Кеңейтілген алмастыру буфері

Оңтүстік Қазақстан облысы, Мақтарал ауданы,
"Қызыл таң" жалпы орта мектебінің информатика пәні мұғалімі
Әсілбек Әмірхан Сахыұлы

Сабақтың тақырыбы: Кеңейтілген алмастыру буфері
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Объектілерді кеңейтілген алмасу буферінің көмегімен жылжыту мен көшіру ережелерімен таныстыру;
Тәрбиелілік: Оқушыларды кеңейтілген алмасу буферін пайдалануға, тәрбиелікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.
Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық - абстракциясын дамыту.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық, жұмыс дәптері

Сабақтың өту барысы:
1. Оқушыларды ұйымдастыру - 1мин.
2. Үйге берілген тапсырманы тексеру - 3мин.
3. Жаңа тақырыпты түсіндіру - 12мин.
4. Компьютермен жұмыс - 20мин.
5. Сабақты бекіту - 5мин.
6. Оқушыларды бағалау - 3мин
7. Үйге тапсырма беру - 1мин.

Өткен материалды қайталау сұрақтары:
1. Стильдер дегеніміз не?
2. Стильдерді қалай өзгертеміз?
3. Жаңа стильдерді қалай құрамыз?
Жауап: 1. Стилъ — қаріптердің, қаріп мөлшерінің, абзацтар аралығындағы ара қашықтықтардың т. т. — үйлесуін тағайындайды.

2. Форматирование инструменттер панеліндегі мәтінді әр түрлі қаріптермен, қаріптердің мөлшерлерімен және қаріптердің кескіндерімен сан алуан түрге құбылтатын (жартылай қара, курсив және жол астын сызу сияқты) командалар арқылы.
3. Жаңа стильді жасау үшін үлгі ретінде кез келген безендірілген абзацты пайдалануға болады.

Жаңа сабақты түсіндіру:
Кеңейтілген алмастыру буфері арқылы қапшықтарды, файлдар мен таңбашаларды жылжыту мен көшіру:
Windows объектілерімен жұмыс істегенде, объектілерді көшіру немесе бір орыннан екінші орынға жылжыту қажет болады.
Объектілерді көшіргенде, объект бұрынғы орында қалады, ал көшірмесі жаңа орынға орналастырады. Қанша көшірме қажет болса, сонша алуға болады. Объектіні жылжытқанда, ол жаңа орынға орналастырылады да, бұрынғы орыннан жоқ болып кетеді.
Объектілерді жылжыту мен көшірудің бірнеше жолы бар. Соларды қарастырайық:
1. Тышқанның оң жақ батырмасының көмегімен.
Объектіні қапшықтың терезесінде жылжыту немесе көшіру үшін, тышқан нұсқағыш объектінің үстіне орналастырып, оның оң жақ батырмасын басып тұрып, жаңа орын жылжытады да, батырманы босатады. Бұдан кейін экранда динамикалық меню пайда болады. Онда келесі: егер көшіру қажет болса, Копировать, жылжыту қажет болса, Переместить, таңбаша қажет болса, Создать ярлык командаларының бірін таңдауға болады.
2. Тышқанның сол жақ батырмасының көмегімен.
Тышқанның сол жақ батырмасымен объектіні жылжытқанда, Ctrl немесе Shift пернелер қолдануға болады.
1. Жылжыту кезінде Ctrl пернесі басулы тұрса, онда таңдалған объектілер файлдың типі және оның тағайындалған орнына қарамастан көшіріледі.
2. Shift пернесі басулы болса, Windows объектіні жылжытады.
Объектілерді жабық қапшыққа көшіру және жылжыту:
Объектілерді басқа қапшықтарға бұл қапшықтарды ашпай - ақ көшіруге немесе жылжытуға (ауыстыруға) болады. Ол үшін жабық қапшыққа орналастыратын файл белгішесін тышқанмен іліп алып, оны файлды орналастыратын қапшық белгішесіне тасымалдап, маустың батырмасын босату керек.
Меню командалары арқылы көшіру және жылжыту:
Объектілерді жылжытуда ’’апарып қою’’ әдісі үнемі қолайлы бола бермейді. Сондықтан Главная менюінің Көшіру (Копировать), Қию (Вырезать) деп аталатын командаларын пайдалануға болады. Бұл командаларды пайдаланғанда, ақпарат алдымен алмасу буферіне орналастырылады.
Алмасу буфері – жылжытылатын немесе көшірілетін ақпараттарды уақытша сақтауға арналған жадтың арнайы бөлігі. Алмасу буферіндегі ақпарат оған жаңа ақпарат бөлігі келіп түскенше сақталады, ал содан кейін алдыңғы ақпарат жойылады.
Алмасу буферінің көмегімен деректерді әр түрлі құжаттар мен қолданбалардың арасында алмастырып отыруға болады. Бұл процедураны қиып алып кірістіру немесе көшіріп алып кірістіру процедурасы деп атайды.
Көшіру деп алғашқы құжаттағы белгіленген ақпараттың Алмасу буферіне осы деректердің көшірмесі түрінде орналастырылуын айтады.
Қиып алу деп алғашқы құжаттағы белгіленген ақпараттың берілген құжаттан алынып, алмасу буферіне орналастырылуын айтады.
Кірістіру деп қазіргі кезде алмасу буферінде бар ақпараттарды құжаттың қажетті жеріне кірістіруді айтады.
Алмасу буферіндегі ақпараттар компьютерді өшіргенше немесе онда басқа ақпараттар жіберілгенше сақталады. Алмасу буферіндегі ақпараттарды осы құжатқа, сондай - ақ Windows - тың басқа да қолданбаларына кірістіру үшін бірнеше рет қолдануға болады.
Көшіру (Копировать), Қиып алу (Вырезать) және Кірістіру (Вставить) командаларын пернетақтаның көмегімен объектілерді көшіру үшін Ctrl+C, қиып алу үшін Ctrl+X, қажетті орынға кірістіру үшін Ctrl+V пернелерін басып орындауға болады.

Компьютермен жұмыс жасау:
1. Құжаттарды ашу.
2. Қажетті абзацты белгілеу.
3. Белгіленген объектіні көшіру.
4. Белгіленген объектіні қиып алу.
5. Көшірілген объектіні кірістіру.
6. Қиып алынған объектіні кірістіру.

Алгоритмдер көрсетімінің блок - схемасын аттарымен сәйкестендіру:

Жаңа сабақты бекіту: Ол үшін балаларға жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар қоя отырып сабақты аяқтаймын.
 Алмасу буфері – дегеніміз не?
 Көшіру деп нені айтады?
 Қиып алу деп нені айтады?
 Кірістіру деп нені айтады?

Сабақты қорытындылау: Жаңа материалды пысықтау, Оқушылардың менгерген білімдерін талдау, бағалау.

Оқушыларды бағалау.
Үйге тапсырма: Кеңейтілген алмастыру буфері.