1930 жылдардағы қоғамдық саяси өмір

Қызылорда облысы, Жалағаш ауданы,
№ 188 орта мектептің тарих пәні мұғалімі
Орынбаева Гүлбану Абубакировна

Қазақстан тарихы 10 сынып
Сабақтың аты: 1930 жылдардағы қоғамдық саяси өмір.
Жалпы мақсаты: Білімдерін кеңейтуге көмектесу, неғұрлым жан - жақты ақпарат жинауына қолайлы орта туғызу
Күтілетін нәтиже: Мәтін мазмұнындағы нақты деректерді негіздейді, қорытынды шығарады, барлық көзқарастарға көңіл бөледі, өзара жақын қарым - қатынас орнатады.
Негізгі идеялар: Сталиндік казармалық жүйе, оның елдегі көріністері, репрессия «Алаш» «еңбекпен түзеу лагерлері», Степлаг, Карлаг, Алжир

Тапсырмалар 1. Лездік сұрақтар
2. Топтық жұмыс (Мәтінмен жұмыс)
3. Жұптық жұмыс (Өзара сұрақ қою)
4. Жеке жұмыс (Кесте)

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады)
І. Ұйымдастыру
1. 1. Сынып оқушыларына психологиялық жағымды ахуал туғызу (2 - минут) «Менің тілегім»
1. 2. Топқа бөлу (стикерлер бойынша),( 2 - минут)

ІІ. «Лездік сұрақтар». (3 - минут)
 Қазақстандағы күштеп ұжымдастырудың салдары қандай болады?
 1930 1932 жылдарындағы жазалау шаралары мен аштық салдары Қазақстандағы демографиалық жағдайға қалай әсер етті?
 Ауыл шаруашылығын жаппай ұжымдастыру саясатына шаруалар қарсылығының ауқымы мен сипаты қандай болады?
 Қазақ шаруаларының көшпелі, жартылай көшпелі түрмыс салты сақталған жағдайда өркениетті кооператорлар қоғамын құру мүмкін бе еді?
Бағдаршаммен бағалау.

II «Ойлан. Топтас. Талқыла.»Топтық жұмыс (Мәтінмен жұмыс)(15 - минут)
Топ бойынша 5 рөлді: көшбасшы, баяндамашы, хатшы, уақыт сақшысы және бақылаушыларды анықтату.
1 - топ. Социализмнің тоталитарлық, сталиндік казармалық сипат алуы.
2 - топ. Ұлт зиялыларының саяси қудалануы. 3 - топ. Сталиндік лагерьлер Гулаг, Карлаг, Степлаг, Алжир.
Оқушылар топқа бөліп мәтінді оқып талқылайды..
Бақылаушысы соңында бағалау парағын жүргізеді (әр топқа 1 - минут).

III «Пилот - навигатор» Жұптық жұмыс( Өзара сұрақтар)(10 - минут)
Екі оқушы әрбір азат жолдан кейін тоқтай отырып мәтінді оқиды, содан кейін бір - біріне оқығанының мазмұны бойынша әртүрлі деңгейдегі сұрақтар қояды.

Екі жұлдыз, бір ұсыныс

IV Жеке жұмыс (Кесте) (5 - минут)
Глоссарий:
Кооперация (лат. ынтымақтастық)- шаруашылықты бірігіп жүргізу, кәсіпкерлікті, ұсақ өндіріс пен маусымдық еңбек қызметін ұйымдастыру жөніндегі ерікті серіктестік.
Шаруашылық есеп - КСРО - да енгізілген шаруашылықты жоспарлы жүргізудің әдісі.
Несие - бағалы заттарды ( ақша, тауарлар) қарызға беру.
Дағдарыс - қандай бір нәрседегі шұғыл, тіке бетбұрыс.
Ұжымдастыру - қоғамдастыру, социалистік елдердегі ауыл шаруашылығын ұжымдастыру - ұсақ шаруа шаруашылықтарын біріктірудің негізінде ірі социалистік ауыл шаруашылық кәсіпорны, ауыл шаруашылық артельдері етіп қайта құру.
Шаруалар - жеке дара отбасылық еңбекпен айналысатын ауыл шаруашылық өндірушілері.
Орташа - бай шаруа мен кедей шаруаның арасындағы аралық экономикалық жағдайды иеленген шаруа.
Трагедия - апатты зардаптары болатын қайғылы оқиға.
Тәркілеу (конфискация)- қандай да бір дүние мүлікті мемлекет меншігіне ақысыз - пұлсыз тартып алу.
Геноцид - халықтың жекелеген топтарын нәсілдік, ұлттық және діни белгілеріне қарай жою.
Жазалау шаралары - кек алудың, жазалаудың түрлері.
Репрессия - мемлекет органдары қолданатын азаматтардың құқықтарына нұқсан келтіру, жазалау.
Миграция - халықтың қоныс аударуы.

