Есенжанов Хамза Ихсанұлы

Есенжанов Хамза Ихсанұлы
Дүниеге келгені: 1908
Батыс Қазақстан облысы, Ақжайық ауданы
Қайтыс болғаны: 1974 Алматы
Мансабы: жазушы
Есенжанов Хамза Ихсанұлы (25. 12. 1908, Батыс Қазақстан облысы Ақжайық ауданы — 5. 12. 1974, Алматы) — жазушы.
Алматы зоотехникалық - малдәрігерлік техникумын (1928),
Алматы мемлекеттік университетін (бұрынғы ҚазПИ) бітірген (1933),
Ленинградтағы (қазіргі Санкт-Петербург) мемлекеттік өнертану институтының аспирантурасында оқыған (1934 — 1936).
Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының жауапты хатшысы (1932 — 1933),
КСРО ҒА - ның Қазақ филиалында әдебиет пен фольклор секторының меңгерушісі (1936 — 1937) қызметтерін атқарған.
1937 жылдан Қазақ мемлекеттік филармониясының, кейін Қазақ опера және балет театрының директоры қызметін атқара жүріп, ҚазПИ - де орыс әдебиеті тарихынан сабақ береді.
20 ғасырдың 30 - жылдары республикалық басылымдарда “Үлеңтінің жағасында”, “Қызыл құмақ”, “Күшке — күш” сияқты әңгімелері мен “Жер шарында” атты пьесасы жарияланды.
1938 жылы жалған саяси айып тағылып, 20 жылға жуық уақыт сталиндік қуғын - сүргіннің зардабын тартты. Елге оралған соң, 1956 жылдан өнімді шығармалық еңбек жолын бастады.

Шығармашылығы
Жазушының басты шығармасы — “Ақ Жайық” трилогиясы (1 - кіт., 1957; 2 - кіт., 1959; 3 - кіт., 1965) Батыс Қазақстандағы тұтас бір кезеңнің оқиғаларына арналған. Автор отарлық езгіден қиналған халық бостандығы мен бақыты үшін күрескен ерлердің жиынтық бейнелерін (Хакім, Әлібек, Әділбек, Мүнариа, Шолпан, Нұрым) жасаумен қатар, нақты тарихта болған адамдардың (Дмитриев, Әйтиев, Қаратаев, Белан, т. б.) өмір жолын шебер суреттеді. 1963 жылы трилогияның заңды жалғасы болып табылатын “Көп жыл өткен соң”, ал 1970 жылы “Ағайынды Жүнісовтер” романдарын жазды. Соңғы екі кітапта жаңа өмір құрған елдің сан қырлы тұрмыс - тіршілігі мен әділет үшін күресі, адамның азамат ретінде қалыптасуы бейнеленген. “Ақ Жайық” трилогиясы мен “Көп жыл өткен соң” роман - дилогиясы 5 кітаптан тұратын тұтас эпопея іспетті. Есенжанов өмірінің соңғы жылдары “Қарт қазақ”, “Жайын ілерде”, “Жар”, т. б. әңгіме, очерк, әдеби - сын мақалалар жазды. 1978 — 1981 жылдары жазушының 6 томдық шығармалар жинағы жарық көрді. Есенжанов — М. Шолоховтың “Тынық Дон” романының 1 - және 4 - кітаптарын, И. С. Тургеневтің “Рудин”, И. П. Шуховтың “Үшпенділік” романдарын, А. С. Пушкиннің “Дубровский” повесін, т. б. шығармаларды қазақ тіліне аударды. Сонымен қатар бастауыш, орта мектептер үшін оқулықтар жазды. Қазақстан Мемлекеттік сыйлық лауреаты (1967).