От ауызды, орақ тілді, қайсар ақын

Қасым Аманжоловтың 100 мерейтойына арналған «От ауызды, орақ тілді, қайсар ақын» атты поэзия кешінің сценарийі
Кештің мақсаты: оқушыларды патриоттыққа, адалдыққа, адамгершілікке баулу. Ақынның өлеңдерін мәнерлеп оқу арқылы оны болашақ ұрпақтың бойына сіңіру

Құрметті ұстаздар мен оқушылар!

1жүргізуші: «Жасық өлең емес, асыл өлең» жазуды мақсат еткен қайсар ақын Қасым Аманжоловтың 100 жасқа толуына байланысты өткізгелі тұрған «От ауызды, орақ тілді, қайсар ақын» атты поэзия кешіне қош келіпсіздер!

«Өртке тиген дауылдай» өршіл өлеңдерімен қазақ поэзиясына жаңа леп, ерекше серпін ала келген дауылпаз ақын Қасым Аманжоловтың туғанына 100 жыл толуына байланысты ақын шығармашылығына арналған мәдени іс – шаралар жер – жерде өтіп жатқаны белгілі.

2 - жүргізуші: Ақын Қасым Аманжолов 1911 жылы Қарағанды облысы, Қарқаралы ауданында дүниеге келген. Кедей, шаруа отбасында туған. Ата – анасынан жастай жетім қалған, кейін интернатта оқып, бастауыш кластың білімін алған. 1927 – 1930 жылдары мал дәрігерлік техникумында оқыды. Оны бітірген соң Орал қаласындағы пединститут та оқыды. Осы жылдарда өлең жазуға талпынған жігіт1932 жылы Алматыға келіп, «Лениншіл газетіне» қызметке тұрады. Алғашқы өлеңі 1931 жылы Орал облысы «Екпінді құрылыс» газетінде басылды. Алғашқы өлеңдер жинағы 1939 жылы «Өмір сыры» деген атпен жарық көрді.

1 – жүргізуші: Ұлы ақын мына өмірде небәрі 44 – ақ жыл ғұмыр кешті. Аса аз өмір. Қамышының сабындай тым шолақ ғұмыр. Мұның үстіне оның осы өмірі аса ауыр, жетімдікпен, ашаршылықпен және апатпен, алапат от жылында өтсе, 1947 жылы аурумен арпалысы тағы бар. Міне, осындай аласапыран уақытта күн кешіп жүріп, ақын болып туып, 4 томдық асыл мұра қалдыру, қазақ жырының шыңы болып мағыналы да, махаббатты ғұмыр кешу, әрине қайран қаларлық құбылыс.

2 – жүргізуші: Сондықтан да оның «Өртке тиген дауылдай өлеңдерін» ешкім де Қасымның өзі емес деп айта алмайды. Дүниеге келіп жатқан жаңа ұрпақтар да онымен үнемі жүздесіп, асыл – мол байлығын шайқап, өздерінің қуат – шамасын байқауда.

Ән: «Өзім туралы» өлеңі
Орындайтын: -----------------------
Қасым Аманжолов, әрине өз заманының перзенті. Оның жырларында озбырлыққа көнбеу, өктемдікке төзбеу, әділетсіздікке қарсы тұру сезімі айқын көрінеді.
Туған даласын тап Қасымдай егіліп, төгіліп, еміреніп жырлаған ақындар кемде кем.

Қазақстан дейтін менің бар елім,
Жатыр алып жарты дүние әлемін!
Бұл даланы анам жаспен суарған,
Бұл далада атам қолға ту алған.
Олай болса, ақынның туған жер тақырыбындағы өлеңдеріне кезек берейік.
«Аралым, айдын шалқарым» ------------
«Хан тәңірі» -----------------
«Көкшетау» ----------------
«Көктем» -------------
«Баспана» ---------------
«Алматы» ----------------
«Қазақстан» ----------------
«Бетпақдала» ----------------
«Сарыарқа» ------------------
«Жайық» --------------
«Дауыл» -----------------
«Ауыл сырты маржан көл» -------------
«Күн көтерген қарындас» ---------------
«Атамекен» ---------------
«Алатау» ----------------
«Нұрлы дүние» ---------------------

Құя алман үгітілген балшық өлең
Көңілімді жасадым тамашаменен.
Серінің семсеріндей сертке таққан,
Өлеңнің өткірін бір алшы менен.
дегенін естіп, көзінің нұрын соңғы тамшысына дейін сарқып беретініне бас ұрасың. Келесі жастық жырлары
«Жас дәурен» --------------
«Нартәуекел» ---------------
«Балалық шақ туралы» ----------------
«Қара ағаш» -------------

Домбырамда бір күй бар тартылмаған,
Көңілімде бір сыр бар айтылмаған.
Күйімді де, сырымды сыйлар едім,
Жаным сүйер жар болсаң жарқылдаған.

Жырларын махаббат жырларын арнаған. Олай болса, сүйіспеншілік жырлары назарларыңызда.
«Айтшы жаным» ---------------
«Сайра, сайра Сандуғашым» ----------------
«Әлде» -----------------
«Сенің алма бағыңда» ----------------
«Сүйдім дедің» -----------------
«Қарындасым Марфуға»----------------
«Балам ауырғанда» ----------------
«Дариғашым» --------------
«Дариғаға хат» --------------

Қасым Аманжолов жаратылысты, табиғат көрінісін көлденең көзбен көруші болып жырламайды. Ол дәуірді, Отанды айта ма, ауыр күндер мен сын сағатты айта ма, қуана ма, күйіне ме - соның бәрінде ақын табиғат суреттерін, мінезін өз мінезі мен өз суретіне айналдырады. Ұлы Отан соғысы жылдары жазған «Ақын өлімі туралы аңыз» поэмасы ақын творчествосының ең биік сатысы. Майданда қаза болған қазақ ақынының ерлік өліміне арналған бұл шығарма ақынның жарқын тұлғасын отты сезіммен бейнелеген.

«Ағайыма» ------------
«Ақшалық» ----------------
«Достар, қайда жүрсіңдер» ------------------
Қасым Аманжолов - білікті аудармашы ақын. Ол аударған Пушкин, Руставели, Маяковский, Тарас Шевченко өлеңдері – қазақ әдебиетінің аударма өнері саласындағы елеулі табыстары. Оның творчествосы әдебиет тарихынан берік орын алды. Әрі қарай ақынның арнау өлеңдеріне кезек берейік
«Чернышевскийге»
«Горький» 7 – сынып Ғалымбек Гүлжайна
«Ақын»(Маяковский туралы) ----------------
«Ақынның ескерткіші» (Пушкинге арнау) ---------------------
«Жамбыл» ------------------
«Мұхтар аға» ----------------------
«Абай арманы» ----------------
«Сұлтанмахмұт туралы баллада» -----------------------
«Бауыржан» ---------------
«Төлеутайға» --------------------
«Елу жасар Елубай» -------------------
1970 жылдардың жаңа Қасымы ақын Мұқағали Мақатаев «Қасым деген – қалғыған жанартау ғой!»,- деп өзі ғана мойындап қоймай, өзгелерді де мойындатып келеді. Оның Қасымға арнаған жыры – Ұлы Қасымға мәңгілік қойылған ескерткіштің бірі.

1. М. Мақатаев «Қасым солай болмаса» -----------------
2. М. Шаханов «Қасымды қабылдамаған адам қақында» ----------------
3. «Қайсар Қасым» ---------------------