Сөйлем

Сабақтың тақырыбы: Сөйлем.
Сабақтың мақсаты:
а) Оқушыларға сөйлем туралы түсінік беру. Сөйлем құрау дағдыларын жетілдіру. Сөйлемдегі айтылып отырған ойды анықтай алу. Сөйлем соңына тиісті тыныс белгіні қоя алу.
Ә) Бір - бірімен қарым - қатынасқа түскен кезде орынды сөйлеуге, әр сөзді дұрыс қолдана білуге үйрету, ана тілін құрметтеуге, ұқыптылыққа, сауаттылыққа тәрбиелеу.
б) Ауызекі сөйлеу тілдерін, ойлау жүйесін дамыту. Жылдам, әдемі жазу дағдыларын қалыптастыру. Өз пікірін дәлелдей білуге үйрету.
Типі: жаңа білім беру.
Әдісі: сұрақ - жауап, жаттығу жұмысы, көрнекілік.
Техникалық оқыту құралдары: интерактивті тақта
Сабақ барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.
а) Амандасу тәсімі.
ә) психологиялық дайындық

Қазақ тілім – өз тілім, ана тілім,
Абай, Мұхтар, сөйлеген дана тілім!
Қастерлейді, ұл - қызың мәңгі сені
Болашағым, бақытым дара тілім! - дегендей, бүгін қазақ тілі сабағын бастаймыз.

ІІ. Өткен сабақты бекіту
Үй тапсырмасын тексеру
а) « Әдепті бала - арлы бала» тақырыбына жазып келген шығармаларын оқыту.
б) Тест сұрақтары арқылы оқушылардың білімдерін тексеру.
1. Дауыссыз дыбыс нешеге бөлінеді?
А) 3 ә) 2 б) 4
2. Дауысты дыбыс нешеге бөлінеді?
А) 3 ә) 2 б) 4
3. Мәтін деген не?
а) ұзын бір сөйлем
ә) екі не одан да көп сөйлем
б) бір сөйлемге жинақталған сөз тізбегі
4. Мәтіннің неше түрі бар?
А) 3 ә) 4 б) 2
5. Буынға дұрыс бөлінген сөзді тап.
а) су - рет ә) ау - а б) қау - ын
6.«Қияр»сөзінде неше дыбыс, неше әріп?
а) 4 әріп, 4 дыбыс
ә) 4 әріп, 5 дыбыс
б) 4 әріп, 6 дыбыс

ІІІ. Жаңа сабақ
Ребус шешу
- Мынау «көйлек». Оның бастапқы «к» әрпінің орнына «с» әрпін қойып, соңғы «к» әрпінің орнына «м» әрпін қойсаң қандай сөз шығады?
- Сөйлем.
- Бүгінгі тақырыбымыз сөйлем туралы болады.
- Сөйлем нені білдіреді?
- Сөйлем неден құралады?
- «Сөйлем» дегенде алдымен ойларыңа не келеді.
Сөйлем аяқталған ойды білдіреді. Сөйлемнен соң не нүкте(.), не сұрау(?), не леп белгісі (!) қойылады.
Бірінші сөзі бас әріптен басталып жазылады. Бір - бірінен бөлек жазылатын сөздерден құралады.

Оқулықпен жұмыс.
164 - жаттығу.
1. Екі бағандағы сөздерді салыстырып оқу.
2. Қай бағандағы сөздер сөйлем?
3. Қай бағандағы сөздер сөйлем емес?
4. Неліктен?
Көркем жазу
СсС СсС
Сасық суды тауысқан,
Сойқан, суайт сауысқан.
166 - жаттығу.
Берілген сөздерден сөйлем құрап жазу.
1 - қатар
Сырғанақ, бірнеше, бала, теуіп жүр.
2 - қатар
Ақан, сырғанады, шанамен.
3 - қатар
Ол, айырылып, қалды, шанадан, абайсызда.

IV Сергіту сәті
Мынау менің - жүрегім,
Бәрі осыдан басталған.
Мынау басым - ақылды,
Бәрін осы - басқарған.
Мынау менің - оң қолым,
Мынау менің - сол қолым.
Барлық істі атқарған.
- Балалар, сөйлем тақырыбының тыныс белгілеріне байланысты жұмбақ жасырамын, ал сендер ойлана отырып табыңдар.
1 - қатарға
Мен де сөзден тұрамын,
Сұраулы ойды құраймын.(Сұраулы сөйлем)
2 - қатарға
Өзім сөзден тұрамын,
Хабар мен нүкте жинағым. (Хабарлы сөйлем)
3 - қатарға
Қуану, ренжу, өкіну,
Мақсатым соны сездіру.
Ұранды да айтамын,
Қарқындап барып қайтамын. (Лепті сөйлем)
Дыбыстық талдау жаса.
1 - қатар --------------- 2 - қатар --------------- 3 - қатар
«Сөйлем» ------------ «Нүкте» ----------------- «Үтір»

VI. Бес жолды өлең құрастыру.
Не? (1)
Қандай?(2)
Не істеді?(3)
Қайда болды?(4)
Сөйлем жаз.(5)
Қорытындылау
Сөйлем нені білдіреді?
Сөйлем неден құралады?
Сөйлемдегі сөздер қалай жазылады?
Сөйлемнің соңынан не қойылады?
Үйге тапсырма