Ұлттық ойындар - химия сабақтарында

Ұлттық ойындар - химия сабақтарында
Еліміздің егемендігін алғаннан бері білім беру ісінде халықтық педагогика тағылымдарын пайдалану мұғалімдер мен оқушыларға жаңа серпін беруде.
Халқымыздың ұлттық салт – дәстүрін жалпы «Бейорганикалық қосылыстар» тақырыбына пайдаландым. Бұл қосылыстар оқушыларға таныс болғандықтан «Алтын сақа» ойынын ұйымдастырдым. Ойынның шарты: Жиырма асыққа элементтердің таңбасы жазылды. Олар қоржынға салынады.
1. Екі қатардан екі оқушы шығып, металдар мен бейметалдарды ажыратып алу керек.
2. Арнайы қатырма қағазға рим цифрімен жазылған валенттіліктердің үстіне сәйкес элементтер жазылған асықтар қойылады.
3. Бір - бірімен әрекетесетін элемент - асықтарды таңдап алып, тақтаға формуласын жазып, шыққан заттың атын атау.
Мысалы:
2Са +О2 ---- 2СаО
2H2 +O2 ---- 2H2O
2Mg +O2 ---- 2MgO
S+O2 ----- SO2
Сол сияқты 8 - сынып оқушылары үшін қайталау сабақтарында «Сиқырлы сандық» ойынын ұйымдастырдым. Бұл ойын химиялық қосылыстардың тұрмыстағы, құрылыстағы, табиғаттағы маңызын оқытуда көп көмек береді.
Сандыққа әртүрлі қосылыстардың: Ca(OH) 2, NaHCO3, I2, O2, H2O, CO2, NaOH формулалары жеке жазылып салынады.
Мұғалім өзі әрбір заттың формуласын шығармас бұрын қолданылатын жерін түсіндіреді. Оқушылар оның ұқандай заттар екенін табуы керек. Дұрыс жауабын мұғалім алып, көрсетіп шығарып растайды.
Мысалы: 1. Құрылыста «сөндірілген әк» деген атпен пайдаланылатын қосылыс (Са(ОН) 2).
2. Үйлеріңде бар тамаққа қажетті зат (NaCl)
3. Тортқа пайдаланылатын ұнтақ зат (NaHCO3)
4. Алғашқы көмекке пайдаланылатын бейметалл (I2)
5. Тірі ағзалар онсыз өмір сүре алмайды (O2)
6. Екі газдан алатын ең қажетті сұйық зат (Н2О)
7. Тірі ағзалар тыныс алғанда шығатын газ (СО2 )
8. Аккумуляторға құятын сұйық зат (H2SO4, NaOH)

Жеті жұрттың тілін біл (қазақша, орысша, латынша.)
1. Өзім газбын менімен демаласың,
жоқ болсам ауа жетпей қиналасың.
2. Ең женіл элемент саналады, периодтық жүйе осыдан басталады.
3. Өзі ауыр металлға жатады, балалар осы металл құйған сақамен атады.
4. Машина мен трактордың жаны, қара металлургияның наны.
5. Аспандағы айды осы элементпен теңестіреді, салмақты адамды мақтауды да келістіреді.

Жұмбақтар
1. Алғашқы буыным тасқын су, екінші буыным мал құлағына салынатын белгі.
2. Бірінші бөлігім көп емес, екінші бөлігім тілсіз жау.
3. Бірінші бөлігім алда бол деген, екінші бөлігім сан есім. Өзім шипалы газбын. Сонда мен қай газбын.
4. Бірінші буыным жалқы есімге қойылатын сұрақтан тұрады, екінші буыным сан есім, өзім химиялық қай элементпін?
Ойын сабақтары оқушылардың химия пәніне деген қызығушылығын арттырады. Химия сабақтарында мүмкіндігінше халықтық педагогиканы пайдалану - оқушыларды ұлтттық сезіммен жігерлендіре түседі. Графикалық тест арқылы оқушылардың ойлау қабілеттерін арттыру үшін «Сутегі. Қышқылдар. Тұздар» тақырыбын қорытындылауда халықтық педагогиканы қолданым.
Ғылыми және ұлттық тарихи ұғымда салыстыра отырып алдым.
Ғылыми ұғымда
1. Тұз қышқылын алу әдісі.
(2, 5: 6, 5) (4, 5: 6, 5)
2. 40% - дық HCl тығыздығы.
(4, 5: 4, 5)
3. Cl хлорид ионды анықтаушы реактив.(2, 5: 4, 5)
4. Мырышпен әрекеттескенде бөлінетін газ. (5, 5: 3, 5)
5. Реакцияны баяулататын зат.
(5, 5: 2, 0)
6. Сабын алу үшін қолданылатын тұз.(4, 5: 1)
7. Медицинада дәрі - дәрмек ретінде неше пайыздық тұз қышқылы қолданылады? (2, 5: 1)
8. Зертханалық алу әдісінде қолданылатын реактивтер.
(1, 5: 3, 5) (1, 5: 2)
Ұлттық тарихи ұғымда
1. Ас иманы........ (4: 7)
2. Қызды сөкпе, тұзды...... (3, 5: 5)
3. Арал өңіріндегі тұзды көл. (2: 6)
4. Жақсықылыш тұзының қоры шамамен...... (1: 4, 5)
5. Қазақстанда тұздың қанша % - ы
Арал тұз кен орнында өндіріледі?
6. Адамның тұзға деген тәуліктік мөлшері. (3: 4)
7. Қан сарысуындағы тұз мөлшері.
(2, 5: 4, 5)
8. Жақсықылыш көлінің ұзындығы.
(2, 5: 4)
9. Сольтрест және Аралсульфат кәсіпорындарының құрылған жылдары.
(2, 5: 2, 5) (4: 2, 5)
10. Ас тұзының халықаралық атауы.
(3: 5, 5)
Ойын сабақтары оқушылардың химия пәніне деген қызығушылығын арттырады. Химия сабақтарында мүмкіндігінше халықтық педагогиканы пайдалану - оқушыларды ұлттық сезіммен жігерлендіре түседі.
Бұл технологиялардың нәтижесінде, ең алдымен оқушының өз бетімен жұмыс істеу әрекеті мен қазіргі заманға сай ақпараттық жүйелерді, электрондық оқулықтарды қолдану арқылы, интерактивті тақтамен жұмыс істеу біліктілігі және қызығушылық белсенділігі артқандығын байқадым.
Сөзімді:
Құзырлылық адамның ол рухани байлығы,
Бәсекеге кез-келген сайлылығы.
Кәсіби қызметінің биігінен,
Көрінеді тек ұстаздың балаға жайлылығы - деп аяқтағым келеді.