«Білім биржасы» зияткерлік ойыны

7 сынып Қазақстан тарихы (сыныптан тыс сабақ)
1. Сабақтың тақырыбы: «Білім биржасы» зияткерлік ойыны
2. Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушылардың логикалық ойлау қабілетін, зеректік, шешендік қабілеттерін қалыптастыру. Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру, алған білімдерін тереңдетіп, өздігінен іздене білуге үйрету;
Дамытушылық: Қазіргі заманғы нарықтық экономикаға оқушыларды дайындау, табыстың негізгі көзі – білім екенін түсіндіру және оқушылардың танымдық қызығушылықтарын арттыру. Ой - өрісін, зейінін, шығармашылық қабілетін дамыту;
Тәрбиелік: Оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерін дамыту. Пәнге қызығушылықтарын арттыру. Шектеулі уақытта дұрыс шешім қабылдауға үйрету. ұқыптылыққа, ұжымдық еңбекке тәрбиелеу, информациялық білім беру;
3. Көрнекілігі: Интерактивті тақта. «ХХІ ғасыр көшбасшысы»,
«Миллион кімге бұйырады» зияткерлік ойындарының
желісімен.
4. Сабақтың түрі: Зияткерлік ойын.
5. Пәнаралық байланыс: Қазақстан тарихы, қазақ әдебиеті.
6. Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі. (1 - 2минут)

Сабақ барысы:
І тур. Білім аукционы. Экономикалық ойынның шартымен оқушыларға 6 сұрақ қойылады. Дұрыс жауап беру арқылы топ өз ақша қорын жинайды.
ІІ тур. Тарихи көмбе. Әр көмбенің астында сұрақ жасырылған, сұраққа жауап берсе, тиісті қаржы жинақтайды, жауап бере алмаса сондай қаржы қайтарылады.
ІІ тур. Эрудиттер сайысы. Топтар оқу бағдарламасынан негізгі ереже мен түсініктерді білу бойынша сайысады.
ІІІ тур. Таңдау – табыс. Әрбір топ таңдаған пәндері бойынша берілген тапсырманы орындайды.
ІV тур. Сыйлықтар аукционы. Топтар жинаған ақша қорын сыйлықтарға айырбастайды.

Мұғалім: Қайырлы күн, құрметті қонақтар, ұстаздар мен білімге құштар жас өрендер! «Білім биржасы» атты зияткерлік ойынға хош келдіңіздер! Ойынымыздың алдында білім сайысының әділ эксперт мүшелерімен таныс болыңыздар.
Алдарыңызда өз білімімен, ақыл - ойымен, эрудициясымен ерекшеленген әр топтың білімді оқушылары. Ендеше кезек оқушыларда (Әр топ өз атымен және ұранымен таныстырады).

«Болашақ» тобы
Ұраны:
Болашақтың ұрпағымыз білімді,
Көрсетпекпіз мектепте алған білімді.

«Бәйтерек» тобы
Ұраны:
Тапқырлық таныту мақсатымыз,
Біліммен шықсын тек жақсы атымыз.

«Асыл тас» тобы
Ұраны:
Асыл тастан шығады ұранымыз
Мектептің көкке ұшар қыранымыз.

Мұғалім: «Адам байлығының ішіндегі ең тамашасы - білім», - деген екен шығыс ғұламасы Әбу - Райхан әл Бируни. Ендеше, білім байлығы саудаға түсер аукционымызды бастайық.
Аукцион шартымен таныс болыңыздар. Әзірше әр топтың қорында 50 евродан бар. Бұл – бастапқы капитал. Өз капиталыңызды көбейту - өз қолыңызда.
Пән бойынша сұрақтың бастапқы бағасы – 10 доллар. Топ капитаны бағаны 10 доллардан жоғарылата алады. Ең жоғары баға ұсынылған соң сұрақ оқылады. Егер дұрыс жауап айтылса – баға құны сол топқа беріледі, ал қате жауап айтылса, онда топ өз капиталынан сол ақшаны қайтарады. Ескерту: егер топ қорында бар барлық сомаға сұрақ сатып алып қателессе, онда банкрот, өкінішке орай, ол топ аукционға қатыса алмайды.

Сонымен, «Білім – біліктілікке жеткізер баспалдақ, ал біліктілік – сол білімді іске асыра білу дағдысы», - деген ұлы ұстаз А. Байтұрсыновтың сөздеріне сүйеніп, «Білім аукционы» атты І турды бастайық.

