Қазақтың ұлттық аспаптары

Еңбекке баулу 3 класс

Сабақтың тақырыбы: қазақтың ұлттық аспаптарын жасау
Сабақтың мақсаты:
1. Оқушыларға домбыраның шығу тарихы туралы аңызбен таныстыру, қатырма қағаздан домбыра жасаудың әдісін үйрету.
2. Ойлау, есте сақтау қабілеттерін, қол маторикасын дамыту.
3. Ұлттық қолөнерге деген сүйіспеншілікке, үнемшілдікке тәрбиелеу. Техника қауіпсіздігін сақтауды қалыптастыру.
Сабақтың түрі: аралас
Пәнаралық байланыс: музыка, ана тілі
Сабақтың әдісі: сарамандық, сұрақ – жауап, ой бөлісу
Сабаққа қажетті көнекіліктер: слайдқа түсірілген сызбалар, домбыра үлгілері, домбыра аспабы.
Сабаққа қажетті құрал – жабдықтар: түрлі – түсті картон қағаздар, желім фломастер
Үй тапсырмасы:
● Кебеже дегеніміз не?
● Ол неден жасалады?
● Сіздер неден дайындадыңыздар?
● Қандай әшекейлер қолдандыңыздар?
● Ою – өрнектердің қандай түрлерін білесіңдер?

Қызығушылығын ояту.
Мақалдың жалғасын табамыз.
1. Шыдамды........, алғыр ой
Нағыз достық біліп қой. (еңбек)
2. Өнерлінің он саусағы тең,
Өнерсіздің бір......... кем (саусағы)
3. Шын шеберде.... болмас (мін)
4. Нағыз қазақ – қазақ емес
Нағыз қазақ..............(домбыра)
Жаңа сабақ.

Адамның қуанышын да, мұңын да сөзсіз айтатын аспап қазақтың қасиетті домбырасы. Қазақтың ұлттық әуендік аспаптарының ең көп тарағандарының бірі – домбыра. Оның пайда болуы туралы аңыз білесіңдер ма? Білмесеңдер айтып берейін.

Домбыра туралы аңыз
Баяғы, бағзы заманда бір аңшы аңшылықпен күнін көріпті. Бірде тау – тасты аралап жүрсе алдынан бір тау ешкісі шыға келеді. Аңшы олжасына қуанып, оны атып алмақ болады. Бірақ тауешкі биік жартасқа шығып кетеді. Аңшы оны қуып жүріп, ол да биік жартасқа шығады да әрең дегенде әлгі тауешкіні атып алады. Құдай жануарды адамның азығы етіп жаратқан ғой. Сонымен аңшы әдемілеп сойып, етін алып, тауешкінің ішек – қарынын биік жартасқа тастап кетеді.
Екінші күні ішек – қарынын алайын деп барса, жартастан ерекше бір дыбыстар естиді. көтеріліп келе жатса бір ерекше дыбыстар шыққанын естиді. Жан – жағына қараса, әлгі кешегі қалдырып кеткен ішектерге құстар таласып, тартып биікке көтереді, ал жел соққан сайын ішектерден бір ерекше күмбірлеген дыбыстар шығады. Бір уақытта ішектер құстар құстардың аузынан түсіп кетіп, ағаштарға ілініп қалыпты, жел үрлеген сайын дыбыстар шығарыпты. Содан аңшы ағаштан қиып алып, ішекті ағашқа тартып, әртүрлі дыбыстар ойнай бастайды. Дыбыстардан әсем күй пайда болады. Содан бастап домбыра пайда болған екен.

Міне, осындай аңызы бар аспабымыз домбыра. Оның қазақтың музыка өнеріндегі орны ерекше. Бүгінгі сабағымызда түрлі – түсті картон қағаздан домбыра үлгісін дайындаймыз. Негізі домбыра ағаштан жасалады. Домбыраның жалпы ұзындығы – 196мм, мойнының жуандығы – 20мм, мойны – 96мм, үнтілше ұзындығы – 80мм. Домбыра сыртқы бейнесіне қарап екіге бөлінеді. Абай және Жамбыл домбырасы деп аталады.

Сарамандық жұмыс.
1. Қауіпсіздік ережесі
2. Тақтадағы үлгі бойынша сызба жасаймыз
3. Әшекейлеу жұмысын жасау
Сабақты бекіту. «Жұлдызды ұтып ал ойыны»
Жауабыңды таба ғой, жұлдызыңды ала ғой

Бағалау.
Өзін – өзі бағалау.
Үй тапсырмасы: саз аспаптары туралы мағлұмат жазып келу.