Оғыз қаған дастаны
Оғыз қаған дастаны
Қазақ әдебиеті 8 сынып
Мақсаты:
Білімділік: “Оғыз қаған ”дастаны туралы мағлұмат беру, дастанның тақырыбы мен идеясын ашу, шығарманы талдай отырып, кейіпкерлер іс - әрекетіне баға беру.
Дамытушылық: өз бетінше және топтық ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.
Тәрбиелік: оқушыларды туған жерін, елін сүюге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас
Сабақтың типі: аралас
Сабақтың әдісі: сұрақ - жауап, түсіндіру, шығармашылық тапсырмалар, проблема тудыру, пікірталас.
Көрнекілігі: слайд, кеспе қағаздар
Пәнаралық байланыс: Қазақстан тарихы
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру
(сәлемдесу, түгелдеу, топқа бөлу)
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
а) Қорқыт ата туралы аңыздар
ә) Қорқыттың нақыл сөздері
б) Қорқыт күйлерінің шығу
ІІІ. «Ой ашар»
ІҮ. Жаңа сабақ “Оғыз қаған” дастаны
“Оғыз” сөзінің мағынасы көне түркі тілінде - уыз, уыздас, сүттес, емшектес, яғни, бір анадан сүт емген деген мағынаны береді. Ежелгі ғұндардың ұрпақтары “Оғыз” сөзін тайпалардың бірлестігі, одағы деген мағынада қолданған.
“Оғыз қаған” дастаны - 9 ғасырда қағаз бетіне түскен, Жетісу, Сыр бойында кеңінен таралған түркі халықтарына ортақ туынды. Каир, Ыстамбұл, Лондон кітап қоймаларында оның араб, ұйғыр тіліндегі нұсқалары сақтаулы тұр. Дастанда қырықтан астам хикаят бар. Әрбір хикаятта Оғыз қаған туралы оқиға баяндалады. Оғыздар “көк” түсті қасиетті санағандықтан, жырда оғыздардың Көк тәңірге табынып, өздерін Көк бөріден тарататынын аңғаруға болады. Ұлық Түрік - Оғыздың ақылшы - кеңесшісі.
“Шығарманың идеясына келсек, ол ерлікті, бірлікті көксейді. Қазақ халқы жасаған белгілі эпостық жырларға әуендес келеді. Стилі жағынан қазақ ауыз әдебиетімен бүтіндей ұштасып жатады.
“Оғыз қаған” дастанын зерттеуде Түркия елінің Н. Атсыз, Н. Банарлы, Б. Аталай сияқты ғалымдары көп еңбек сіңірді.”Оғыз қаған” дастаны мен қазақтың батырлар жырындағы әртүрлі байланыс белгілерін зерттеуге қазақтың Ә. Дербісәлі, Ө. Күмісбаев сынды ғалымдарды да өзіндік үлес қосқан. Сонымен бірге бұл салада ағылшын, француз, орыс ғалымдары да еңбек еткен.
Мағынаны тану
Кейіпкерлер әлемі
Оғыз
Айқаған
Оғыздың ұлдары
Ұлық Түрік
Білгенге маржан (топтық жұмыс)
І топ
Ұлық Түрік бейнесін Тоныкөк, Қорқыт бейнесімен салыстыру
ІІ топ
“Күлтегін” жыры мен “Оғыз қаған ”жырын салыстыру
Зымыран сұрақтар
1. Үзіндіден қандай діни – мифологиялық көріністер байқадыңдар?
2. Тарих пәнінен осы тақырыпқа байланысты қандай дерек білесіңдер?
3. Жырда суреттелген географиялық атаулар бізге таныс па?
4. Қазақ халқы қандай аң - құстарды кие тұтқан?
Мақалдың жалғасын тап
Би басына дау келсе, Билігі кетер басынан
Құс жаңылып торға түсер...
Ер жарамсыз болмас...
Шешен тар жерде сөз бастайды...
Сабақты қорытындылап, бағалау
Жамбыл облысы, Мойынқұм ауданы,
Кеңес ауылы, «Кеңес» орта мектебінің
қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
Жошыбай Құралай Жұмаханқызы
Қазақ әдебиеті 8 сынып
Мақсаты:
Білімділік: “Оғыз қаған ”дастаны туралы мағлұмат беру, дастанның тақырыбы мен идеясын ашу, шығарманы талдай отырып, кейіпкерлер іс - әрекетіне баға беру.
Дамытушылық: өз бетінше және топтық ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.
Тәрбиелік: оқушыларды туған жерін, елін сүюге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас
Сабақтың типі: аралас
Сабақтың әдісі: сұрақ - жауап, түсіндіру, шығармашылық тапсырмалар, проблема тудыру, пікірталас.
Көрнекілігі: слайд, кеспе қағаздар
Пәнаралық байланыс: Қазақстан тарихы
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру
(сәлемдесу, түгелдеу, топқа бөлу)
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
а) Қорқыт ата туралы аңыздар
ә) Қорқыттың нақыл сөздері
б) Қорқыт күйлерінің шығу
ІІІ. «Ой ашар»
ІҮ. Жаңа сабақ “Оғыз қаған” дастаны
“Оғыз” сөзінің мағынасы көне түркі тілінде - уыз, уыздас, сүттес, емшектес, яғни, бір анадан сүт емген деген мағынаны береді. Ежелгі ғұндардың ұрпақтары “Оғыз” сөзін тайпалардың бірлестігі, одағы деген мағынада қолданған.
