------- жуан ----- жіңішке ----- ашық ------ қысаң ------ еріндік ------ езулік
Қ
Ұ
Л
П
Ы
Н
А
Й

2 - топ
Тұз, от, қаз, ел, ту, ет, бұлбұл, ине, құрт, ұрт, шеге, өрт, бырт - бырт, жалбыз, қыз, ұл, шалқан, серт, таға, қоғалы, қарбыз
3 - топ.
Дыбыстар ----- Қатаң ----- Ұяң ------ Үнді
П, ч
В, г
Р, л, м
Щ, х, ч
Ж, з, д
У
Ц
К, қ
Й, л
Ш, с
4 - топ.
Айтылуы жағынан бір - біріне ұйқасатын сөзге мысал

1 - 2 СӨЗДІ ФОНЕТИКАЛЫҚ ТАЛДАУ

Фонетикалық талдау үлгісі:
Танысу – та - ны - су – үш буынды:
Та – ны – су
А. б А. б А. б
Т – дауыссыз, қатаң
А – дауысты, жуан, ашық, езулік
Н - дауыссыз, үнді
Ы – дауысты, жуан, қысаң, езулік
С – дауыссыз, қатаң
У – дауысты, жуан, қысаң, еріндік
Сөзде 6 әріп, 6 дыбыс бар

Жинақтау Әліпби желісі
Бізге 5 ерікті қажет!

Әліпби тәртібімен әріптерді пайдалана отырып, қатысушылар алға шығулары керек және кезек - кезекпен берілген тапсырма бойынша негізгі сөздерді дауыстап айтады.
__________________
Дыбыс
Дауысты
Дауыссыз
Буын

Толық нұсқасын жүктеу