10 - Біздің жерімізде ерте орта ғасырларда ірге тіккен алғашқы мемлекеттердің бірін атаңыз?/Түрік қағанаты/
10 - Ашина» атауы қандай мағынаны білдіреді? /қасқыр/
20 - Түрік қағанаты қай жылы екіге бөлінді?/603 жылы/
20 - Түріктер өздеріне бағынышты соғдылықтарды қалай атады? /тат/
30 -«Диуани лұғат ат түрік» кітабының авторы кім?/Махмуд Қашқари/
30 - Бумын қағанның мұрагерін атаңыз?/Қараеске және Мұқан қаған/
40 - Түріктер қандай шаруашылықпен айналысқан? Көшпелі және жартылай көшпелі мал шаруашылығы/
40 - Алғаш рет түрік жазуы туралы деректер қалдырған кім?/Византия тарихшысы Менандр Протектор/
50 - Сайрам қаласының қытай жылнамаларында атауы /Испиджаб/
50 - Батыс Түрік қатынасының жазғы ордасы / Мыңбұлақ/

Жүргізуші: Осымен І тур аяқталды. Қорытындысын эксперттер айтады. Жоғары капитал жинаған топ..........................................

Біздің екінші турымыз «Тарихи көмбе» деп аталады. «Тіл қаруы – сөз, сөз қаруы – ой, ақылды ой, алғыр сөз – адамның ең жоғарғы қасиеті», - деген Ғабиден Мұстафин сөзімен сайысты ең көп капитал жинаған топтан бастаймыз.
ІІ тур. Тарихи көмбе
1. Қаған - жоғарғы үкімет билеушісі
2. Тігіндер, ілік хандар, бектер, нөкерлер - ханның ұрпақтары
3. Уәзірлер – хан кеңесшісі
4. Орда – ханның мемлекеттік саяси – әкімшілік іс - жүргізетін орны
5. Иқта – жер иеленудің бір түрі
6. Иқтадар – жерді иеленушілер
7. Вақваттық – дін басыларға, діни мекемелерге ірі жер иленушілерге, көшпелі әскер басшыларға өсиет етіп қалдырған жер
8. Коммендация – қанаудың бір түрі. 2 түрі болады: үлескерлік, қамқорлыққа алу.
9. Қарахан кесенесі - Айша бибі кесенесі, Бабажа қатын кесенесі -
10. Қаңқаш – Оғыз мемлекетіндегі шонжарлардан құралған кеңес.
11. Руна жазуы – түркілердің көне жазуы
12. Ташнау – жуынды су ағатын құдық. Оны жер астынан қыш құбырмен қала сыртына да шығатын болған.

ІІІ тур. Эрудиттер сайысы.
№1 топқа арналған сұрақтар:
1. ҚР Мемлекеттік Туының авторы кім? /Шәкен Ниязбеков
2. Қазақстан жер көлемі жағынан әлемде нешінші орын алады? /9/
3. Тәуелсіздік күні /16 желтоқсан/
4. Рыцарьлардың басты кәсібі /соғыс/
5. Жүз жылдық соғыс қай мемлекеттер арасында болды /Англия мен Франция/
6. Король иелігі /домен/
7. Ал қызыл және Ақ раушандар соғысы қашан болды? /1455 - 1485жж/
8. 1 км неше метр бар? /1000/
9. «Алтын булла» жарлығы қай императордыкі /ІҮ Карл/
10. Компьютердің ақпаратты қағазға басып шығаруға арналған құрылғысы. /принтер/
11. Тарих атасы кім? /Геродот/
12. Хан, сұлтандардың балаларын тәрбиелеуші әрі қамқоршысы. /атабек/
13. Ұлы Отан соғысы қашан болды? /1941 - 1945/
14. Табиғат құбылыстары мен олардың дамуының жалпы заңдарын танумен шұғылданатын ғылым. /жаратылыстану/
15. Жердің су қабатын қалай атайды? /гидросфера/
16. Дүние жүзіндегі ең үлкен мұхит /Тынық/
17. Аспан денелерінің ішінде Ай үлкен бе, Жер үлкен бе? /Жер/
18. Мемлекеттің Ата Заңы /Конституция/