Биология пәнінен оқу бағдарламасы 11 сынып

Биология пәнінен оқу бағдарламасы 11 сынып
Биология 11 сынып
жаратылыстану - математика бағыты
Барлығы 68 сағат (аптасына 2 сағат)

№ Тақырыптың атауы
1. Кіріспе (1сағат).
I бөлім. Жер бетінде тіршіліктің пайда болуы және дамуы (8 сағат).
I тарау. Жер бетінде тіршіліктің пайда болуы туралы көзқарастардың тарихы (2 сағат).
2. Тіршіліктің пайда болу процесін және мәнін түсіндіретін алғашқы ғылыми талпыныстар.
3. Ф. Редидің тәжірибелері, В. Гарвейдің ой - пікірлері, Л. Пастердің тәжірибелері. Тіршіліктің мәңгілік теориясы. Жер бетінде тіршіліктің пайда болуы туралы материалистік көзқарастар.
Көрсетілім: Л. Пастер тәжірибелерінің сызбанұсқасы.
II тарау. Жер бетінде тіршілік пайда болуының алғышарттары (2 сағат).
4. Жер бетінде тіршілік пайда болуының алғышарттары: ғарыштық және ғаламшарлық алғышарттар.
Көрсетілім:
ғаламшарлық жүйелердің қалыптасу кезеңдерінің сызбанұсқасы.
5. Жер дамуының ерте кезеңдеріндегі алғашқы атмосфера және химиялық элементтердің, бейорганикалық және органикалық молекулалардың эволюциясы.
III тарау. Жер бетінде тіршіліктің пайда болуы туралы қазіргі көзқарастар (4 сағат).
6. Тіршіліктің пайда болуы туралы қазіргі көзқарастар.
Көрсетілім:
біржасушалы эукариоттардың, көпжасушалы организмдердің пайда болуының және өсімдіктер мен жануарлар дүниесі дамуының сызбанұсқасы.
7. А. И. Опариннің теориясы, С. Миллердің тәжірибелері. Протобиополимерлердің пайда болу теориясы.
8. Протобионттардың эволюциясы: ішкі ортаның қалыптасуы, органикалық табиғи катализаторлардың жарыққа шығуы, генетикалық кодтың пайда болуы.
9. Биологиялық эволюцияның бастапқы кезеңдері: фотосинтездің жүруі, эукариоттардың, жынысты көбеюдің және көпжасушалылықтың пайда болуы.
II бөлім. Эволюциялық ілім (23 сағат).
IV тарау. Тірі табиғаттың эволюциясы туралы көзқарастардың Дарвинге дейінгі дамуы (3сағат).
10. Биология дамуының Дарвинге дейінгі кезеңі. Ғылымда «Әуелбастан мақсатқа сәйкестілік» және тірі табиғаттың өзгермейтіндігі туралы көзқарастардың үстемдігі.
Көрсетілім:
эволюциялық идеялардың дамуына үлес қосқан ғалымдардың портреттері мен өмірбаяндары.
11. Өсімдіктер мен жануарларды жіктеп жүйелеу бойынша К. Линнейдің жұмыстары.
12. Ж. Кювье және Ж. де Сент - Илердің еңбектері. Ж. Б. Ламарктың эволюциялық теориясы. Алғашқы эволюционисттер.
V тарау. Дарвинизм (10 сағат).
13. Ч. Дарвин ілімі қалыптасуының алғышарттары: жаратылыстану ғылымдары саласындағы жетістіктер, Ч. Дарвиннің экспедициялық материалдары.
Көрсетілім.
Ч. Дарвиннің «Бигль» кемесімен саяхаты кезіндегі жүрген жолдары және жинаған материалдары.
14. Ч. Дарвин ілімінің негізгі қағидалары.
15. Түр - эволюциялық бірлік. Түрдің критерийлері.
№1 зертханалық жұмыс.
Мәдени өсімдіктердің іріктемелерін пайдаланып қолдан сұрыптаудың нәтижесін, түр критерийлерін, өзгергіштікті зерттеу.
16. Тұқым қуалайтын өзгергіштік - эволюция үшін материал.
17. Ч. Дарвиннің қолдан сұрыптау туралы ілімі. Жануарлардың қолтұқымдары мен өсімдіктердің іріктемелері эволюциясының факторлары.
Көрсетілім:
тірі өсімдіктер мен жануарлар, кеппешөптер мен жинақтамалар, жеке дара өзгергіштікпен байланысты өсімдіктердің әртүрлі іріктемелері және жануарлардың қолтұқымдары.
18. Ч. Дарвиннің табиғи сұрыпталу туралы ілімі.
19. Жалпыға бірдей жеке дара өзгергіштік және ұрпақтар сан мөлшерінің артықтылығы.
20. Тіршілік үшін күрес және табиғи сұрыпталу.
21. Организмдердің бейімділігі және оның салыстырмалы сипаты.
№2 зертханалық жұмыс.
Организмдердің тіршілік ортасына бейімділігін зерттеу.
