Салалас құрмалас сөйлемге арналған тест жұмысы
Салалас құрмалас сөйлемге арналған тест жұмысы
1. Салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Бұдан әрі екеуі де үндескен жоқ.
В) Бір кезде орман шуылдап, дауыл соқты.
С) Ізденіс түбі - жеңіс.
Д) Танк өз - өзінен жұлқынып қалғандай болды да, гүрс етіп шаң - топырақ бұрқ ете қалды.
Е) Жақсы, үлгілі комбайншы бола алсақ, бұдан артық не абырой бар?
2. Не, немесе, я, яки жалғаулықтарымен келетін салаластың түрін табыңыз.
А) Кезектес
В) Ыңғайлас
С) Себеп - салдар
Д) Қарсылықты
Е) Талғаулы
3. Салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Шоқан біздің қасымызда жасы кіші болса да, үлкен кісідей болатын.
В) Ол қолынан келсе, қазақ халқына жақсылық жасауға ұмтылатын.
С) Осыған дейін ол ауыл мектебінде оқыса, қазір қалада дәріс алуда.
Д) Оның білімге деген құштарлығы арта түсті, өз білімін кеңейтудің басқа да жолдарын іздестіре бастады.
Е) Ұдайы ізденген адам өз бетімен білімін жетілдіріп, өздігінен дами алады.
4. Салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Бұдан әрі екеуі де үндескен жоқ.
В) Бір кезде орман шуылдап, дауыл соқты.
С) Ізденіс түбі - жеңіс.
Д) Танк өз - өзінен жұлқынып қалғандай болды да, гүрс етіп шаң - топырақ бұрқ ете қалды.
Е) Жақсы, үлгілі комбайншы бола алсақ, бұдан артық не абырой бар?
5. Түсіндірмелі салаласты көрсетіңіз.
А) Ол қызына 2 түрлі нәрсені үйретуге тырысты: бірі - тұрақтылық, бірі - махаббат.
В) Халықтардың жарқын өмірінің кепілі - бірлік пен береке.
С) Өтірікші өзін алдайды.
Д) Дүниеде айнымайтын қорғаушың - ақыл.
Е) Айтар ештеңесі жоқтар әрқашан нашар сөйлейді.
6. Себеп мәнді жай сөйлемі бұрын орналасқан құрмалас сөйлемді көрсетіңіз.
А) Сізді ешкім шақырған жоқ, сондықтан сіз бармайсыз.
В) Амалсыз қонуға тура келді, өйткені мезгіл кешкіріп кетті.
С) Мен қорқып тұрмын, неге десеңіз қолың қатты дейді.
Д) Тереңге балық уылдырық шаша алмайды, неге десең, оның уылдырық оралатын не балдыр, не шөп жоқ.
Е) Кей металдар табиғатта өте аз және таза түрінде кездесуі сирек.
7. Талғаулы салалас болатын сөйлемді көрсетіңіз.
А) Ол туралы өзгелер не дейді, өзіміз қалай ойлаймыз.
В) Бірде көк ала қамысты көлдер қалып жатыр, бірде сары ала жон белестер қалып жатыр.
С) Малды не жерден сұрау керек, не аққан терден сұрау керек.
Д) Қазақ мақалы бар: асыл тастан, өнер жастан.
Е) Кейде қабағы түксиеді, кейде бет әлпеті күлім қағады.
8. Тек жалғаулықты болатын салаластың түрін табыңыз.
А) Ыңғайлас
В) Шартты
С) Қарсылықты
Д) Себеп - салдар
Е) Кезектес
9.. Сөйлем түрін анықтаңыз. Балалар келді.
А) Жайылма
В) Жақсыз
С) Жалаң
Д) Атаулы
Е) Құрмалас
10. Тыныс белгісі дұрыс қойылған сөйлемді анықтаңыз.
А) Ол үйінде я кесте тоқиды; я кітап оқиды; немесе домбыра шертеді.
В) Ол үйінде я кесте тоқиды, я кітап оқиды, немесе домбыра шертеді.
С) Ол үйінде я кесте тоқиды, я, кітап оқиды, немесе домбыра шертеді.
Д) Ол үйінде я кесте тоқиды, я кітап оқиды; немесе домбыра шертеді.
Е) Ол үйінде я кесте тоқиды, я кітап оқиды немесе домбыра шертеді.
11. Жалғаулықтар қатысып тұрған сөйлемді белгілеңіз.
А) Үлкенмен де, баламен де әзілдесетін.
В) Алғашқы көргеннен – ақ мен оның үлкен адамгершілік мейірімін сездім.
С) Осы шабысымды біз көпке дейін ұмыта алмай жүрдік.
Д) Түндегі жаңбырдан кейін ашылған күн беткейді құлпыртты.
Е) Абай туралы ұзақ сөйлеген Мұхаңның сөзі ерекше әсер етті.
12. Түсіндірмелі салаласты көрсетіңіз.
