Үй жануарлары

Білім аймағы: Қатынас
Саласы: Тіл дамыту

Сабақтың тақырыбы: Үй жануарлары
Сабақтың мақсаты: Үй жануарлары және олардың адамға пайдасы туралы түсінік беру. Жұмбақтарды шешу арқылы байланыстыра сөйлеуге үйрету. Сөздік қорын молайту. Есте сақтау қабілеттерін дамыту. Үй жануарлардың төлдері туралы айту. Үй жануарларына деген сүйіспеншілік сезімге және қамқорлықпен қарауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: дәстүрлі
Сабақтың әдістері: Әңгімелесу, түсіндіру, суретпен және тақтамен жұмыс, жұмбақ шешу, ойыншықтармен жұмыс.
Сабақтың көрнекілігі: жануарлардың суреттері, интерактивті тақта, аудиожазба, ойыншықтар, тағамдар, магнитті тақта.

Ұйымдастыру кезеңі:
Жылулық шеңбер.
Тәрбиеші: Сәлеметсіңдер ме, балалар?
Бір жылда неше жыл мезгілі бар? Қандай?
Балалар, қазір қай жыл мезгілі?
Көктемнің айларын атаңдаршы.
Көктемнің алғашқы белгілерін білесіңдер ме?
• Күн жылынып, жерді қыздырады.
• Күн ұзарып, түн қысқарады.
• Қар астынан қылтиып, алдымен бәйшешек гүлі шығады
• Ағаштар бүршік атады.
• Көктемнің бұлақтары, шалшық - сулары құрғай бастайды.
• Туған жерге құстар орала бастайды.
• Жануарлар мен жәндіктер қысқы ұйқыдан ояна бастады.
• Құстар ұя сала бастады.
• Жануарлар балалай бастады.

Тәрбиеші: Ал енді бәріміз бірігіп көктем туралы бір тақпақ айтайық.

Көктем, көктем, көктемде,
Құстар келіп жеткенде.
Қуанып бір қаламыз,
Әнмен қарсы аламыз.

Тәрбиеші: Жақсы, балалар, орындарына отырыңдар.
Жаңа сабақ: Ал енді сабақтың тақырыбын ашу үшін бізге жұмбақ шешу керек. Мұқият тыңдап, жауап беріңдер.

1. Төрт бұлағы – сүт, өзі күшті, мүйізі мықты,
Шайнаңдағаны сағыз,
(сиыр)
2. Қамыс құлақ, тостаған тұяқ, мінсең қанат, сүті дәрі, еті тамақ.
(жылқы)
3 Кішкентай ғана бойы бар, Айналдырып киген тоны бар.
(қой)
4. Жарға шығып ойнайды, ойынға бір тоймайды,
Болса – дағы сақалы, секеңдеуді қоймайды.
(ешкі)
5. Кездесті бір жануар,
Үстінде екі тауы бар
(түйе)
6. Әр түрлі, орта бойлы, ұзын құлақ,
Өзіне міндеттесе, қызмет қылмақ.
(есек)
7. Лағымның құлағы, мелтиіп тұрады,
Қозы көрсе болғаны, оны тұра қуады.
(ит)
8. Тікірейіп құлағы
Менен бұрын тұрады.
Бойын жазып керіліп,
Беті - қолын жуады.
(мысық)
Балалар жауап берген сайын, жануарлардың суреті тақтаға ілінеді.
Тәрбиеші: Дұрыс, балалар, бәрін таптыңдар. Сонымен біздің бүгінгі сабағымыздың тақырыбы «Үй жануарлары» екен. Қазір мен сендерге осы үй жануарлары туралы әңгіме оқып беремін, ал сендер мұқият тыңдап отырыңдар.

