Мұхтар Шахановтың өлеңдері, өмірбаяны

Мұхтар Шаханов 1942 жылы ақпан айының 7 жұлдызында Оңтүстік Қазақстан облысы, Ленгір ауданы, Қасқасу селосында дүниеге келген қазақ ақыны.

Өмірбаяны
Шымкент педагогикалық институтын бітірген (1969). "Оңтүстік Қазақстан" (1960 - 65), "Лениншіл жас" (1965 - 70) газеттерінде, республикалық телевизия, радио редакцияларында (1971 - 75) істеді. 1976 жылдан Қазақ ССР Министрлер Кеңесінің баспа, полиграфия және кітап саудасы жөніндегі мемлекеттік комитетінде бөлім бастығы. Алғашқы өлеңі ("Сырдария") 1959 жылы жарияланды. Тұңғыш өлеңдер жинағы ("Бақыт") 1966 жылы жарық көрді. М. Шахановтың "Балладалар" (1968), "Ай туып келеді" (1970), "Қырандар төбеге қонбайды" (1974), "Сенім патшалығы" (1976) атты кітаптары шықты. Өлеңдерінде философиялық ой басым. "Махаббат заңы" атты поэзиялық спектаклі республикалық театр сахнасына қойылды (1974).

Мұхтар Шаханов көптеген әндер мәтінін жазды. Мәтінін де, музыкасын да өзі жазған "Жұбайлар жыры", "Туған күн кешінде", "Гүл дәурен", "Мен саған ғашық едім" атты әндері жұртшылыққа кеңінен таныс. М. Шаханов — Қазақстан Ленин комсомолы сыйлығының лауреаты (1972). Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының хатшысы, республикалық "Жалын" журналының бас редакторы т. б. қызметтер атқарды. КСРО халық депутаты, КСРО Жоғарғы Кеңесінің мүшесі, ҚР - ның Халық депутаты.

1993 - 2003 жж. Қазақстан Республикасының Қырғыз Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі қызметінде болды. 2004 — 2007 жылдары ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты. Қазір 2004 — 2007 депутат. "Жалын" журналының бас редакторы, әлем ойшылдарының басын біріктіретін "XXI ғасыр және Руханият" атты халықаралық элита клубының Президенті.

Шығармалары
Бірнеше өлең кітаптарының және халық арасына кең тараған бірқатар әндердің авторы. Балладалары мен поэмалары дүние жүзі халықтарының 20-дан астам тілдеріне аударылған. "Махаббат заңы", "Сенім патшалығы", "Сократты еске алу түні" атты драмалары республикамызда және шетел театрларында қойылған. Ш. Айтматовпен бірлесіп жазған "Күз басындағы аңшының зары" атты эссе кітабы мен "Сократты еске алу түні" атты драмасы көптеген тілдерге аударылған. "Шыңғыс ханның пенделік құпиясы" драмалық туындысы негізінде Украинаның Довженко атындағы киностудиясы екі сериялы телефильм шығарды. Мұхтар Шахановтың поэзиясының арқауы ана тілі тағдыры, халқының тағдыры.

Ақынның: "Тарихын тұр санаңа өткел тастап, өз тілінде ойлау, сөйлеу тоқталған сәттен бастап, Бүкіл баба рухымен байланысың кесілер. Тағдырыңнан ата ғасыр шамын солай өшірер. Қатенді әбжіл түзетпесең, толыққанды жоқ тірлік. Біз бабалар сүйегіне, сеніміне бақ құрдық, Бақ құрдық та ұлтсыздық кеңістікке ат бұрдық. Өз тіліңді жерсінбеудің, Өз анаңды менсінбеудің, Арсыздығы қай дәуірде болып еді тапқырлық?

Ол — рухи мүгедектік әрі ұлттық сатқындық", — деген тұжырымдамасын 20 - ға тарта елдердің алдыңғы қатарлы гуманистері қолдаған. М. Шахановтың сөзімен айтсақ: "Өйткені қай елде болса да, ана тілін сыйламау — туған анасының жүрегіне тебумен бірдей".

Өмірбаянын толық жүктеу

Өлеңдері

Айбергенов шыңы
Алғашқы махаббатқа хат
Алтын, күміс және қалайы
Алғыс айтып өтем саған
Арал қасіреті
Арман
Әйелдер
Әмір - Темірдің соңғы өсиеті
Бақыт геометриясы
Барселона әуежайындағы сұңқарлар
Бесінші еркек
Біз, қазақтың екі ақыны, біргеміз
Гималай жолбарыстары немесе малдық сана туралы мұң
Ғайша
Ғұмыр
Дара талғам қасіреті
Динозаврлар мен егеуқұйрықтар
Ел тілегінің күші
Еркектерге көзқарас немесе әйелге сирек жолығатын бақ
Еркектер жыры
Жайықпен жүздескенде
Жалын
Жанерке
Жароков көшесіндегі кездесу
Жаңа қазақтар немесе рухани байлықсыз да мемлекет құруға болады деп ойлайтын жас бизнесменге хат
Желтоқсан алаңы
Желтоқсан тағлымы
Жетінші түйсік
Жұбайлар бар әңгімесі таусылған
Жігерлендіру немесе өзін бақытсызбын деп есептеген жігітке жауап
Жігерлендіру
Жігіттің екі сипаты
Достық өлкесінің заңы
Достық пен махаббат
Кета балықтың ерлігі
Қазақтың бас бұлшық еті
Қазақ дастарқаны
Қалдаяқов өзені
Құдаша
Құлпытас кепиеті немесе кері тебу заңы
Қымыз бен піспек
Қыран тағдыры
Ла Валетта маңындағы түн немесе қасиет мұнарасы
Mалдық сана туралы мұң
Махаббаттың жазылмаған заңы
Махаббатты қорғау
Мәңгүрттенбеу марсельезасы
Мен қыз үшін ұялдым
Мерейдің сақтар ханына айтқаны
Мұрын жайлы әзіл
Наурыз парасаты
Оралу
Ормандағы оқиға
Отырар қаһармандығы немесе жеңiлген жеңiмпаз туралы дастан
Отырар кітапханасы
Өзендер
"Өркениеттің адасуы" атты романнан Компьютербасты жарты адамдар
Рух мектебіндегі мұң
Рух пен тіл
Саматтың жұбайы Айжанармен жекпе-жек
Сұлулықты сезіну немесе Ғабиден Мұстафинмен қарттық жайлы әңгіме
Танакөз
Тарысы бар аймақтың
Тамырсыздану қаупінің тұжырымдамасы
ТЖ - лар
Төрт ана
Туған күн кешінде
Түркістан аңызы
Түркістандағы тау
Түсінісу теоремасы
Уақытша жеңістер
Ұшақ үстіндегі ой
Үнсіздік
12 - 3=?
Цемент
Шекарасыз жомарттық немесе Қалекеш Қарақұловты іздеу
Шың басындағы оқиға
Эверестке шығу