Максим Зверев "Суықторғай"

Атырау қаласы, Амангелді селосы,
Жамбыл орта мектебінің бастауыш сынып мұғалімі
Башиева Ақерке Шамилқызы

Сабақтың тақырыбы: М. Зверов Суықторғай
Сабақтың мақсаты: Әңгіме мазмұнын түсініп оқиды, мазмұнына талдау жасап, өздігінен оқып үйренеді.
Күтілетін нәтиже: Суықторғай тіршілігі туралы білімдері кеңейеді, өздігінен ізденіп мағлұмат жинайды, ортада ой бөліседі.
Сабақ түрі: Іскерлік пен дағды қалыптастыру.
Әдісі: Дамыта оқыту әдісі, Сын тұрғысынан ойлауды дамыту. АКТ
Көрнекіліктер: автордың суреті, құстар суреті, интербелсенді тақта

Сабақ барысы:
І. Психологиялық дайындық:
Топқа бөлу
«А тобы» А – дан басталатын қасиетті сөздер айту
Аяулы, ардақты, айбатты, айбынды, асыл, ажарлы
«Б тобы» Б - дан басталатын қасиетті сөздер айту.
- Байсалды, байыпты, белсенді, беріктей, батыл., білімді.
«С тобы»: С - дан басталатын қасиетті сөздер айту:
- Салмақты, сабырлы, сергек, сезімтал, серіктес, сергек, сенімді.

ІІ. Мотивациялық кезең:
- Қызығушылықты ояту:
«Сұрақтар шеңбері»
1) Әңгімедегі қыстың қатал мінезі қалай суреттелген?
2) Адасып қалу қаупі төнгенде Қасым қандай әрекет істеді?
3) Жерге құлағын тосып Қасым не естіді?
4) Автор бұл боранды қандай боран дейді?
5) Қасым қандай бала?
6) Кейіптеу дегеніміз не?

«Сиқырлы сандар»

- Суықторғай қандай сөздер тобына жатады?
- Біріккен сөздер.
- Ережені еске түсіру.
- Екі не одан көп түбір сөздің бірігуінен жасалған сөздер тобын біріккен сөздер дейміз.

ІІІ. Операциялық кезең:
- Мағынаны тану:
1) Автор туралы мәлімет:
Зверев Максим Дмитриевич(29. 11. 1896, Ресей, Алтай өлкесі, Барнаул қ. – 1996, Қазақстан, Алматы) – Қазақстанның халық жазушысы. Томск университетін бітірген (1923). 1923 – 37 жылы Сібір өсімдік қорғау ғылыми - зерттеу институтында ғылыми қызметкер, Новосибирск қалалық зоопаркінің директоры, Томск университетінде доцент болған. 1937 жылы Қазақстанға қоныс аударып, 1937 – 52 жылы Алматы зоопаркінде ғыл. бөлімнің меңгерушісі, директоры, ҚазМУ - де доцент қызметтерін атқарды. Алғашқы повесі – “Ақ марал” 1920 жылы жарық көрген. Повестер, әңгімелер, ертегілер, очерктер жинақтары: “Індер мен ұяларда” (1937), “Ормандағы кездесулер” (1938), “Алатау қорықтары” (1946), “Ертіс тоғайлары мен далаларында” (1950), “Орман алауы жанында” (1952; Қазақстанның Мемл. сыйл., 1953), “Алтын киік” (1957), “Көкпектінің аңшысы” (1963), “Дала қасқыры” (1975; Германияның “Бестлитсе” сыйл., 1976), “Орманда ауа райын болжау” (1987), “Орман күзетінде” (1987), т. б. атпен жарық көрді. Жазушы шығармашылығы Сібір мен Қазақстан табиғатына тікелей байланысты, оқырмандарды құстар мен аңдардың тіршілігімен таныстырып, туған табиғатты қорғап аялаушы ғалымдар, орманшылар, т. б. тұрмысы, мақсат - мүддесі туралы мол мағлұмат береді. Кітаптары бірнеше шет елдердің тілдеріне аударылған. Еңбек Қызыл Ту, “Халықтар достығы”, 2 рет “Құрмет Белгісі” ордендерімен,, бірнеше медальдермен марапатталған.
2) Мәтінмен жұмыс: Үнтаспадан мәтінді тыңдау.
3) Сөздік жұмыс:
Бедері - ізі, белгісі
4)« Айтылым, жазылым, тыңдалым» әдісі:
А - тобы: Мәтін мазмұнын баяндайды.
Б - тобы: Жоспар құрады.
1. Қысқы серуен
2. Жұмбақ із
3. Ашыққан суықторғай
4. Жайлы қоныс
5. Көктемді қарсы алу
С - тобы: «Суықторғай» интернеттен мәлімет алу:
Кәдімгі суықторғай, бозшымшық (лат. Pyrrhula pyrrhula) – құнақтар тұқымдасына жататын құс. Дене тұрқы 16 см, салмағы 32 – 34 г; төбесі, қанаты, құйрығы қара, мойнының үсті мен арқасы сұрғылт, бауыры(аталығында) қызғылт, ал аналығында қоңыр, сұр түсті. Бозшымшық Батыс Алтайдың қылқан жапырақты ормандарында кездеседі. Қыстап шығу үшін Орта Азияға, Қырымға, Қазақстанның оңтүстік аудандарына ұшып кетеді. Ағаш басына ұялап, бір жазда екі рет 4 – 7 жұмыртқа салып, оны мекиені 13 – 15 күн басып балапан шығарады. Олар 15 – 16 күнде ұядан ұшады. Бозшымшық әр түрлі ұсақ жәндіктерді, ағаштұқымын, бүршігін, жас жапырағын жейді. Үні әуезді, сондықтан оны үйде де ұстайды.

