Генетика негіздері тарауы бойынша

Тараудың қорытындылау тестілері
Оқушыларға тереңірек білім беріп, ойлау қабілетін дамыту мақсатында генетика негіздері тарауы бойынша құрастырылған тест сұрақтары ұсынылып отыр.
1. Дальтоник ер адамның (рецессивті гені Х хромосомасында орналасқан) қандай жағдайда қызы дальтоник болады?
а) әйелі сау және әйелінің ата - анасының да көру қабілеттілігінің жақсы;
ә) әйелі сау, ал әкесі дальтоник;
б) әйелі су, яғни көру қабілеттілігі жақсы;
в) әйелі сау, ал оның отбасында дальтоник болған емес;
г) ата - аналарының дені сау.
2. Диплоидтық организмде немесе аллельдік ген белгілері бар?
а) 8;
ә) 2;
б) 4;
в) 1;
г) 3;
3. Аллельдік гендер қалай орналасады?
а) әр жұп хромосомада;
ә) гомологты хромосомада;
б) жыныс хромосомада;
в) бір аутосомда және жыныс хромосомда;
г) тақ гендер.
4. Жынысты көбею арқылы (жолымен) белгілердің ұрпақтан ұрпаққа берілуінің негізгі заңдылықтарын алғаш рет дәлелдеген ғалым:
а) Г. Мендель;
ә) Н. В Цицн;.
б) Г. Д. Карпеченко;
в) М. В. Мичурин;
г) Г. Морган.
5. Фенотип:
а) жойылып кететін белгі;
ә) көптеген гендердің өзара әрекеттесуінің нәтижесінде белгілердің дамуы;
б) басым белгі;
в) ата – анадан алынған гендер жиынтығы;
г) сыртқы және ішкі белгілер жиынтығы.
6. Гендердің тізбектелу ілімі бойынша алынған қай факт хромосоманың тұқым қуалаушылық теориясын айқындайды?
а) тізбектелу тобының сан гаплоидтық хромосоманың жиынтығының санына сәйкес келуі;
ә) бір хромосомада біршене геннің болуы;
б) гендердің бірлесіп тұқым қуалаушылығы;
в) гендердің дербес тұқым қуалаушылығы;
г) дұрыс жауабы жоқ.
7. Адамның кез келген белгілерінің бірнеше ұрпақ бойы тұқым қуалау сипатын зерттеу әдісі:
а) биохимиялық;
ә) егіздік;
б) генеалогиялық;
в) цитогенетикалық;
г) популяциялық.
8. Организмнің өзінің белгілері мен даму ерекшеліктерін келесі ұрпаққа беру қасиеті:
а) генетика;
ә) тұқым қуалаушылық;
б) өзгергіштік;
в) селекция;
г) эволюция.
9. Доминантты белгі:
а) жойылып кететін белгі;
ә) басым белгі;
б) ата – анадан алынған гендер жиынтығы;
в) гендердің өзара күрделі әрекеттесуі;
г) сыртқы және ішкі белгілер жиынтығы.
10. Қандай будандастыру белгілердің 9: 3: 3: 1 ара қатынасы байқалады?
а) моногибридті;
ә) моногибридті толық доминанттылық;
б) талдаушы;
в) моногибридті аралық тұқым қуалау;
г) дигибридті.
11. Тұқым қуалаушылықпен өзгергіштікті зерттейтін ғылым:
а) эволюция;
ә) тұқым қуалаушылық;
б) селекция;
в) өзгергіштік;
г) генетика.
12. Қандай белгілерді альтернативті деп атайды?
а) гомологты;
ә) әр түрлі;
б) бірдей;
в) қарама - қарсы;
г) ұқсас.
13. Адам генетикасының қандай негізгі бірден – бір әдістерін білесіз?
а) эмбрологиялық;
ә) физиологиялық;
б) салыстырмалы – анатомиялық;
в) генеалогиялық;
г) палеонтологиялық.
14. Хромосоманың атқаратын қызметі:
а) фотосинтезге қатысады;
ә) клетканың қозғалуына әсер етеді;
б) тыныс алуға қатысады;
в) көмірсу синтездейді;
г) тұқым қуалаушылық ақпараты сақталады.
15. Өсімдіктердің жаңа іріктемелері мен жануарлардың тұқымдарын және ұсақ организмдердің шаруашылыққа қажетті штаммаларын алу әдістерінің жиынтығы:
а) селекция;
ә) генетика;
б) өзгергіштік;
в) эволюция;
г) тұқым қуалаушылық.
16. Геномдық мутация дегеніміз:
а) хромосома санының өзгеруі;
ә) хромосоманың бір бөлігінің екінші бөлігіне ауысы;
б) жеке гендердің сапалық өзгеруі;
в) ДНҚ молекуласындағы нуклеотидтердің өзгеруі;
г) генотипі ауыспалы өзгергіштік.
17. Зиготоға ата – аналарының гаметалары арқылы келіп гетерозиготалы жағдайда үйлесім түзген аллельді гендердің еш уақытта бір - бірімен қосылмауы және өзара әрекеттеспеуі.
а) тіркес тұқым қуалау зңы;
ә) дигибридті шағылыстыруы;
б) гаметалар тазалығы ерекшелігі;
в) моногибридті шағылыстыру;
г) толымсыз доминанттылық.
18. Ч. Дарвин бойынша тіршіліктің негізгі қозғаушы күші не?
а) бір түрдің екінші түрді ығыстыруы және қорек үшін күресте олардың өліп бітуі;
ә) тіршілік үшін күрес және тұқым қуалаушылық негіздегі табиғи сұрыптау;
б) тірі организмдердің мекені;
в) қоршаған ортаға бейімделу;
г) жаттығу, жаттықпау.
19. Ч. Дарвин:
а) эволюцияның негізгі бағыттарын анықтады;
ә) эволюцияның қозғаушы күшін ашты;
б) эволюциялық теорияны генетикамен байланыстыра зерттеді;
в) организмдерді түрге, туысқа, класқа жіктеді;
г) тірі табиғаттың эволюциялық идеяларын баяндады.
20. Гендік рекомбинация ұғымы не мағына береді?
а) клеткалардың бөлінуі;
ә) кроссинговер кезінде немесе хромосомалар түйісінде гендердің жаңадан құрылуы;
б) организмнің өсуі;
в) организмнің күрделенуі;
г) мейозда.
21. Қандай отбасында альбинос бала болмайды (альбинизм гені рецессивті, аутосомды – а)?
а) р АА х аа;
ә) р Аа х Аа;
б) р Аа х аа;
в) р аа х аа;
г) р АА х АА.
22. Органикалық дүние эволюциялық қандай бағыты тірі организм құрылысының деңгейін күрделендіреді?
а) ароморфоз;
ә) дивергенция;
б) дегенерация;
в) идиоадаптация;
г) биологиялық регресс.
23. С. С. Четвериков:
а) тірі табиғаттың эволюциялық идеяларын баяндады:
ә) эволюциялық теорияны генетикамен байланыстыра зерттеді;
б) эволюциялының негізгі бағыттарын анықтады;
в) эволюцияның қозғаушы күшін ашты;
г) организмдерді түрге, туысқа, класқа жіктеді.
24. Қазақстанның ақбасты тұқымды мүйізді ірі қараларын шығаруға қатынасқан ғалым - селекционер:
а) В. Фурсов;
ә) Б. Мусин;
б) Б. Есенжолов;
в) М. Айтхожин;
г) Г. Бияшев.
25. Намазшам гүлінің екі формасын (қызыл және ақ гүлді) будандастырғанда 2 - гибридтің ұрпағында қандай белгілер ажырайды?
а) 1: 1: 3;
ә) 3: 2: 2: 1;
б) 1: 2: 1;
в) 3: 3: 3: 1;
г) 3: 1.
26. Мутация құбылысын зерттеудің практикалық маңызы неде?
а) практикалық маңызы жоқ;
ә) селекцияда бастапқы материал ретінде пайдалану;
б) доминантты белгіні басқару;
в) организмнің өсуін реттеу;
г) жалпы бұл құбылысты анықтау.
27. Хромосомаға және гендік жиынтыққа байланысты денелік клетка қайсысына сәйкес келеді?
а) зиготаға;
ә) сперматозоидқа;
б) эндосперм клеткасына;
в) жұмыртқа клеткасына;
г) гаметаға.
28. Ата – аналары бір – бірінен бір жұп белгі бойынша ажыратылатын дараларды шағылыстыру:
а) моногибридті шағылыстыру;
ә) гаметалар тазалығы ережесі;
б) толымсыз доминанттылық;
в) дигибридті шағылыстыру;
г) тіркес тұқым қуалау заңы.
29. Егер ұрпағында фенотип 1: 1 қатынаста кездессе, онда ата - аналары туралы не айтуға болады?
а) біреуі гетерозиготалы да, ал екіншісі рецессивті гомозиготалы;
ә) екеуі де гетерозиготалы
б) біреуі гетерозиготалы да, ал екіншісі доминантты гомозиготалы;
в) екеуі де гомозиготалы;
г) барлық жауаптары дұрыс.
30. Гетерозис құрылысы бірінші ұрпақтан кейін қалай байқалады?
а) күшейеді;
ә) өледі;
б) бірнеше ұрпақтан кейін белгілер пайда болады;
в) ұрпақ өскен сайын сақталынады;
г) сақталады.

Тест сұрақтарының жауаптары
1 - ә, 2 - ә, 3 - ә, 4 - а, 5 - г, 6 - ә, 7 - б, 8 - ә, 9 - ә, 10 - г, 11 - г, 12 - в, 13 - в, 14 - г, 15 - а, 16 - г, 17 - б, 18 - ә, 19 - ә, 20 - ә, 21 - б, 22 - а, 23 - ә, 25 - б, 26 - ә, 27 - а, 28 - а, 29 - а, 30 - ә

Генетика негіздері тарауы бойынша. жүктеу