Ата - аналармен қарым - қатынас баланың табысты дамуының факторы ретінде

Ата - аналармен қарым - қатынас баланың табысты дамуының факторы ретінде
Ата - аналар мен балалар арасындағы қарым - қатынас – баланың тұлғалық дамуының негізгі тірегі болып табылады. Бұл қарым - қатынас оның психологиялық, эмоционалдық және әлеуметтік жетілуіне тікелей әсер етеді. Ата - аналар тек қамқоршы ғана емес, сонымен қатар өмірлік бағыт - бағдар беруші, үлгі көрсетуші, сенімді тұлғалар болып табылады. Сондықтан ата - аналармен дұрыс қарым - қатынас жасау баланың табысты дамуы үшін маңызды факторлардың бірі болып саналады.

Бала үшін ата - ананың махаббаты мен қолдауы оның өзін - өзі бағалауына және сенімділігіне тікелей әсер етеді. Егер бала өзіне деген қамқорлықты, жылулықты сезінсе, ол өзін қауіпсіз әрі қорғалған сезінеді. Мұндай жағдайда ол қоршаған әлемді еркін зерттеп, өзіне сенімді бола алады. Керісінше, ата - анасынан жылулық пен қолдау көрмеген бала өзіне сенімсіз болып, эмоциялық тұрақсыздыққа ұшырауы мүмкін.

Баланың эмоционалды дамуы көбіне ата - анасымен қарым - қатынас жасау ерекшеліктеріне байланысты қалыптасады. Егер ата - аналар баласының сезімдерін түсініп, оған жанашырлық танытса, бала өзінің эмоцияларын дұрыс білдіруді үйренеді. Бұл оның келешекте адамдармен жақсы қарым - қатынас орнатуына көмектеседі. Сонымен қатар, эмоциялық қолдауды сезінген бала күйзеліске төтеп беріп, өмірдегі қиындықтарды жеңуге бейім болады.

Ата - аналар баланың алғашқы ұстаздары болып табылады. Олар өз іс - әрекеттері арқылы баласына қандай құндылықтар маңызды екенін көрсетеді. Бала ата - анасынан шынайылық, әділдік, еңбекқорлық, мейірімділік секілді қасиеттерді үйренеді. Егер ата - аналар баласына дұрыс бағыт беріп, жақсы үлгі көрсетсе, бала қоғамда дұрыс бағыт табады. Ал ата - анасының жауапсыз әрекеттерін көрген бала теріс мінез - құлық қалыптастыруы мүмкін.

Баланың адамдармен қарым - қатынасы ата - анасымен жасаған байланысынан басталады. Егер бала ата - анасынан сыйластық, ашықтық, түсіністік көрсе, ол өз ортасындағы адамдармен де жақсы қарым - қатынас жасай алады. Әлеуметтік дағдылар баланың болашақта табысты адам болуына көмектеседі, себебі олар жұмыс орнында, достық қарым - қатынаста және отбасылық өмірде маңызды рөл атқарады.

Ата - аналардың бала тәрбиесіндегі әдістері де оның болашағына айтарлықтай ықпал етеді. Ғалымдар ата - аналардың төрт түрлі тәрбие стилін анықтаған:
1. Авторитарлық – қатаң тәртіпке негізделген, баланың пікірі ескерілмейтін стиль.
2. Демократиялық – ата - ана мен бала арасында сенімді қарым - қатынас орнап, баланың пікірі ескерілетін стиль.
3. Рұқсат беруші – ата - аналар балаға шектеу қоймайды, оны еркіндікке жібереді.
4. Немқұрайлы – ата - аналар баласына жеткілікті көңіл бөлмейді.

Зерттеулер көрсеткендей, демократиялық стильдегі тәрбие алған балалар өз - өзіне сенімді, жауапкершілігі жоғары, өз ойын ашық білдіретін тұлға болып қалыптасады. Сондықтан ата - аналар бала тәрбиесінде осы стильді ұстануға тырысуы керек.

Қорыта айтқанда, ата - анамен қарым - қатынас баланың тұлғалық, эмоционалдық және әлеуметтік дамуына үлкен әсер етеді. Баланың өзіне деген сенімділігі, өмірге деген көзқарасы, адамдармен қарым - қатынасы отбасындағы тәрбиеге тікелей байланысты. Ата - аналар балаларына сүйіспеншілік пен қолдау көрсете отырып, олардың табысты дамуына ықпал ете алады. Сондықтан ата - аналар балаға тек қамқор болып қана қоймай, олармен ашық, шынайы және сенімді қарым - қатынас орнатуға ұмтылуы қажет.