Мәтін мазмұнына сәйкес сұрақтар
1. Мәтін мазмұны жағынан қай мәтін түріне жатады?
2. Серуендеп келе жатқан адам нені байқады?
3.”Аш өзегіне түсіп кетпесін” деген сөздің мағынасын түсіндір
4. Суықторғайдың аянышты халін
Көздері ***
Жүрегі***
Денесі ***
сөздерімен байланыстырып айт.
5. Торғайдың үйге келіп тойынғаннан кейінгі жағдайын сипатта.

2 ) «Қаламыңды ұшта» ойыны:
(Кіп - кішкене) жұдырықтай боп өзі,
Күні бойы ( тыным таппай) жүреді.
(Қарлы суық) боранда да қорықпай,
Қорек іздеп (әрлі - бері кезеді).

3) «Суықторғайға қамқорлық»
Ой толғау.

Ү. Рефлексиялық кезең:
1) Шығармашылық тапсырма:
А ) «Мюксенберг» әдісі
Суықторғай сөзіне сөзжасам жасау.
Суықторғай - су, ық, торғай, суық, тоғай, ай, уық, қуыс, ор, тор, сары, торы.
Б ): Суықторғай сөзіне сатылай кешенді дыбыстық талдау жасау
С ): Синквейн әдісі
1 зат есім Суықторғай
2. сын есім кішкентай, шыдамды
3. Етістік ұшады, қонады, қоректенеді.
4. Суықторғай қыста қыстап қалады.
5. құс

2) Кері байланыс:
«Кезбе тілші»
- Сәламатсыздар ма құрметті қонақтар және 4 сынып оқушылары.
«Мен сіздерге «Атырау» телеарнасынан арнайы келіп тұрған тілші ---
- Бүгінгі сабақтан алған әсерлерің туралы ой бөліскім келеді.
- Пән атауы
- Сабақта қозғалған өзекті тақырып
- Суықторғай қандай құс?
- Шығарманың авторы кім?
- Қыстап қалған құстарға өзіңіз қандай қамқорлық жасар едіңіз?
- Сабақтың сәтті өткен тұсы?
«Табыс критерийі»

«Жетті»- 1, 5 балл
«Талпынды»- 1 балл
«Талпыну керек» - 0, 5 балл

«Бағдаршам»
Үйге тапсырма: Мәтін мазмұнын түсініп оқу, баяндау.
Сабақ соңы: