Мыс - тас ғасыры (энеолит)

6 сынып
Такырыбы: Мыс - тас ғасыры (энеолит)
Мақсаты: Оқушыларға энеолит дәуірінің ерекшелігі,
Тарихи ескерткіштері туралы толық түсіндіру.
Дамытушылық: Тас дәуірінің ерекшеліктеріне тоқтала отырып, еңбек құралдарының жетіле түсуін анықтауда өз бетімен ізденуге баулу.
Тәрбиелік: Еңбексүйгіштікке, ата - баба тарихын құрметтеуге мәдени ескерткіштерді сақтай білуге тәрбиелеу.
Термин сөздер: Археология, тас дәуірі, Ботай тұрағы
Көрнекілік: интерактивті тақта, слайд, тірек - сызбалар, тест - тапсырмалар.
Сабақ типі: жаңа материалды игерту ж/е өздігінен оқып үйрену сабағы.
Сабақтың өтілуі әдісі: Түсіндірмелі, топтық - сайыс сабақ.
Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі Сыныпты 3 топқа «неолит»,«мезолит»,«Палеолит» болу ж/е топ басшыларын сайлау.

V. Үй тапсырмасын тексеру.
І. тапсырма: тест жұмысы
Жауабы: 1 - Ә; 3 - Б; 5 - Б; 7 - Ә, 9 - Б (40 мың)
2 - А; 4 - Б; 6 - Б; 8 - Б; 10 - Ә.
Бағалануы:
1 - 6 сұрақ - 3
7 - 8 сұрақ - 4
9 - 10 сұрақ - 5
2. тапсырма. Сөйлемді толықтыр
1. Олдувай.
2. Питекантроп қанқасы
3. Үңгірлер
4. Неолитте.
5. 100 мың жыл.
6. жіп орнына жануар сіңірлерін пайдалану
7. Неандертальдық
8. Бифас
9. микролиттер
10. Еңбек бөлінісі

тапсырма. Видео көрініс. Осы арқылы әр топ шағын әңгіме құрастыру.
1 тапсырма. Әр топ басшысын сұрақ қою.
«Палеолит» тобына
1. «Тарих» сөзін алғаш кімдер қолданды? (арабтар)
2. Дүниежүзінде қанша этнос бар (3000)
3. Тарихтың қайнар көзі неде (деректер)
4. Тасқа, қышқа жазылған сүрет жазулардың атауы (пиктография)
5. Жазбаша тарихты тұңғыш рет қағаз бетіне жазып қалдырушылар (жылнамашылар) «Мезолит» топ басшысына
1. «Неолиттің басты жаңалығы қандай? (Балшықтан ыдыс жасау, егіншілік пен мал шаруа)
2. Малды қолға үйрету мен егіншілік қай кезеңде қалыптаса бастады? (мезолитте)
3. Питекантроп пен синантроп қалай атайды? (тік жүретін адам)
4. Неандерталь адам қай жерден табылды (Германия)
5. Неолит ескерткіштері Қазақстанның қай жерлерінен табылған:
Арал, Солт. Қазақстан - Пеньки селосы, Балқаштың сол г. Орт. Қазақстанда Қараганды, Зеленая Балка, Жезқазган өңірі, Шығыс Қазақстан, жалпы 500 - ден аса тұрақтар табыл.

«Палеолит» - тобына
1. «Тарих» сөзін алғаш кімдер қолданды (арабтар)
2. Дүниежүзінде қанша этонс бар (3000)
3. Тарихтың қайнар көзі неде? (деректер)
4. Тасқа, қышқа жазылған сурет жазулардың атауы (пиктрафия)
5. Жазбаша тарихты тұңғыш рет қағаз бетіне жазып қалдырушылар (жылнамашылар)

Жаңа тақырып: Мыс - тас ғасыры (энеолит)
Бұл кезең б. з. б 3000 - 2800 жылдары өткен мыс - тас дәуірінде мыстан жасалған құралдар өндіріске енгізілді. Адамның жасағаны, тапқаны бәрі еңбек өнімі деп аталады. Ең бірінші қолданылған металл - мыс. Бұдан 7мың жыл бұрын адамдар мыс өңдеуді үйренді.

Әйелдер сәнді бұйымдарын ж/е т. б. заттар жасады
Энеолит сөзі - мыс - тас ғасыр дегенді білдіреді. Бірақ металл тасты қолданыстан мүлдем шығарып тастаған жоқ.
Мыс - тас ғасыры қоғамда дегенді білдіреді. Бірақ металл тасты қолданыстан мүлдем шығарып тастаған жоқ.
Мыс - тас ғасыры қоғамында екі ірі өзгеріс орын алды.

Еңбек бөлінісі Аталық ру үстемдігі
Қазақстанның аумағында энеолит кезеңінің қалыптасты ерекше ескерткіші: -
Солт. Қазақстандағы Ботай тұрағы.
Маңғыстау жеріндегі Шібір елді мекені Б. з. б 3 - 2 мыңжылдықтармен мерзіміделеді.

Бекіту: Салыстыру
1. Палеолит
Б. з. б 2, 5 млн - 12 мың жыл
Тас құр. пайдаланды. аң аулап, терімшілдік пен айналысты, отты пайдаланды
Питекантроп - Епті адам
Рулық қауым
2. Мезолит
Б. з. б 12 мың - 5 мың жыл
Садақпен пен жебе жас. Микралит - жаңқа тастардан жасалған құрал табиғи – климат өзгеріс
Синантроп - Тік жүретін адам
Тайпаларға біріктірілген қауым 3 - ке бөлінді. Қариялар, ересек, балалар.
3. Неолит
Б. з. б 5 мың жыл - 3 мың жыл
Егіншілік қолға жануарлар мен иттер үйретілді
Неандерталь - Тік жүретін адам
4. Энеолит
б. з. б. 3000 - 2800 жыл

Саналы адам - кроманьондық

Бағалау.
Үйге тапсырма: 15 Тест құрастыру
Тақырыпты оқып келу