Ұйқы безінің инсулин гормонының қандағы глюкоза мөлшерін реттеудегі ролі. Қантты диабет

Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Ұйқы безінің гормоны инсулиннің қандағы глюкоза мөлшерін реттеудегі ролімен танысады. Инсулиннің жетіспеушілігінен болатын қантты диабет ауруымен танысады.
Дамытушылығы: Ұйқы безі мен оның гормонының қызметімен таныса отырып, қантты диабет ауруынан емделудің жолдары туралы білімдерін дамытады.
Тәрбиелілігі: Оқушыларды салауатты өмір сүруге, гигиена сақтауға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ
Сабақтың әдісі: Баяндау, пікір – талас, сұрақ - жауап
Сабақтың көрнекілігі:
Пәнаралық байланыс: медицина

Сабақтың жүру барысы:
I. Ұйымдастыру.

II. Үй тапсырмасын сұрау. Қызығушылықты ояту.
1. Ұқсастық пен даралық стратегиясы.
Мексидема --------------------- кретинизм
Эндемиялық зоб --------------- базедов ауруы
2. Сурет бойынша сөйлеу.

III. Жаңа сабақты меңгерту. Мағынаны тану.
Жоспар:
1. Ұйқы безінің құрылысы мен қызметі.
2. Инсулин гормонының глюкоза мөлшерін реттеудегі ролі.
3. Қантты диабет ауруы.
Ұйқыбездің басы, денесі, құйрығы болады және екі кызмет атқарады. Оның жасушаларының бір бөлігі ферменттері бар ас қорыту сөлін түзеді. Ас қорыту сөлі ұлтабарға түсіп, ас қорытуға қатысады, бұл — оның сыртқы секреторлық қызметі. Сонымен қатар безде көмірсу алмасуын реттеуде маңызды рөл атқаратын инсулин жене глюкагон гормондарың өндіретін секреторлы жасушалар жинақталған. Инсулин үздіксіз түзіледі де, аз - аздан қанға түседі. Инсулиннің жаңа мөлшерінің (порция) бөлінуіне организмде биологиялық отын рөлін атқаратын қанттың, бір түрі — глюкоза әсер етеді. Инсулин әсерінен дененің. барлық ұлпаларының глюкозаны пайдалануы артады. Сонымен бір мезгілде глюкозаның бір бөлігі бауыр мен бұлшық еттерде жинақталатын қор затына айналады. Нәтижесінде глюкоза мөлшері қалыпты мөлшерге (норма) дейін төмендейді. Организмде инсулин тез бұзылады, сондықтан ол қанға үнемі түсіп отыруы тиіс. Инсулин өндірілуінің төмендеуінен көмірсулардың көп бөлігі организмнен зәрмен бірге шығарылады. Бұл қантты диабеті сияқты аурудың дамуына себепші болады.

IV. Сабақты бекіту. Ой қозғау.
1. Кесте толтыру.
Бездің атауы
Ағзада орналасуы
Қызметі

2. Қант ауруы, микседема, Аддисон, акромегалия аурулары қандай бездердің әсерінен болатынын анықтап, әрқайсысына толық сипаттама жазып, талдаңдар.

3. Кім жылдам?
1. Ұйқы без қандай без, оның құрылысы, қызметі.
2. Ұйқы бездің қандағы қант мөлшерін реттейтін гормоны қалай аталады?
3. Қант ауруы қандай ауру, қай кезде пайда болады, емдеу жолы бар ма?
4. Ұйқы без қайда орналасқан, оның сыртқы және ішкі секрециялық қызметін атаңдар?

V. Оқушыларды бағалау.
VI, Үйге тапсырма. Қант диабеті жайында реферат жазу немесе мәлімет жинау.