А) Мына ағайдың жүзінде әжімнен сау жер жоқ, әйтсе де беті ойнақы еді.
В) Жолында асқар тау тұрса да, топ жарып өтетін сияқты.
С) Күн бұлттанды.
Д) Сыныпқа мұғалім, директор кірді.
Е) Құс атаулы аспанда да толып жүр: қарлығаш, ұзақ, қарға, торғай - бәрі де бар.
13. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемде алайда, бірақ деген жалғаулықтар түсіп қалса, екі сөйлем арасына не қойылатынын белгілеңіз.
А) Нүкте
В) Дефис, үтір
С) Қос нүкте
Д) Үтір
Е) Үтір, сызықша
14. Қай жердегі тыныс белгісі дұрыс қойылғанын табыңыз.
А) Есіктің киізін олай итерем; былай итерем; ашылмайды.
В) Есіктің киізін олай итерем, былай итерем, ашылмайды
С) Есіктің киізін олай итерем: былай итерем, ашылмайды
Д) Есіктің киізін олай итерем, былай итерем,- ашылмайды
Е) Есіктің киізін олай итерем - былай итерем, ашылмайды
15. Қарсылықты салаласты табыңыз.
А) Бұл шөп әдемі екен, бірақ зияны да бар.
В) Біресе ол барады, біресе Айгүл барады.
С) Күн де шығып тұр, жел де соғып тұр.
Д) Мен кеше сабаққа келген жоқпын.
Е) Талабы барларды жинап, курсқа жіберді
1. Салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Бұдан әрі екеуі де үндескен жоқ.
В) Бір кезде орман шуылдап, дауыл соқты.
С) Ізденіс түбі - жеңіс.
Д) Танк өз - өзінен жұлқынып қалғандай болды да, гүрс етіп шаң - топырақ бұрқ ете қалды.
Е) Жақсы, үлгілі комбайншы бола алсақ, бұдан артық не абырой бар?
2. Не, немесе, я, яки жалғаулықтарымен келетін салаластың түрін табыңыз.
А) Кезектес
В) Ыңғайлас
С) Себеп - салдар
Д) Қарсылықты
Е) Талғаулы
3. Салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Шоқан біздің қасымызда жасы кіші болса да, үлкен кісідей болатын.
В) Ол қолынан келсе, қазақ халқына жақсылық жасауға ұмтылатын.
С) Осыған дейін ол ауыл мектебінде оқыса, қазір қалада дәріс алуда.
Д) Оның білімге деген құштарлығы арта түсті, өз білімін кеңейтудің басқа да жолдарын іздестіре бастады.
Е) Ұдайы ізденген адам өз бетімен білімін жетілдіріп, өздігінен дами алады.
4. Салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Бұдан әрі екеуі де үндескен жоқ.
В) Бір кезде орман шуылдап, дауыл соқты.
С) Ізденіс түбі - жеңіс.
Д) Танк өз - өзінен жұлқынып қалғандай болды да, гүрс етіп шаң - топырақ бұрқ ете қалды.
Е) Жақсы, үлгілі комбайншы бола алсақ, бұдан артық не абырой бар?
5. Түсіндірмелі салаласты көрсетіңіз.
А) Ол қызына 2 түрлі нәрсені үйретуге тырысты: бірі - тұрақтылық, бірі - махаббат.
В) Халықтардың жарқын өмірінің кепілі - бірлік пен береке.
С) Өтірікші өзін алдайды.
Д) Дүниеде айнымайтын қорғаушың - ақыл.
Е) Айтар ештеңесі жоқтар әрқашан нашар сөйлейді.
6. Себеп мәнді жай сөйлемі бұрын орналасқан құрмалас сөйлемді көрсетіңіз.
А) Сізді ешкім шақырған жоқ, сондықтан сіз бармайсыз.
В) Амалсыз қонуға тура келді, өйткені мезгіл кешкіріп кетті.
С) Мен қорқып тұрмын, неге десеңіз қолың қатты дейді.
Д) Тереңге балық уылдырық шаша алмайды, неге десең, оның уылдырық оралатын не балдыр, не шөп жоқ.
Е) Кей металдар табиғатта өте аз және таза түрінде кездесуі сирек.
7. Талғаулы салалас болатын сөйлемді көрсетіңіз.
А) Ол туралы өзгелер не дейді, өзіміз қалай ойлаймыз.
В) Бірде көк ала қамысты көлдер қалып жатыр, бірде сары ала жон белестер қалып жатыр.
С) Малды не жерден сұрау керек, не аққан терден сұрау керек.
Д) Қазақ мақалы бар: асыл тастан, өнер жастан.
Е) Кейде қабағы түксиеді, кейде бет әлпеті күлім қағады.
8. Тек жалғаулықты болатын салаластың түрін табыңыз.
А) Ыңғайлас
В) Шартты
С) Қарсылықты
Д) Себеп - салдар
Е) Кезектес
9.. Сөйлем түрін анықтаңыз. Балалар келді.
