20 - ға дейінгі сандарды қосу және азайту

Сабақ тақырыбы: 20 - ға дейінгі сандарды қосу және азайту Қосу кестесін құрастырамыз
1 - сынып
Қатысқандар саны:
Қатыспағандар саны:
Оқу мақсаты: бір таңбалы сандарды ондықтан аттамай қосу кестесін құрады, біледі және қолданады;
“+”, “–”, “=” таңбасын қолдану;
қосу мен азайту амалдарының компоненттері атауын өрнектерді оқу мен жазуда қолданады.
Барлық оқушылар:
Оқушылардың басым бөлігі:
Кейбір оқушылар:
Ресурстар: маркерлер;
топта жұмыс істеу үшін әр оқушыға арналған ламинатталған А4 форматты қағаздар;
қосу кестесінің көрнекі түрі.
Тірек сөздер қосу кестесi.
Сабақтың мақсаты: Қосу амалының нәтижесін қосу кестесін пайдаланып анықтау дағдысын қалыптастыру.
Сабаққа байланысты деректі материалдар
Сабаққа қатысты ескертпелер

Қосу кестесі қосу амалының нәтижесін тез есептеу үшін қажет. Сабақта оқушылар барлық бір таңбалы сандарды қосу үшін қосу кестесін құрастырып және пайдаланып үйренеді. Соның ішінде ондықтан аттап қосуда да кестені пайдаланады. Кестенің көмегімен 20 - ға дейінгі сандарды қосып, нәтижесін тауып үйренеді.
— Заттарды сатып алу үшін қажет ақшаны санағанда ересек адамдар үнемі сандық сәулені пайдалана ма?

Ересек адамдардың бір таңбалы сандарды қосудың нәтижесін ойша есептейтінін айтыңыз. Олардың алған білімдері қосу мен азайтудың нәтижесін тез есептеуге көмектесетінін айтып өтіңіз. Бір таңбалы сандарды қосу нәтижесін жатқа білу керектігін ескертіңіз.

Кіріспе тапсырма. Бір таңбалы сандарды қосудың кестесін құрастыру мақсатында жобалық жұ - мыс ұйымдастырыңыз. Кесте кез келген уақытта пайдалану үшін анықтама кітап түрінде жасалуы мүмкін. Бұл анықтама кітабына бір таңбалы сандарды ондықтан аттамай қосу нәтижесі кіру керек екенін ескертіңіз.

Олардан мына сұрақтарды сұраңыз:

— Анықтама кітабында бірінші қай мысал тұру керек? (1 + 1 = 2.)
— Екінші сан — 1. Бірінші санның орнына қандай бір таңбалы санды қою керек? (Өсу ретімен 1 - ден 9 - ға дейінгі сандар.)
— Егер екінші қосылғыш — 2 болса, бірінші қосылғыштың орнына қандай бір таңбалы сандарды қоюға болады? (Өсу ретімен 1 - ден 8 - ге дейінгі сандар.)
— Анықтама кітапқа ең соңында қандай мысалды жазасыңдар? (1 + 9 = 10.)
Оқушыларды топтарға бөліп, жұмысты жалғас - тыруды ұсыныңыз. Әр топқа қосу кестесінің бір бөлігін құрастыруды тапсырыңыз. Ол үшін оқушыларға А4 форматты қағаздарын таратып беріңіз. Оқушылар қағазға қосу кестесінің бір бағанындағы сандарды жазады. Барлығы 9 баған. Тапсырманы сыныптағы құрастырған топтарға байланысты беріңіз. Оқушылардың дайындық деңгейіне қарай тапсырманы дифференциациялаңыз. Мысалы сыныпта 3 адамнан тоғыз топ құруға болады. Сонда әр топта қосу кестесінің өз бағанын құрастыруға болады. Топтар саны үшеу немесе төртеу болса, қосу кестесінің үш не төрт бағанын құрастырады. Қосу кестесіне жоба құрастыру аяқталған кезде, барлық беттерді жинап, анықтама кітап жасап, сыныптағы көрнекі жерге қойыңыз. Оқушылардың жасаған жұмыстарына алғыс білдіріп, олар бірге жасаған анықтама кітапты бір таңбалы сандарды қосуды жатқа білгенге дейін керек кезде пайдаланып жүретіндерін ескертіңіз.
Қосу кестесін зертте. Қосу кестесінің қандай бағандардан тұратынына назар аударуын сұраңыз. Бірінші саннан бастап кестедегi қосудың баған бойынша орналасуындағы ортақ негізгі принципін айтыңыз.
Жауабы:
2 саны;
10 саны;
8 мысалдың жауабы 9 болады; Олар мыналар: 8 + 1; 7 + 2; 6 + 3; 5 + 4; 4 + 5; 3 + 6; 2 + 7; 1 + 8.