22. Жаңа түрлердің түзілуі.
Көрсетілім:
географиялық түртүзілу процесін және организмдердің тіршілік ортасына бейімделуі мен түртүзілудің нәтижелерін бейнелейтін сызбанұсқалар.
VI тарау. Микроэволюция (5 сағат).
23. Мутациялардың эволюциялық рөлі. Популяциялардағы генетикалық процестер. Микроэволюция. Түртүзілудің жолдары және жылдамдығы; географиялық және экологиялық түртүзілу.
24. Харди - Вайнберг заңы.
25. Табиғи сұрыпталудың формалары.
26. Организмдердің тіршілік ортасына бейімділігі табиғи сұрыпталудың нәтижесі екендігі. Түртүзілу туралы қазіргі көзқарастар (С. С. Четвериков, И. И. Шмальгаузен).
27. Модификациялардың эволюциялық рөлі; физиологиялық бейімділіктер. Эволюцияның қарқындылығы.
VII тарау. Эволюцияның негізгі заңдылықтары. Макроэвлюция (5 сағат).
28. Эволюциялық процестің негізгі бағыттары. Биологиялық прогресс және биологиялық регресс (А. Н. Северцов).
Көрсетілім:
прогрессивті эволюция жолдары арақатынасының сызбанұсқалары, Қызыл кітапқа енгізілген және мемлекеттік қорғауға алынған өсімдіктер мен жануарлардың өкілдерін сипаттайтын материалдар.
29. Макроэволюция, оның дәлелдемелері.
Көрсетілім:
гомологтық және аналогтық мүшелердің мысалдары, олардың құрылысы, онтогенезде пайда болуы.
30. Биологиялық прогреске жетудің жолдары.
31. Эволюцияның негізгі заңдылықтары: дивергенция, конвергенция, параллелизм; организм топтары эволюциясының ережелері.
32. Эволюция нәтижелері: тірі табиғат құрылым деңгейінің күрделенуі, түрлердің көптүрлілігі, бейімділіктің салыстырмалы сипаты (органикалық мақсатқа сәйкестілік).
III бөлім. Жердегі органикалық дүниенің дамуы (14 сағат).
VIII тарау. Өсімдіктер және жануарлар эволюциясының негізгі ерекшеліктері (10 сағат).
33. Архей заманында Жерде тіршіліктің дамуы.
Көрсетілім:
З. Бурианның түрлі замандар мен кезеңдердегі флора мен фаунаны бейнелейтін қолдан салған суреттері, тірі табиғат дүниелері (патшалығы) дамуының сызбанұсқасы; өсімдіктер мен жануарлардың тасқа айналған қалдықтары, өсімдіктердің ертедегі тау жыныстарында қалған іздері мен таңбалары.
34. Протерозой заманында Жерде тіршіліктің дамуы. Жердегі тіршіліктің алғашқы іздері. Қазіргі барлық омыртқасыздар типтерінің шығуы. Алғашқы желілілер. Су өсімдіктерінің дамуы.
35. Палеозой заманында Жерде тіршіліктің дамуы. Өсімдіктердің эволюциясы: алғашқы төменгі сатыдағы өсімдіктердің, қырықжапырақтардың, тұқымды қырықжапырақтардың, ашық тұқымды өсімдіктердің шығуы.
36. Палеозой заманында Жерде тіршіліктің дамуы.
Жануарлардың эволюциясы. Омыртқалылардың (балықтардың, қосмекенділердің, жорғалаушылардың) шығуы.
37. Мезозой заманында Жерде тіршіліктің дамуы. Жабық тұқымды өсімдіктердің шығуы және таралуы. Құстар мен сүтқоректілердің шығуы.
38. Мезозой заманында Жерде тіршіліктің дамуы. Ертедегі ашық тұқымды өсімдіктер мен жорғалаушылардың жойылуы.
39. Кайнозой заманында Жерде тіршіліктің дамуы. Гүлді өсімдіктердің қарқынды дамуы, бунақденелілердің көптүрлілігі (параллельді эволюция).
40. Ұрықжолдасты сүқоректілердің дамуы, аңдардың шығуы. Маймылдардың пайда болуы.
41. Адам тұқымдасының алғашқы өкілдерінің шығуы. Төрттік кезең: сүтқоректілердің эволюциясы. Маймылдардың дамуы.
42. Адам эволюциясының бағыттары. Адам мен адамтәрізді маймылдардың жалпы ататектері.
IX тарау. Адамның шығу тегі (4 сағат).
43. Адамның тірі табиғаттағы орны. Homo sapiens түрінің жануарлар дүниесіндегі түрлі жүйелік топтарға жататынын айқындайтын белгілері мен қасиеттері. Адам эволюциясының кезеңдері.
Көрсетілім:
адамның және омыртқалы жануарлардың қаңқаларының модельдері.
44. Биологиялық түр ретінде адамның қасиеттері. Homo sapiens - түрінің популяциялық құрылымы. Адам нәсілдері; нәсілтүзілу; адам нәсілдерінің бірлігі.