5. Тест бойынша білімін бақылау.(5 - мин)
1930 - 1932 ж. ж. еліміздегі жаппай етек алған жағдай:
А) саяси дағдарыс;
В) ашаршылық;
С) Діни негіздегі қарама – қайшылық;
Д) Экономикалық дағдарыс;
Е) Қаржы дағдарысы.
1930 жылы 4 сәуірде атуға үкім шығарылған қазақ – кеңес әдебиетінің негізін салушы әдебиетшілердің бірі:
А) А. Байтұрсынұлы;
В) М. Дулатұлы;
С) Ж. Аймауытов;
Д) М. Жұмабаев;
Е) С. Сейфуллин.
101 мың қазақстандықтар ГУЛАГ азабынан өтті, олардың ішінде атылғандары:
А) 47 мыңнан астам;
В) 57 мыңнан астам
С) 67 мыңнан астам;
Д) 27 мыңнан астам;
Е) 37 мыңнан астам.
1937 - 1938 жылдары репрессияға ұшыраған көрнекті ақын – жазушылар:
А) С. Мұқанов, Ғ. Мүсірепов, Ғ. Мұстафин;
В) С. Сейфуллин, Б. Майлин, І. Жансүгіров;
С) М. Ғабдуллин, Д. Әбілов, Ә. Сәрсенбаев;
Д) Қ. Аманжолов, Қ. Бекхожин, Б. Бұлқышев;
Е) Ә. Тәжібаев, Ж. Саин. Т. Жароков.

Ұзақ жылдар Карлагта қамауда болып, азап шеккен екі мәрте Социалистік Еңбек Ері атағын алған, академик, селекционер:
А) В. Л. Пржецлавский;
В) А. Л. Чижевский;
С) С. П. Королев;
Д) Т. М. Людвиг;
Е) В. С. Пустовойт.

1930 жылдары саяси репрессия кезіндегі лагерлердің жоғарғы бас басқармасы:
А) Гулаг;
В) Чсир;
С) Карлаг;
Д) Степлаг;
Е) Алжир.
Сталиндік жендеттердің қолынан қаза болған, қазақтың тарихи білімінің негізін салушы:
А) М. Шоқай;
В) Е. Бекмаханов;
С) С. Асфендияров;
Д) Т. Рысқұлов;
Е) Ә. Марғұлан.

Лаңкестік жаппай сипат алған кезең:
А) 1930 - 1931жж.
В) 1937 - 1938жж.
С) 1932 - 1933 жж.
Д) 1936 - 1938 жж.
Е) 1930 - 1932 жж.

1930 жылдар КСРО - да орнаған саяси жүйе:
А) Кемелденген социализм;
В) Тотолитарлық, казармалық социализ;
С) Шынайы демократиялық социализ;
Д) Радикалдық демократия;
Е) Коммунизм.

1937 - 1938 жылдары репрессияға ұшыраған көрнекті алаш қайраткері:
А) Ж. Шаяхметов;
В) Х. Досмұхамедов;
С) Ж. Тәшенов;
Д) М. Төлебаев;
Е) Ә. Жангелдин.

6. Кейінгі тапсырма(1мин)
Оқушыларды бағалау парағы бойынша бағалау. Жиынтық бағалау жасау
Кері байланыс

Толық нұсқасын жүктеу