А) Жайылма
В) Жақсыз
С) Жалаң
Д) Атаулы
Е) Құрмалас
10. Тыныс белгісі дұрыс қойылған сөйлемді анықтаңыз.
А) Ол үйінде я кесте тоқиды; я кітап оқиды; немесе домбыра шертеді.
В) Ол үйінде я кесте тоқиды, я кітап оқиды, немесе домбыра шертеді.
С) Ол үйінде я кесте тоқиды, я, кітап оқиды, немесе домбыра шертеді.
Д) Ол үйінде я кесте тоқиды, я кітап оқиды; немесе домбыра шертеді.
Е) Ол үйінде я кесте тоқиды, я кітап оқиды немесе домбыра шертеді.
11. Жалғаулықтар қатысып тұрған сөйлемді белгілеңіз.
А) Үлкенмен де, баламен де әзілдесетін.
В) Алғашқы көргеннен – ақ мен оның үлкен адамгершілік мейірімін сездім.
С) Осы шабысымды біз көпке дейін ұмыта алмай жүрдік.
Д) Түндегі жаңбырдан кейін ашылған күн беткейді құлпыртты.
Е) Абай туралы ұзақ сөйлеген Мұхаңның сөзі ерекше әсер етті.
12. Түсіндірмелі салаласты көрсетіңіз.
А) Мына ағайдың жүзінде әжімнен сау жер жоқ, әйтсе де беті ойнақы еді.
В) Жолында асқар тау тұрса да, топ жарып өтетін сияқты.
С) Күн бұлттанды.
Д) Сыныпқа мұғалім, директор кірді.
Е) Құс атаулы аспанда да толып жүр: қарлығаш, ұзақ, қарға, торғай - бәрі де бар.
13. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемде алайда, бірақ деген жалғаулықтар түсіп қалса, екі сөйлем арасына не қойылатынын белгілеңіз.
А) Нүкте
В) Дефис, үтір
С) Қос нүкте
Д) Үтір
Е) Үтір, сызықша
14. Қай жердегі тыныс белгісі дұрыс қойылғанын табыңыз.
А) Есіктің киізін олай итерем; былай итерем; ашылмайды.
В) Есіктің киізін олай итерем, былай итерем, ашылмайды
С) Есіктің киізін олай итерем: былай итерем, ашылмайды
Д) Есіктің киізін олай итерем, былай итерем,- ашылмайды
Е) Есіктің киізін олай итерем - былай итерем, ашылмайды
15. Қарсылықты салаласты табыңыз.
А) Бұл шөп әдемі екен, бірақ зияны да бар.
В) Біресе ол барады, біресе Айгүл барады.
С) Күн де шығып тұр, жел де соғып тұр.
Д) Мен кеше сабаққа келген жоқпын.
Е) Талабы барларды жинап, курсқа жіберді
Жаңалықтар
Кезектес салалас құрмалас сөйлем
Кезектес салаластың жасалу жолы туралы жаңа білім беру, кезектес салаластың құрамына енген жай сөйлемдердегі іс - әрекеттің кезектесіп келетіндігін, тек жалғаулық шылаулар арқылы байланысатындығын меңгерту; ә) дамытушылық: оқушылардың білім - білік,
Талғаулы салалас
Оқушылардың салалас құрмалас сөйлем және оның түрлері туралы білімдерін нығайту, талғаулы салалас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын ұғындыру, өзге салалас сөйлемдерден ажырата білуге дағдыландыру. Білім - білік дағдыны қалыптастыру.
Себеп - салдар құрмалас (жаттығу орындау)
Себеп - салдар салаластың құрмаласу жүйесін, тыныс белгілерін, жасалу жолдарын теория - практикалық тұрғыда игерту; Ойларын жүйелі айту дағдысын жетілдіре отырып, тілдік талдауларыды жетік, дағдылы түрде талдау машықтарын тереңдету.
Себеп - салдар салалас құрмалас сөйлем
Себеп - салдар салалас құрмалас сөйлем Өзіндік оқу арқылы салалас құрмалас сөйлемдердің, ыңғайлас салалас құрмалас сөйлем, оның жасалу жолдары туралы түсінік қалыптастыруы тиіс, тілдік талдау жасауға үйренеді.
Кезектес салалас құрмалас сөйлем
Құрамындағы жай сөйлемдері арқылы берілген істің, оқиғаның кезектесіп келуін білдіретін салалас құрмаластың түрін кезектес салалас құрмалас дейміз.
Сабақтас құрмалас сөйлем
Сабақтас құрмаластың құрамындағы бірінші сөйлемнің баяндауышы тиянаақсыз тұлғада келетіндіктен, ол өз бетімен жеке сөйлем бола алмай, келесі жай сөйлемге бағына байланысады.
Пікірлер (1)
Ақпарат
Қонақтар,тобындағы қолданушылар пікірін білдіре алмайды.
Қонақтар,тобындағы қолданушылар пікірін білдіре алмайды.