Ойлан. Тапсырманы барлық оқушылармен бірге орындаңыз.
Қандай сандардың қосындысының нәтижесі 10 болатынын кестені зерттей отырып іздеуді ұсы - ныңыз.
Жауабы:
9 түрлі жағдай:
9 + 1; 8 + 2; 7 + 3; 6 + 4; 5 + 5; 6 + 4; 7 + 3; 2 + 8; 1 + 9.

Шығарып көр. Оқушылармен жұптық жұмыс ұйымдастырыңыз. Қосу кестесін қолданып, мысал - дарды орындауды ұсыныңыз. Оқушыларды бір - бірі - не көмектесе алатындай етіп бөліңіз. Мысалдардың жауабын параққа жазып, тексеру кезінде бір - біріне көрсетуді ұсыныңыз.

Тапсырмада қосудың ауыстырымдылық қасиетіне байланысты мысалдар барын ескеріңіз. Бұл заңның кейінірек кеңінен қолданылатынын айтыңыз.

Жауабы:
мысалдың бірінші қатары: 9, 8, 8, 7; мысалдың екінші қатары: 5, 9, 10.

Орындап көр. Жұмысты топпен ұйымдастырыңыз. Оқушыларға қосу компоненттерін атауды және мысалдарды қосу кестесінің көмегімен шешуді ұсыныңыз. Талдау жасатыңыз. Қосу кестесінде 0 санымен қосудың жағдайлары берілмеген. 0 санының ерекшелігіне байланысты қосу кестесінде бұл сан үшін жеке бағанның болуының қажеті жоқ. 0 санымен қосу амалын орындау ерекшелігін байқап және есте сақтауы керек: 0 санын кез келген санмен қосқанда сол санның өзі шығады.
Жауабы:
7 + 0 = 7;
5 + 0 = 5;
3 + 0 = 3;
2 + 0 = 2;
6 + 0 = 6;
4 + 0 = 4.

Тілдік құзыреттілік қалыптастыру
Қосымша тапсырмалар

Сабақ барысында оқушылардың өз сөздерінде математикалық терминдерді дұрыс айтып және орынды қолдануына қолдау көрсетіп отырыңыз. Топпен немесе жұппен талқылау кезінде оқушылардың коммуникативті дағдысы дамиды (бірін - бірі тыңдай білуі, өз көзқарасын дәлелдеп айта білуі, сұрақтарға негіздеп жауап беруі).
Жауаптары бірдей болатын мысалдарды сызықпен қос. Оқушылар мысалдарды қосу кестесінің көмегімен шешеді және жауаптары бірдей мысалдарды сызықтармен қосады.
Жауабы:
4 + 5 = 9; ------------------- 3 + 6 = 9;
6 + 2 = 8; ------------------- 4 + 4 = 8;
8 + 2 = 10; ----------------- 7 + 3 = 10;
3 + 4 = 7; ------------------- 2 + 5 = 7;
4 + 1 = 5; ------------------- 3 + 2 = 5;
3 + 3 = 6. ------------------- 4 + 2 = 6.
Қосу кестесінің көмегімен жауаптарды тап.
Mысалдарды мұқият қарап шығып, қосу кестесінің көмегімен тапсырмаға сәйкес келетін нұсқаларды табу керек. Сосын олар бірінші қосылғышты көк, ал екіншісін қызыл қарындашпен қоршау керек.
а) 2 + 8; 7 + 3; ә) 8 + 1, 4 + 5, 7 + 2; б) 2 + 1; в) 8 + 2, 1 + 9.

Бағалау
Оқушылар сабақтың соңында:
қосу кестесін құрастыруды;
бір таңбалы сандарды қосу үшін кестені пайдалануды меңгереді.
Оқушылардың тақырыпты қаншалықты меңгер -
генін білу үшін мына сұрақтарды қойыңыз:
— қосу кестесі не үшін қажет?
— қосу кестесінде неше баған бар?
— кестедегі ең кіші сан шығу үшін қандай бір таңбалы сандарды қосу керек?
— кестедегі ең үлкен сан шығу үшін қандай бір таңбалы сандарды қосу керек?
Оқушылармен жұмыс дәптеріндегі “Жетістік баспалдағымен” өзін - өзі бағалауға байланысты жұмыс өткізіңіз.

Павлодар қаласы, М. Әуезов атындағы №42 ЖОББМ
Мұғалімнің есімі: Кудрышева Ш. С.