"Алтын сақа" әдеби ойыны

Тақырыбы: «Алтын сақа» әдеби ойыны
Мақсаты: Оқушыларды ауыз әдебиетін оқуға ынталандыру, білім деңгейін арттыру, оқыған материалдарын ойға жинақтауға үйрету;
Оқушыларды алғырлыққа, шапшаңдыққа, туған халқымыздың әдет - ғұрпын қадірлей білуге, өз елінің, туған жерінің табиғатын құрметтеуге, қадірлеуге, қорғауға, көркем сөйлеуге тәрбиелеу.
Әдісі: сұрақ – жауап, логикалық тапсырмалар
Көрнекілігі: Туған жер туралы қанатты сөздер, асықтар, конверттер.
Ойынның мазмұны:
І Ұйымдастыру бөлімі.
Сабақтың мақсаты мен оның шартымен таныстыру.
І. Табалдырық.
ІІ. Әудем жер
ІІІ. Қозы көш.
ІV. Беласар.
V. Жолайырық.
ҮІ. Алтын көмбе

Ойынның барысы:
Бүгінгі біздің ойынымыз әдеби олимпиада түрінде болмақ, ол «Алтын сақа» деп аталады. «Алтын сақа» ойыны 5 кезеңнен тұрады. Оқушылар 4 түрлі күймеге мінеді. (Қызыл, сары, көк, жасыл) Өздері жөнінде мәліметтер береді. Күйменің түсіне қарай 4 асық алынады. Бірінші жауап беру үшін асықтары иіріледі. Қай асық алшысынан тұрса, сол бірінші жауап береді.
1. Алшы
2. Тәйке
3. Шік
4. Бүк
Әр күймеде алты асықтан болады. Жауап бере алмаған немесе асығы алшысынан түспеген оқушы ойыннан шығады және асықтары ханталапайға түсіп, бөлініп беріледі.
Алтын көмбеге жалғыз оқушы жетеді. Осы жерден жол екіге айырылады. Оқушы 24 асықты алып, елге қайтуына болады немесе «Алтын көмбені» ойнауына болады. «Алтын көмбенің» сұрағына жауап бере алмаса, үлкен сақаны иіреді, асық алшысынан түспесе де ұпай жинайды.
Табалдырық кезеңінде жалпы қатысушыларға сұрақтар қойылады. Қойылған сұрақтарға шапшаң әрі дұрыс жауап берген оқушы «Алтын сақа» ойынын ойнау құқығына ие болып, ортаға шығады.
1 - сұрақ: Ертегі дегеніміз не?
Жауап: ауыз әдебиетінің ең көне жанры. Өмірде сирек кездесетін немесе мүлде кездеспейтін, ойдан шығарылған оқиғалар.
2 - сұрақ: Ертегінің белгілі бір авторы бола ма?
Жауап: жоқ болмайды, ертегілер халық ауыз әдебиетіне жатады. Ол халық аузынан тараған себепті белгілі авторы жоқ
3 - сұрақ: Ертегілер қалай басталады?
Жауап: Ертегілер көбінесе қарасөз түрінде айтылады. Кейде өлең сөз түрінде кездеседі. Ертегілердің, әдетте, басталулары ұқсас: «Баяғы өткен заманда бір кемпір мен шал болыпты», т. б басталады.
4 - сұрақ: Ертегілердің неше түрі бар?
Жауап: ертегілердің хайуанаттар туралы, қиял - ғажайып, шыншыл, т. б түрлері бар.
5. «Ер Төстік», «Керқұла атты Кендебай», «Алтын сақа» ертегілердің қайсы түріне жатады?
қиял – ғажайып ертегілері
6. Наурыз жыры қандай жырға жатады?
Жауабы: Тұрмыс - салт
Табалдырық кезеңінен барлығымыз сүрінбей өттік. Құттықтаймын. Ал енді ІІ. Әудемжер кезеңіне қош келдіңіздер. Бұл кезеңде тұрақты сөз тіркестерінің мәнін ашу. Қол көтеріп жауап береміз.

1. Арасынан қыл өтпейтін - Тату, дос
2. ит арқасы қиянда, ит өлген жер - Алыс, қашық –
3. жерге кіріп кете жаздау - Ұялу.
4. қолды болды - Ұрлық
5. қой аузынан шөп алмас - Момын
6. Төбесі көкке жеткендей – қуану
7. Қуанышы қойнына сыймады (қуанды)
8. Қолы қолына жұқпады (тез қимылдады) –
9. Саусағының ұшын қимылдатпады (қозғалмады, еш нәрсе істемеді)
10. Ине шаншар жер жоқ – толық, тығыз
Осы кезеңде балалар біз асығы аз оқушымен қош айтысамыз.

ІІІ «Қозы көш»
1) Күн мен түн қашан теңеледі? (22 - наурыз күні)
2) Таусоғар, Көлтауысар, Желаяқ, Бапы хан, Ерназар, перінің қызы Бекторы қай ертегі кейіпкерлері?
3) Қой сүйеді баласын кімім дер? (қоңырым)
4) «Ол көлдің басына қонбасын, иесі – перінің қызы Бекторы» кімнің сөзі және кімге арнап айтылған? Ер Төстікке, Кенжекейдің сөзі
5) Шырағым, шаршадың ғой, деміңді алып, ұйықта, жарысарда өзім оятамын, - деп ұйықтатып тастайды. (Мыстан кемпірдің сөзі, « Ер Төстік»ертегісінен)
6) «Өзімнен ақылы артық кісіге тиемін» деп жиырма жылдай отырды, қазір отыз бесте. ( Меңді қыз сөзі, « Аяз би» ертегісінен)
7) Олай болса, жылама. Мен әке - шешеңді іздеп тауып берейін,- деді.( Кендебай сөзі, «Керқұла атты Кендебай» ертегісінен)