Организмнің ішкі ортасы

Сынып: 8
Пәні: Биология
Тақырыбы: Организмнің ішкі ортасы

Мақсаты: «Организмнің ішкі ортасы» тарауы бойынша алған білімі мен дағдысын тексеру, жүйелеу, ойларын жинақтай білуге, өз бетімен еңбектену іскерліктерін, пәнге қызығуын арттыру, салауатты өмір сүру әдеттерін тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: жарыс
Сабақтың типі: қайталау
Әдіс - тәсілдері: сұрақ - жауап, ойын, жұмбақ Көрнектілігі: суреттер, кестелер, интерактивті тақта, т. б.
Сабақтың жоспары: 1. «Орамал тастау» ойыны
2. «Тапқыр болсаң, тауып көр» тест
3. «Бәйге» ойыны
4. Биологиялық диктант
5. Жұмбақ шешу
6. «Кім тапқыр» ойыны
7. «Кім шапшаң» ойыны
8. Мақал - мәтел жарысы.
Сабақтың барысы: Жарыс сабақ болғандықтан сынып оқушылары 2 топқа бөлінеді. Әр топ өзінің ұран, мақсаттарымен таныстырады.
І топ – лейкоциттер.
ІІ топ – эритроциттер.
«Лейкоциттер» тобының ұраны:
«Білгенің бір тоғыз, білмегенің тоқсан тоғыз».
Мақсаты: «Білген сайын келеді біле бергім,
Біле беру емес пе тілегі елдің.
«Эритроциттер» тобының ұраны: «Күш – білімде»
Мақсаты: «Туған жерді сүю парыз,
Сүю үшін білу парыз».

1. Екі топтың арасында «Орамал тастау» ойыны ойналады. Мұнда әр тол мүшелері қарсы топқа сұрақтар қояды.

2. «Тапқыр болсаң тауып көр»
(Тест шешу, ол екі нұсқамен беріледі.)
І нұсқа
1. Қанның сұйық бөлігі - бұл...
А. Су Ә. Плазма Б. Нысанды элементтер
2. Лимфа болатын ұлпалар - бұл...
А. Эритроциттер
Ә. Лимфоциттер
Б. Лейкоциттер
3. Қан ұлпаларының түзілетін жері - бұл...
А. Сүйек кеміршегі
Ә. Көкбауыр
Б. Бауыр
4. Қанның ұюы... иондарының қатысуымен жүзеге асады.
А. Калий
Ә. Натрий
Б. Кальций
5. Лимфа айналымы... аяқталады.
А. Оң жақ жүрекшеде
Ә. Сол жақ жүрекшеде
Б. Оң жақ қарында

ІІ - нұсқа
1. Қанның ұюын қамтамасыз ететін:
А. Эритроциттер
Ә. Лейкоциттер
Б. Лимфоциттер
2. Ақ қан түйіршіктері - бұл...
А. Эритроциттер
Ә. Тромбоциттер
Б. Лейкоциттер
3. Қанның ерімейтін нәруызы - бұл...
А. Фибрин
Ә. Фибриноген
Б. Гемоглобин
4. Бір тәулікте адамда түзілетін лимфаның мөлшері.
А. 2 л
Ә. 20 л
Б. 8 л
5. Лимфа... түзіледі.
А. Ұлпа сұйықтығынан
Ә. Қаннан
Б. Судан

3..«Бәйге» ойыны (Кім бірінші жауап береді?)
1. Плазма дегеніміз не?
2. Гемоглобин дегеніміз не?
3. Тромбоциттер дегеніміз не?
4. Лимфоциттер дегеніміз не?
5. Фагоциттер дегеніміз не?
6. Лимфа дегеніміз не?
7. Ұлпа дегеніміз не?
8. Иммунитет дегеніміз не?
9. Донор дегеніміз не?
10. Реципиент дегеніміз не?

4. Биологиялық диктант (Сәйкестендіру тесті)
1. Туа пайда болған иммунитет. А. Организмге емдік сарысуды енгізгеннен кейін пайда болады.
2. Жүре пайда болған иммунитет. Ә. Организмде антиденелер жұқпалы аурумен ауырғаннан кейін түзіледі.
3. Белсенді жасанды иммунитет. Б. Организмге вакцина енгізгеннен кейін түзіледі.
4. Енжар жасанды иммунитет. В. Организмге ата - анадан тұқым қуалап беріледі.
Кілті: 1 — В, 2 — Ә, 3 — Б, 4 — А

5. Жұмбақты шеш.
«Қызыл теңізде» әрбір секунд сайын миллиондаған кеме апатқа ұшырап, су түбіне шөгеді. Ал миллиондаған кеме «тас айлақтардан» шығып, жүзеге аттанады. «Кемелер» «Тас айлақтар» деген не???

6. «Кім тапқыр?» ойыны.
Берілген сөздердегі әріптердің орнын ауыстырса, организмнің ішкі ортасының құрылыстарының аттары шығады.
1. Шаралауасж — жасушалар
2. Аенв — вена
3. Лалипкрыя — капилляры
4. Яртирае — артерия
5. Филма атымыры — лимфа тамыры
6. Сажуарақылша қйыұтысқ — жасушааралық сұйықтық
7. «Кім шапшаң?» ойыны.
(Қан тамырының дұрыс үйлесімділігін анықта)
І
ІІ
ІІІ
ІV
І, ІІ, ІІІ
ІІ, ІV
ІІ, ІІІ, ІV
І, ІІІ
8. Мақал - мәтелдер жарысы.
(Денсаулық туралы мақал - мәтелдерін айту)

Қазылар алқасы екі топтың жинаған ұпайлары бойынша қай топ жеңгенін анықтап, белсенді қатысқан оқушыларды атайды, марапаттайды!!!