2023 жылдан Қазақстанда қандай өзгерістер күтіп тұр?

Жаңа жылға бір айдан аз уақыт қалды. 2023 жылы қазақстандықтарды қандай өзгерістер күтіп тұр? Massaget kz тілшісі шолу жасады.

4 күндік жұмыс аптасы енгізілуі мүмкін

Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі республиканың кейбір заңнамалық актілеріне әлеуметтік қорғау мәселелері бойынша түзетулер әзірленді. Заң жобасы Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексі қабылданған жағдайда нормативтік құқықтық актілерді сәйкес келтіруге бағытталған. Атап айтқанда, Еңбек кодексінде тұжырымдамалық аппаратқа "бірлескен еңбек" термині енгізілген.
Ал бірлескен еңбек деген - бұл бір жұмыс берушімен бір еңбек функциясын (белгілі бір мамандық, кәсіп, біліктілік немесе лауазым бойынша жұмыс) бірлесіп орындау мақсатында бірнеше қызметкердің жұмыс уақытында жұмыскерлердің жұмыс берушінің актілері және еңбек шарты еңбек міндеттерін орындайды. Түзетулер жұмыс уақытының жиынтық есебін белгілеу кезінде үстеме жұмыстың жалпы ұзақтығы төрт күндік, бес күндік және алты күндік жұмыс аптасында айына 12 сағаттан және жылына 120 сағаттан аспауы керектігі көзделген.

Шенеуніктердің мобильді аударымдары тексеріле бастайды
2023 жылы банктер салық органдарына лауазымды тұлғалар туралы ақпарат бере бастайды. Бұл ретте мемлекеттік қызметшілер салық декларациясын тапсыруға міндетті болады. Заң 2022 жылғы 15 сәуірде күшіне енді.
Қаржы сарапшысы Андрей Чеботаревтың айтуынша, деректерді беру 2023 жылы және тек мемлекеттік қызметшілер мен олардың жұбайы, квазимемлекеттік ұйым қызметкерлеріне ғана қатысты болады. Ал 2024 жылдан бастап жеке кәсіпкерлер мен компания басшылары қосылады (2023 жылға дейін Қазақстанда жеке кәсіпкерлер салық төлеуден босатылған).
2025 жылдан бастап басқа санаттағы клиенттер қосылады.

Сенат депутаттарын сайлау өтеді
2023 жылы 14 қаңтарда ҚР Парламенті Сенатының депутаттарын сайлау өтеді. Депутаттарға қойылатын негізгі талап:
Қазақстан Республикасының азаматы және елде кейінгі 10 жылда тұрақты тұрған;
30 жастан асқан;
жоғары білімі бар;
жұмыс өтілі 5 жылдан кем емес;
тиісті өңір аумағында 3 жылдан кем емес тұрақты тұрған болуы керек.

Зейнетақы жинағындағы жеткілікті шек
Қазақстанда жеткіліктіліктің жаңа шегі 2023 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енеді. 2023 жылға арналған шек жасына байланысты 3 - тен 10 миллион теңгеге дейін болды.

Темекі қымбаттайды
Қаржы министрлігі темекі өнімдері құнын өсіру жоспарын өзгертті. 2023 жылдан бастап акциз мөлшерлемелері кезең - кезеңімен өседі. Мөлшерлемелер 2023, 2024 және 2025 жылдарға бекітілген.
Фильтрі бар темекі:
2023 жылы - 1 000 данаға 14 100 теңге;
2024 жылы - 1 000 данаға 15 900 теңге;
2025 жылы - 1 000 данаға 15 900 теңге.

АЕК пен ең төменгі жалақы өзгереді
Кеше, 1 желтоқсанда Президент республикалық бюджет туралы заңға қол қойды.
Заңда 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап мынадай өзгеріс көзделген:
ең төменгі жалақы мөлшері - 70 000 теңге;
мемлекеттік базалық зейнетақы төлемінің ең төменгі мөлшері - 24 341 теңге;
ең төменгі зейнетақы мөлшері - 53 076 теңге;
айлық есептік көрсеткіш (АЕК) - 3450 теңге;
базалық әлеуметтік төлемдердің мөлшерін есептеу үшін ең төменгі күнкөріс деңгейі - 40 567 теңге.

Айыппұл өседі
2023 жылы айлық есептік көрсеткіштің өзгеруіне байланысты айыппұл көлемі де артады. Яғни келер жылы айыппұл мөлшері 13 пайызға көбейеді.

Сала мамандарының жалақысы өзгереді
Өртсөндірушілердің жалақысы: 10 - нан 70 пайызға дейін өседі. Бір жылдан бес жылға дейін жұмыс істейтін қызметкерлерге айына 180 мың. Одан кейін бес жылдан 10 жылға дейін жұмыс істегендер жалақысы өседі. Еңбек өтіліне байланысты жалақы өседі. 15 жыл және одан да көп жұмыс істегендер үшін жалақы 300 мың теңгеден жоғары болады.

1 қаңтардан бастап педагогтердің жалақысы тағы 25 пайызға өседі. Бұл бірінші кезекте балабақша тәрбиешілеріне, мектеп және колледж педагогтарына, сондай - ақ қосымша білім беру жүйесінің мамандарына қатысты.

Сонымен қатар, жалақысы 70 мың теңгеге дейінгі 1, 8 миллионға жуық жалдамалы жұмыскердің жалақысы өседі.
Жыл сайынғы дәрігерлердің жалақысын арттыруды ескере отырып, 2023 жылы 550 мың теңгеге дейін ұлғайту қарастырылған, бұл экономика бойынша орташа жалақымен салыстырғанда 2, 5 есе жоғары.

Жеңілдетілген автонесие бойынша қанша көлік сатылады?
Келер жылы қазақстандықтар екі мыңға жуық көлік сатып ала алады. Бұл туралы индустрия және инфрақұрылымдық даму министрі Қайырбек Өскенбаев айтқан болатын. Бағдарлама әлі аяқталған жоқ. Бөлінген қаржы айналымда жүр. Яғни бұған дейін алынған автонесиелердің ақшасы несие ретінде қайтарылып жатыр және ол басқа азаматтарға жаңа несие ретінде беріледі.