Үй хайуандары
М. Дулатов
«Жылқы, түйе, сиыр, қой, ешкі, ит, мысық, адамның үйінің маңайында тіршілік етеді. Сол үшін үй хайуандары деп аталады. Үй хайуандары адамға көп пайда келтіреді. Жылқыға мінеді, оны арба мен шанаға жегеді, сүтінен қымыз ашытады. Семіздерін қысты күні соғымға сояды, терісін сатып, ақша қылады. Түйеге жүк артады, жабағысы күпіге жақсы болады, сатса, жүні пұл болады. Сиыр мен қой адамдарды етімен, сүтімен асырайды. Ит қасқыр мен ұрыдан сақтап, қора күзетеді. Осылардың бәрі тегін қызмет етпейді. Олардың қызметі үшін адам асырайды, бағады, қысты күні аяздан тоңбайтын жылы қора жасайды, ұры, бөріден сақтау үшін бақташы қояды».

Тәрбиеші: Сонымен үй жануарлары адамның жанында өмір сүреді, адам оған қамқорлық жасайды, күтеді, тамағын, суын береді, ал сол үшін жануарлар адамға өз пайдасын көрсетеді екен.

Тәрбиеші: Балалар, үй жануарларының төлдерін білесіңдер ме? Кім айтады?
Сиыр - бұзау
Жылқы – құлын
Қой – қозы
Ешкі – лақ
Түйе – бота
Есек – қодық
Ит – күшік
Мысық – мысықай - марғау

Тәрбиеші: Керемет бәрін таптыңдар, қандай ақылды балаларсыңдар. Ал қазір біз жануарлардың адамға қандай пайдасы барын айтамыз. Кәне бастайық.
Балалар жауап береді, тағамдарды көрсетеді.

Сиыр – сүт, қаймақ, май, ірімшік, сүзбе, құрт, ет, терісінен киім тігеді.
Жылқы – жүк тасиды, қымыз, ет, терісінен киім тігеді.
Қой – жүнінен киім тоқиды, ет.
Ешкі – түбітінен киім тоқиды, ет.
Түйе – жүк тасиды, шұбат, жүнінен киім тоқиды, ет.
Есек – жүк тасиды.
Ит – үйімізді, малымызды күзетеді.
Мысық – тышқан аулайды.

Тәрбиеші: Балалар ал енді кішкене сергіп алайық, шаршаған шығарсыңдар, шеңберге тұрамыз. «Төлдер» әнін айтамыз.

Қошақаны қойдың,
Қайда қалып қойдың?
Бұлтиып тұр бүйірің,
Қай өрістен тойдың?

Секең-- секең, ей лақ,
Жүрмін саған кейіп - ақ.
Тыным тапсаң болмай ма,
Секірмей - ақ кей уақ.

Томпаң – томпаң торай,
Дауысының зоры - ай.
Дөкей бола қаласың,
Толысымен он ай.

Ботақаны нардың,
Жарға неге бардың?
Тілерсегің дірілдеп,
Секіре алмай қалдың.

Тәрбиеші: Не қалай дауыстайды? дидактикалық ойын ойналады.
Сендердің алдарында сыйқырлы үй тұр. Ал сол үйдің ішінде кім тұрады белгілерің келеді ме? Ендеше мұқият болыңдар, тыңдаңдар да айтыңдар бұл не?
Жануарлардың дауыстарын тыңдап, қай жануар екенін айтады, интерактивті тақтада сол жануардың суреті шығады слайд бойынша.

Балалар кім жануарлар туралы мақал біледі? Қане айтып беріңдерші.
Дильназ:
Мал өсірсең қой өсір,
өнімі оның қол - көсір.

Мөлдір:
Ат – адамның қанаты,
Ас – адамның қуаты.

Амина:
Малды баға біл,
Бабын таба біл.

Еркеназ:
Өрісіне қарап мал өсір,
Өзеніне қарап тау өсір.

Қорытынды: «Не артық?» ойыны ойналады.
Балалардың алдына үй жануарлары мен жабайы аңдар аралас қойылады, балалар жабайы аңдарды алы тастау керек. Қалған жануарларды бір бірден сипаттайды, олардың адамға пайдасы туралы айтады.

Тәрбиеші: Бүгінгі сабақта біз не білдік? Неге үй жануары деп айтады? Ал үй жануарларың күту қажет па? Қалай? Балалар, сабақ ұнады ма? Несімен ұнады? Қай жерлері түсініксіз болды? Керемет, балалар, не деген ақылдысыңдар! Бәрің сабаққа белсенді қатыстыңдар, жарайсыңдар.