ХVІ- XVIІ ғ. Білім мен Ғылым. Әдебиет пен өнер

Класы: 9 класс
Пәні: Қазақстан тарихы
Сабақтың тақырыбы: 16 -17. Білім мен Ғылым /Әдебиет пен өнер
Сабақтың мақсаты: Соғысқа дейінгі кезең мен соғыс уақытындағы қазақ мәдениетіндегі жаңалықтар мен жетістіктермен оқушыларды таныстыру.
Сабақтың барысы:

1. Жаңа сабақ: Қарастырылатын мәселелер:
• Халық арасында сауатсыздықты жою
• Халыққа білім беру
• Ғылымның дамуы
• Жоғары және орта арнаулы оқу орындары
• Әдебиеттің дамуы
• Өнер: театр, кино, сурет, музыка, т.б.

Халық арасында сауатсыздықты жою:
Бұл процесс өте баяу жүрді. Себебі – елде оқыған азамат саны аз болды, материалдық – техникалық база нашар болды. 1924 жылы «Сауатсыздықты жою» қоғамы ұйымдастырылды. Бұл қоғам ерікті түрде жұмыс жүргізді. Ұлы Отан соғысы басталар алдында еңбекке жарамды тұрғындардың арасында сауатсыз, хат танымайтын адам болған жоқ. Яғни сауатсыздықты жою жұмысы аяқталды.
Өткен материалдармен қайталау жұмысы:
* XIX ғасыр басында Қазақстанда ағарту ісі негізінен ислам дінінің қағидаларын үйретумен шектелді → Қазақстанның Ресейге қосылу процесінің аяқталуына байланысты оқу жүйесі өзгерді: орысша білім бере бастайды → 1867 – 1868 жж реформалар бойынша орыс үкіметінің ағарту саласындағы мақсаттары да айқын көрсетілді.
* Мешіт, мешіт жанынан ашылған медреселер → МЕКТЕПТЕР ашылды
мешіт жанында діни мектеп
• Қаржы халықтан жиналды.
• Оқу жылы – мамыр айы – тамыз айында аяқталды.
• Сабақ кестесі 7.00 – 11.00 дейін және 13.00 – 16. 00 дейін
• Оқытылған пәндер – құран, тарих, философия, араб тілінің грамматикасы, орыс тілі, математика, логика, т.б.
•Оқу жылы – үш, төрт, бес, он жыл
• Оқушылардың жасы – 8 жастан – 20, 30, 40 жасқа дейінгі
• Нәтижесі: XIX ғасырға дейін Қазақ халқының сауаттылығы – 2 %; XIX ғасырдың аяғында 10 % деп есептелді.
1897 жылғы санақ бойынша қазақтардың саны 4 млн – 5 млн – ға дейін деп көрсетілді, оның 49 000 қазағы оқуға тартылған.
Халыққа білім беру:
1924 жыл – Сауатсыздықты жою қоғамы құрылды.
1926 жыл – ХКК «Қазақ АКСР бірыңғай еңбек мектептерінің ЖАРҒЫСЫН» қабылдады. Жарғы бойынша, мектеп құрылысында:
*1 жылдық, 2 жылдық мектептер → 3 жылдық, 4 жылдық мектептермен алмастырылды.
* қыз балаларды оқыту: Шымкент, Алматы, Түркістан, Ордада арнаулы мектептер ашылды.
1920 ж ортасында республикада татар, өзбек, ұйғыр, неміс, эстон бастауыш мектептері өз ана тілінде жұмыс істеді.
1930 – 1931 оқу жылы – отырықшы аудандарда;
1931 ж көктемнен бастап – көшпелі аудандарда жалпыға бірдей білім беру енгізілді.
1931 ж желтоқсан республиканың 15 – 50 жас аралығындағы сауатсыз халыққа жалпыға бірдей міндетті сауат ашу енгізілді.
ЕСКЕРТУ: Бұл салаға қаржы үкіметтен бөлінді және қоғамдық қорлардан түсті, Қазақстан комсомолы көмектесті.
1947 жылы КСРО Министрлер Кеңесі «Қазақ КСР –де ....білім беруді дамыту туралы» ҚАУЛЫ шығарды.
1949 жылы жалпыға бірдей міндетті 7 жылдық білім беру қолға алынды.
1959 жылы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі «.... халыққа білім беру ісін одан әрі дамыту туралы» ЗАҢ қабылдады. Жаңа заң бойынша,
1962 – 1963 оқу жылынан бастап жалпыға бірдей міндетті 8 жылдық білім беруге көшу және т.б. шаралар іске асырылды.
1984 жылы кезекті мектеп реформасы жүрді. Реформада: баланы 6 жастан бастап оқыту, 10 жылдықты енгізу, т.б. шаралар қарастырылды.
1999 жыл «Білім туралы ЗАҢ» қабылданды. Жаңа заң бойынша, негізгі мектеп – 9 сынып,
бағдарлы мектеп – 10 – 11 сыныппен аяқталды.
2004 жылы «ҚР 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ» қабылданды. Бұл құжат бойынша орта білім беру 12 жылдық болып өзгертілді.
Үй тапсырмасы: §16 – 17 оқу, оқулықпен жазбаша жұмыс, әдебиет бөлімінен шығарма оқып келу. Тестке дайындық (16 – 17 тақырыптар, 30 сұрақтық).