45. Антропогенездің қозғаушы күштері. Ф. Энгельс маймылдың адамға айналуындағы еңбектің рөлі туралы. Адамның қалыптасуында сөздің, ақыл - ойдың және қоғамдық қатынастардың рөлі.
46. Адам эволюциясының әлеуметтік және биологиялық бағыттары. «Әлеуметтік дарвинизм» және нәсілшілдіктің кертартпалық мәні. Адамның әлеуметтік дамуындағы қоғамдық тіршіліктің жетекші рөлі.
IV бөлім. Организм және ортаның өзара қарым - қатынастары. Экология негіздері (20 сағат).
X тарау. Биосфера туралы түсінік (3 сағат).
47. Биосфера - жердің тірі қабығы. Биосфераның құрылымы: литосфера, гидросфера, атмосфера.
Көрсетілім:
биосфераның құрылымын және оның құрам бөліктерін сипаттайтын сызбанұсқалар, биосферадағы тірі организмдер әртүрлілігі мен түрлік құрамының кестелері.
48. Биосфераның құрам бөліктері: тірі зат, оның түрлік құрамы, әртүрлілігі және биомассаға қосқан үлесі, биосфераның биосірескен және сірескен заттары (В. И. Вернадский).
49. Табиғаттағы заттардың айналымы.
Көрсетілім:
табиғаттағы заттар айналымы сызбанұсқасы.
XI тарау. Бірлестіктердегі тіршілік (2 сағат).
50. Тірі организмдер бірлестіктерінің қалыптасу тарихы. Құрлықтардың геологиялық тарихы; оқшаулану, климаттық жағдайлар.
Көрсетілім:
құрлықтардың тарихын, құрлықтық биомассаның таралуын бейнелейтін карталар.
51. Биогеография. Құрлықтың және Дүниежүзілік мұхиттың негізгі биомассалары. Биогеографиялық аймақтар.
XII тарау. Организм және ортаның өзара қарым - қатынастары (12 сағат).
52. Экология, оның міндеттері, экологиялық факторлар.
Көрсетілім:
«Биосфера» тақырыбы бойынша электрондық оқулықтардан үзінділер оқу және талқылау.
53. Тірі организмдердің табиғи бірлестіктері. Биогеоценоздар.
54. Биогеоценоздардың құрамдас бөліктері: продуценттер, консументтер редуценттер.
55. Биоценоздар, олардың түрлік әртүрлілігі, популяциялар тығыздығы, биомассасы.
56. Ортаның абиотикалық факторы. Температураның, жарықтың, ылғалдылықтың және басқа факторлардың бірлестіктер тіршілігіндегі рөлі.
57. Орта факторларының әсер ету қарқындылығы, шектеуші фактор. Орта факторларының өзара әсері, төзімділік шегі.
58. Ортаның биотикалық факторлары. Қоректік тізбектер және жүйелер. Экологиялық пирамидалар: сандық, биомассалық, энергиялық.
59. Биогеоценоздардың ауысуы. Биогеоценоздардың ауысу себептері, жаңа бірлестіктердің қалыптасуы.
60. Антропогендік факторлар, олардың биоценоздарға әсері (адамның табиғаттағы рөлі). Табиғат ресурстарын тиімді пайдалану, табиғатты ластанудан қорғау, табиғат эталондары мен ескерткіштерін сақтау.
61. Ғаламшар тұрғындарын табиғат ресурстарымен қамтамасыз ету, табиғи кешендер түзудің шаралары, экологиялық білім, тәрбие, мәдениет.
62. Жер ғаламшарының экологиялық апаттары.
Көрсетілім:
жер ғаламшарының экологиялық апатты аймақтары.
63. Қазақстан Республикасының экологиялық апатты аймақтары.
Көрсетілім:
Қазақстан Республикасының экологиялық апатты аймақтары.
XIII тарау. Организмдер арасындағы қарым - қатынастар ( 3 сағат).
64. Организмдер арасындағы қарым - қатынастың формалары. Жағымды қатынастар: симбиоз, кооперация, мутуализм, комменсализм.
Көрсетілім:
тірі табиғаттың түрлі дүниелері өкілдерінің симбиоздық (селбесу) тіршілігінің мысалдары.
65. Антибиотикалық қатынастар: жыртқыштық, паразитизм, бәсеке.
66. Бейтарап қатынастар - нейтрализм.
V бөлім. Бионика (2 сағат).
67. Өсімдіктер мен жануарлардың құрылымдық принциптерін адамның щаруашылық әрекетінде пайдалану.
Көрсетілім:
тірі организмдер құрылымына ұқсас өнеркәсіптік аналогтардан мысалдар және оқулықтан осы тақырыпқа сай сурет, кестелерді қарау.
68. Табиғаттағы тірі тіршілік иелерінің формалары және олардың өнеркәсіптік аналогтары (құрылыстық ғимараттар, машиналар, механизмдер, қондырғылар).
Көрсетілім:
тірі организмдер.