Мектепке дейінгі жастағы баланың жеке тұлғасының қалыптасуына отбасының әсері

Мектепке дейінгі жастағы баланың жеке тұлғасының қалыптасуына отбасының әсері
Мектепке дейінгі жас – баланың жеке тұлғасының қалыптасуындағы маңызды кезеңдердің бірі. Бұл уақытта баланың мінез - құлқы, әдеттері, эмоциялық және әлеуметтік дағдылары қалыптасады. Баланың осы кезеңдегі дамуына ең үлкен ықпал ететін орта – оның отбасы. Бұл эссемде отбасының мектепке дейінгі жастағы баланың дамуына тигізетін әсері, ата - ананың рөлі мен тәрбиенің маңыздылығын қарастыратын боламыз.
Отбасы – баланың ең алғашқы тәрбиесін алатын ортасы. Бұл жерде бала ата - анасынан, аға - әпкелерінен және жақын туыстарынан өмірлік маңызды дағдыларды үйренеді. Отбасы баланың мінез - құлқының, әдеттерінің және дүниетанымының негізін қалайды. Баланың алғашқы әлеуметтік қарым - қатынасы да отбасында қалыптасады, сондықтан ата - ананың тәрбие беру стилі мен отбасы ішіндегі қарым - қатынас өте маңызды рөл атқарады.
Ата - аналар баланың дамуы үшін үлкен жауапкершілікке ие. Олар тек материалдық жағдай жасап қана қоймай, баланың эмоциялық, әлеуметтік және когнитивтік дамуына көңіл бөлуі тиіс. Баланың жеке тұлғасының қалыптасуында ата - ананың мейірімділігі, түсіністігі мен қолдауы маңызды факторлар болып табылады. Егер ата - ана балаға жеткілікті көңіл бөлсе, оны қолдаса, бала өзін сенімді әрі қорғалған сезінеді.
Бала мен ата - ана арасындағы жылы әрі сенімді қарым - қатынас – оның психологиялық саулығының негізі. Бала ата - анасымен ашық сөйлесіп, өз сезімдері мен ойларын бөлісе алуы керек. Эмоциялық байланыс баланың өз - өзіне сенімді болуына, қиындықтарды жеңуге және қоршаған ортамен үйлесімді қарым - қатынас орнатуына ықпал етеді.
Әрбір отбасы өзіне тән тәрбие әдістері мен құндылықтарға ие. Дегенмен, дұрыс тәрбие әдістерін қолдану өте маңызды. Тәрбиенің негізгі аспектілері:

• Үлгі көрсету – балалар ата - ананың іс - әрекеттерін қайталайды;
• Құрмет пен сенім – бала өзін отбасының маңызды мүшесі ретінде сезінуі керек;
• Шектеулер мен ережелер – бала тәртіпке үйренуі тиіс, бірақ оларды қатаңдықпен емес, түсіністікпен үйрету қажет;
• Сүйіспеншілік пен қолдау – балаға мейірім көрсету оның өзін бағалауына және сенімді болуына көмектеседі.

Отбасының ішкі атмосферасы баланың психологиялық және эмоционалдық дамуына тікелей әсер етеді. Егер отбасыда жиі жанжалдар болып тұрса, балада қорқыныш, сенімсіздік, күйзеліс сияқты сезімдер пайда болуы мүмкін. Ал керісінше, жылы, достық қарым - қатынас орнаған отбасыда бала өзін бақытты әрі қауіпсіз сезінеді. Сондықтан ата - аналар өзара қарым - қатынастарын жақсарту арқылы баланың дұрыс дамуына ықпал етуі қажет.
Отбасы – баланың алғашқы әлеуметтік мектебі. Бұл жерде бала басқа адамдармен қарым - қатынас жасау, бірлесіп жұмыс істеу, көмек көрсету және жауапкершілік алу сияқты маңызды дағдыларды үйренеді. Бала отбасында қандай қарым - қатынас үлгісін көрсе, сол үлгіні кейінірек қоғамда да қолданады. Сондықтан ата - аналар баланы сыпайылыққа, құрметке, жауапкершілікке және өз ойын дұрыс жеткізуге үйретуі керек.
Қорытынды
Мектепке дейінгі жастағы баланың жеке тұлғасының қалыптасуында отбасының рөлі орасан зор. Ата - ананың дұрыс тәрбиесі, эмоциялық қолдауы және отбасындағы жылы атмосфера баланың болашақта сәтті әрі үйлесімді дамуына ықпал етеді. Сондықтан әрбір ата - ана баланың жеке тұлға ретінде қалыптасуына ерекше көңіл бөлуі қажет, өйткені бұл кезең – баланың бүкіл өмірінің іргетасы болып табылады.