Махамбет Өтемісұлы «Ереуіл атқа ер салмай» өлеңі

Сабақтың тақырыбы: Махамбет Өтемісұлы «Ереуіл атқа ер салмай» өлеңі
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Ақын өмірі, өлеңдерінің тақырыбы, мақсаты, тарихы туралы мәлімет беру, жаңа қырынан таныту, қосымша мәліметтер беру, өлеңге талдау жасау.
Тәрбиелік: Ұлтжандылыққа, батылдыққа, туған елін, жерін сүюге, қорғауға тәрбиелеу.
Дамытушылық: Қосымша деректерді пайдалану, танымдық, шығармашылық ізденіске жетелеу, өз ойларын еркін айтуға, әдеби көркем тілмен сөйлеуге дағдыландыру.
Сабақ түрі: Жаңа білімді игерту.
Әдісі: ой толғау, шығармашылық жұмыстар, топтық жұмыс, өлең құрылысына талдау, мәнерлеп оқу, топтастыру.
Көрнекілігі: слайд, ердің бес қаруы, хан тағы, ақынның «Жұмыр қылыш» күйі.
Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі, саз өнері пәні.

Сабақ барысы
Ұйымдастыру. Оқушылармен амандасу, түгендеу. Зейіндерін шоғырландыру.
Мұғалімнің кіріспе сөзі.
- Балалар, біз сендермен Ислам дәуіріндегі әдебиет және сол кезеңдегі әдебиет өкілдері, олардың туындыларымен танысып, толықтай бекіттік. Енді бүгін ХІХ ғасыр әдебиетінің ірі өкілі, дауылды жылдардың жалынды жыршысы болған Махамбет Өтемісұлының өмірімен, азаттық идея мен азаматтық үнге толы, нағыз ерлік жыры «Ереуіл атқа ер салмай» өлеңімен танысамыз.
Сабағымыздың эпиграфы ретінде Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың “Махамбет – ұлттық тұлға, оның батырлығын, ақындығын, күйшілігін, азаматтық жолындағы күрескерлігін болашақ ұрпақтың санасына сіңетіндей етіп кеңірек дәріптеу керек” деген пікірін алып отырмыз.

І тапсырма: «Топтастыру стратегиясы»
Әр топқа төмендегідей кестелер таратылады. Толтырып болғаннан кейін әр топтың спикері өз кестелерін қорғайды.
1) Махамбет Өтемісұлы кім?.......
2) Махамбет жырлары………
3) Махамбеттің айналасындағы адамдар………….

ІІ «Миға шабуыл» стратегиясы. Қызығушылықты ояту. «Ой қозғар» әдісі.
Интерактивті тақтадан 5 - 7 сыныптарда өткен ақын өлеңдерінен үзінділер келтіріледі, оқушылар соны естеріне түсіріп, жатқа мәнерлеп оқып береді.
«Жалғыздық»- Венера, «Қызғыш құс»- Ажар, «Мұңайма»- Исмайыл, «Ай астында...»- Айтжан.

ІІІ Көрініс.
Сарайда отырған Жәңгір хан. Айналасында Баймағамбет сұлтан, сарайдың билері, уәзірлері, т. б.
Жәңгір хан Махамбетті шақырып:
- Ау, Махамбет! Арамыздан шыққан от ауызды, орақ тілді ақын емессің бе? Жырла мені мақтап мына жұртқа.
Махамбет:
- Айтсам айтармын хан Жәңгір, жұртқа жасаған ісіңді. Қарапайым халықтың ақысын жеп, табаныңа таптамадың ба мына жұртты? –
Хан емессің қасқырсың,
Қас албасты басқарсың.
Достарың келіп табалап,
Дұшпаның сені басқа ұрсын.
Хан емессің аянсың,
Айыр құйрық шаянсың, - деп айта бергенде Жәңгір хан:
- Тоқтат! Жетеді енді!

Мұғалім: Балалар, осы көрініс арқылы Махамбеттің бойынан қандай қасиеттерді байқаймыз?
Балалардың жауабы.

Мұғалім: Махамбет – халқын сүйген, халық мұңын жырлаған, елім деп еңіреген ақын. Махамбет поэзиясы - өз дәуірінің, сол кездегі қанауға қарсы көтерілген шаруалар көтерілісінің айқын үні. Отанын сүйген патриот - өлеңдерін көпшілік мүддесі үшін жұмсаған, еңбекші шаруалардың жыршысына айналған. Бүгінгі қарастырғалы отырған «Ереуіл атқа ер салмай» өлеңі осыған дәлел болады.