Технология сабағында оқушыларды кәсіпке бағдарлау

Технология сабағында оқушыларды кәсіпке бағдарлау

Технология пәнін оқытуда – еңбек етудің алғышарттарын үйрету арқылы оқушыны жеке тұлға ретінде тәрбиелеу мақсаты көзделеді. Осы мақсатты жүзеге асыру барысында оқушыларға берілетін тәлім –тәрбие үрдісін жетілдіру жұмыс мәдениетін адамдар арасындағы адамгершілік қарым-қатынастарды жаңарту еңбек біліктілігін қалыптастыру арқылы еңбекке қызығушылығын ояту, еңбек өнімділігін арттыруға ынталандыру. Сондықтан жас ұрпақты қоғамдық өмірге, кәсіпке даярлау, сол себепті әр оқушыға оның қабілеттеріне сәйкес келетін білім беру қажет. Адамға ең бірінші өмірлік қажеті – еңбек екенін уақыт дәлелдеуде.

Адам өмірі үшін аса қажетті әрі өмір бойы тоқтаусыз білім беретін технология пәні. Оқушыларды кәсіпкерлікке, қазіргі заман талабына сай басқару білу, ұйымдастыру іске асыру жұмыстарына бейімдеу. Бір-бірімен жалғасып келе жатқан технология оқу пәнінің білім стандартындағы басты мақсаты оқушыларды белгілі бір кәсіпке бағдарлау оқыту болып табылады. Сонымен бірге оқушыларды кәсіби еңбекке баулу арқылы іске асыру технологиясын жасау, оқушыларды кәсіпкерлікке баулуға бағытталған оқу-тәрбиелік, шығармашылық үйірмелер қажет.

Қазіргі кезде білім беру, оқушыларды кәсіпке бағдарлау кәсіптік білім, оқушыларды еңбекке тәрбиелеу - қол еңбегі сабағынан басталады. Адам баласы туа сала емес, көре-көре, жүре-жүре жетіледі. Сондықтан жас ұрпақты ежелден еле жатқан қолөнер түрлерін оқып үйренуге баулу арқылы олардың өздігінен ізденіп жұмыстар жүргізуіне шеберлік деңгейін арттырып, ынта-ықыласын, қоршаған ортаға қызығушылығын оятуға жетелейтін технология пәнінің мұғалімдері. Өзім сабақ беретін 5, 6, 7, 8 сыныптарда оқушыларға “Қолөнер - әрбір адамның міндеті екенін”- үнемі айтып отырамын. Адамның өмір сүруіне қажетті игіліктің бәріде еңбектен табылатынын, адамдардың барлығы еңбектің нәтижесінде жақсы жетістіктерге жетіп жүргендіктерін өмірмен байланыстырып түсіндіремін. Технология пәнінен білім беруде оқушы оқу бағдарламасын игеруші, мұғалім балаға білім беріп қана қоймайды. Оқушылардың қабілетін және белгілі бір кәсіпке бейімділігін айқындай отырып білім беру.

Мен 12 жылдай технология пәнінен сабақ беріп келемін әр баланың ерекшелігін ескеріп тақырыпты өмірмен байланыстырып, әр оқушыға жеке тақырыптар бағыт-бағдар беріп отырамын. Сонда ғана оқушылардың пәнге деген қызығушылығы артады. Қазіргі таңда жеке тұлғаны қалыптастыру технология пәні мұғалімдеріне өз қызметіне өте үлкен жауапкершілікпен қарауды талап етеді. Сонымен бірге технология пәні мұғалімі әр оқушының іскерлігі мен белсенділігіне ерекше көңіл бөлінуі қажет. Осындай жетістіктерге қол жеткізу бағытында технология сабында оқушылардың кәсіби іскерліктерін жетілдіру кәсіпке бағдарлау үшін әр түрлі әдіс-тәсілдерді қолданамын оқушыларға үйретемін.

Атап айтқанда түсіндіру, безендіру әдістері сабаққа жалпы түсінік беру оқушылар әр түрлі бұйымдар жасауды жан-жақты зерттеп, қолөнер түрлерін үйренеді. Жұмыс барысында оқушылардың арасында жаңа идеялар туындап ойлау, салыстыру арқылы жұмыстар жүргізіледі. Жалпы технология сабақтарында әр түрлі тақырыптар кездеседі. Салат түрлері, салқын тағамдар, қазақтың ұлттық тағамдары, киім үлгілері, тігін машиналармен жұмыс, белдемшелер тігу тақырыбы өтуде. Ең алдымен белдемшенің түрлерімен оқушыларды таныстырып, оқушыларды шеберлікпен талғампаздыққа ғана емес, үнемділікке де үйретеді.

Тақырып жайлы толық мәлімет алған соң әр оқушы белдемшенің өзіне ұнаған түрлерін таңдап алады. Технология сабақтарында кез-келген шығармашылық жобаны іске асыру барысында жұмыстың технологиялық картасын құраймыз. Үлгілер жасаймыз. Технологиялық карта оқушыға уақытты тиімді пайдалануға, жұмыс орныны дұрыс ұйымдастыруға өз жұмыстарына дұрыс жүргізілуіне қажетті материалдарды үнемді пайдалануына көмектеседі, осындай әдістерді технология сабақтарында оқушыларды кәсіпке бағдарлау шеберліктерін шығармашылық қабілеттерін дамыту арқылы оқушыларды ептілікке іскерлікке үйретеміз. Міне іскерлік өнердің арқасында өскелең ұрпаққа қуыршақты дайындау технологиясын меңгерту арқылы заман талабына сай технологиялық білім беруді мақсат еттім.

Атамыз қазақ “Көз қорқақ, қол батыр“ деген. Оқушылардың шығармашылық жұмыстарынан мектепте көрмелер жиі ұйымдастырылса. Мектеп қабырғасынан бастап үйрету әрбір технология пәні мұғалімінің бірінші міндеті болуы тиіс. Өйткені бәсекелестік қоғамда өмір сүруге бейімделу - заман талабы. Ойымды түйіндей келе еліміздің, жеріміздің, табиғатымыздың, халқымыздың болашағын ойлап оны қадірлей білетін жас ұрпақты балғын кезінен тәрбиелейік деген оймен Ахмет Байтұрсыновтың “Басқадан кем болмас үшін біз білімді, һәм күшті болуымыз керек. Білімді болуға оқу керек. Бай болуға кәсіп керек” деген сөзімен тәмәмдауды жөн көрдім.