“Оғыз қаған” дастаны - 9 ғасырда қағаз бетіне түскен, Жетісу, Сыр бойында кеңінен таралған түркі халықтарына ортақ туынды. Каир, Ыстамбұл, Лондон кітап қоймаларында оның араб, ұйғыр тіліндегі нұсқалары сақтаулы тұр. Дастанда қырықтан астам хикаят бар. Әрбір хикаятта Оғыз қаған туралы оқиға баяндалады. Оғыздар “көк” түсті қасиетті санағандықтан, жырда оғыздардың Көк тәңірге табынып, өздерін Көк бөріден тарататынын аңғаруға болады. Ұлық Түрік - Оғыздың ақылшы - кеңесшісі.
“Шығарманың идеясына келсек, ол ерлікті, бірлікті көксейді. Қазақ халқы жасаған белгілі эпостық жырларға әуендес келеді. Стилі жағынан қазақ ауыз әдебиетімен бүтіндей ұштасып жатады.
“Оғыз қаған” дастанын зерттеуде Түркия елінің Н. Атсыз, Н. Банарлы, Б. Аталай сияқты ғалымдары көп еңбек сіңірді.”Оғыз қаған” дастаны мен қазақтың батырлар жырындағы әртүрлі байланыс белгілерін зерттеуге қазақтың Ә. Дербісәлі, Ө. Күмісбаев сынды ғалымдарды да өзіндік үлес қосқан. Сонымен бірге бұл салада ағылшын, француз, орыс ғалымдары да еңбек еткен.
Мағынаны тану
Кейіпкерлер әлемі
Оғыз
Айқаған
Оғыздың ұлдары
Ұлық Түрік
Білгенге маржан (топтық жұмыс)
І топ
Ұлық Түрік бейнесін Тоныкөк, Қорқыт бейнесімен салыстыру
ІІ топ
“Күлтегін” жыры мен “Оғыз қаған ”жырын салыстыру
Зымыран сұрақтар
1. Үзіндіден қандай діни – мифологиялық көріністер байқадыңдар?
2. Тарих пәнінен осы тақырыпқа байланысты қандай дерек білесіңдер?
3. Жырда суреттелген географиялық атаулар бізге таныс па?
4. Қазақ халқы қандай аң - құстарды кие тұтқан?
Мақалдың жалғасын тап
Би басына дау келсе, Билігі кетер басынан
Құс жаңылып торға түсер...
Ер жарамсыз болмас...
Шешен тар жерде сөз бастайды...
Сабақты қорытындылап, бағалау
Жамбыл облысы, Мойынқұм ауданы,
Кеңес ауылы, «Кеңес» орта мектебінің
қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
Жошыбай Құралай Жұмаханқызы
Назар аударыңыз! Жасырын мәтінді көру үшін сізге сайтқа тіркелу қажет.
Жаңалықтар
Оғыз - нама жыры
Оғыз - нама жырының табылу тарихымен, оның қазақ тіліне аударылып баяндалу тарихынан мағлұматтар беру. Шығарманың құндылық мазмұндарын айқындау, идеясын табу.
Оғыз - нама жырын талдау
Әдеби – теориялық білімдерін арттыруға, кейіпкердің ой - түйіндеулерін, іс - әрекетін тауып, өз пікірлерін айтуға дағдыландыру, ойлау, жүйелеу, салыстыру қабілетін жетілдіру.
Қорқыт ата кітабы (күнделікті сабақ жоспары)
Қорқыт ата ҮІІІ – ІХ ғасырларда Сыр бойындағы Жанкент қаласында өмір сүрген. Ол кісінің мазары қармақшы стансасынан 18 шақырымдай жерде тұр. Қорқыт – түркілердің оғыз ұлысынан шыққан асқан сәуегей, бақсы, күйшілік, жыраулық өнердің атасы. Қобыз
Әл - Фараби "Қашықтасың туған жер", "Бауырым қанша сүйгенмен"
Әл - Фараби "Қашықтасың туған жер", "Бауырым қанша сүйгенмен" Топтық жұмыс арқылы оқушыларға Аристотельден кейінгі екінші ұстаз - Әл - Фараби өмірі, еңбек жолы туралы түсінік беру;
Ерте орта ғасырлардағы мемлекеттер (VI – IX ғ)
Ақтөбе облысы, Ойыл ауданы, Ойыл қазақ орта мектебінің тарих пәні мұғалімі Сисенғалиева Люба Хамитқызы
Оғыз Қаған
Қызылорда облысы, Қазалы ауданы, Қазалы ауылы, №100 орта мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі Қамбарова Сағира Лаубайқызы
Пікірлер (0)
Ақпарат
Қонақтар,тобындағы қолданушылар пікірін білдіре алмайды.
Қонақтар,тобындағы қолданушылар пікірін білдіре алмайды.