Қолданбалы курс (авторлық бағдарлама)

Түсінік хат
Өкінбен мен де бір күн өлемін деп,
Өкінем ұқсата алмай келемін деп,
Күніне жүз ойланып мың толғанам,
Өзіммен бірге өлмесін өлеңім деп.
(Қ. Аманжолов)

Бұл бағдарламада қазақ әдебиетінде өзіндік өрнек салып, оқырмандарды өздерінің ғажайып жырларымен сусындата білген Қ. Аманжолов, Т. Айбергенов, М. Шаханов, М Мақатаев хақында терең білім беру көзделеді. Алғашқы тоқсанда Қасымның қазақ әдебиетінен алатын өзіндік орны, оның нөсердей селдеткен, алмас семсердей жарқылдаған, оттай лаулаған, жалындай жандырған ғажайып поэзиясы, қандай да бір ерекше талантты деген композиторлармен иық тіркестіре алатын нәзік әуезді әндері, өзінің де композиторлық ерекшелігінің маңызы жайында сөз қозғай отырып, ұлы тұлғаларды қадірлей білуге баулу. Ақынның орыс әдебиетін, орыс поэзиясын терең білуі, ғажайып аудармалары туралы әңгімелеу. Шевченко, Пушкин, Твардовскиймен қоса Низамидің «Ләйлі - Мәжнүнін» аударғандығы жайлы мәлімет беру.

ІІ тоқсан. Төлеген Айбергеновтың өмірі мен қызметі, оның жырларының қазақ өлеңіне ірі бетбұрыс әкелгені, ол бетбұрыстың басты мәні - ақын өлеңдерінің әдемі сезімге құрылатындығында, мөлдірлігі мен бейнелілігінде екенін түсіндіру. Өзімен тұстастар мен өзінен кейінгілер поэзиясына ерекше әсері, өз заманындағы «Төлеген мектебінің» ізгі дәстүрі, айрықша қымбат ақындық мұрасы жайлы әңгімелеу.
Не жақсылық болса алдымен елге болсын дегенсің,
Сондықтан да сенің даңқың, сенің салтың көгерсін.
Сайын далаң жырыңды еске ап күлкісін сәл шегерсін.
Әр жүректе бұлтқа оранған қасиетті бір шың бар,
Ол - ақындық мәрттік шыңы, Айбергенов деген шың
.............................................
Ұлт рухы қай кезде де қанаттыға астана, Айбергенов шыңын көрсең, атыңнан түс, жас бала!
М. Шаханов

ІІІ тоқсан. М. Шахановтың қазақ поэзиясын ізгілік, имандылық, биік адамдықты жырлайтын балладалармен байытуы, қоғамдық қызметі, 1986 жылғы Желтоқсан оқиғасына байланысты Орталықтың жантүршігерлік, іс - әрекетін айдай әлемге әшкерелеуге мұрындық болуы, Аралды құтқару жөніндегі істері, азаматтық келбеті жайлы білімдерін байыту. Шығармаларындағы ақыл, өсиет, үлгі - өнегесі, адамзатты бір - бірін түсінуге, әсіресе дарындарды түсінуге шақырған үні, ұрпақ қамы туралы ойларын ұғындыру.

Мәңгі лаулап жану үшін ғаламда,
Үлкен бақыт табу үшін ғаламда,
Үлкен болып қалу үшін ғаламда.
Үлкен арман керек екен адамға.
М. Шаханов.

ІV тоқсан. Мұқағали мұрасының шынайы поэзиядан тұратыны, 1960 - 1970 жылдардағы қазақ поэзиясын биік шыңға көтерген сырлы да сазды, мұңды да қуатты жырлары, қуаныш пен қайғы, үміт пен мұңға толы өмір жолы, шығармашылық тағдыры жайлы сөз қозғай отырып, оның нағыз талант иесі екенін дәлелдеу.
Ойлы жас! Өлең менің сырласымдай,
Сырлассам да құмарым тұр басылмай.
Айтып өткен ақында арман бар ма,
Жүрегінің түбіне кір жасырмай.
М. Мақатаев.