Ғабит Мүсірепов «Ананың анасы»

Қазақ әдебиеті 7 - сынып
Сабақтың тақырыбы: Ғабит Мүсірепов «Ананың анасы»

Сабақтың мақсаты:
А) Білімділік: автор туралы мәлімет беру, әңгіменің мазмұнымен таныстыру, жазушының анаға деген сүйіспеншілігін оқушы сезімімен ұштастыру; қазақ елінің өткен тарихына, тұрмыс - тіршілігіне назарын аударту

Ә) Тәрбиелік: оқушыларды ананы құрметтей білуге, мейірімділікке, сыйластыққа тәрбиелеу, дүниедегі жақсылық атаулының бәрі күннің нұрынан, ананың мейірімінен тарайтынын ұғындыру.

Б) Дамытушылық: әдеби тіл нормасын меңгерген, шығармадан алған әсерлерін бүгінгі өмірмен салыстыра алатын, логикалық ойлау қабілеті қалыптасқан, жан – жақты дамыған жеке тұлға дамыту
Сабақтың көрнекілігі: Интербелсенді тақтадан көрсетілетін слайдтар, жазушы портреті, шығармалары.
Сабақтың әдісі: баяндау, сатылай кешенді талдау, топтастыру
Сабақтың түрі: жаңа мағынаны тану

Сабақтың өту барысы:
І. Ұйымдастыру: а) Сәлемдесу
ә) Оқу - құралдарын тексеру
б) Бағалау парағын үлестіру

ІІ. Сабақтың жарнамасы:
Кім сендерді, балалар, сүйетұғын,
Қуанышыңа қуанып, қайғыңа күйетұғын?
Түн ұйқысын төрт бөліп, кірпік қақпай,
Шешең байғұс дамылсыз жүретұғын.

Кім сендерді, балалар, тербететін,
Еркелетіп, ойнатып, сергітетін?
Жалқау болсаң, балалар, жаман болсаң,
Қамқор анаң көз жасын көлдететін.

Кім сендерді сағынар шетке кетсең,
Ғылым іздеп, тез қайтпай, көпке кетсең?
Бетін жуған жасымен сорлы анаңа
Хат жазып тұр, төбесі көкке жетсін.

М. Дулатұлы «Шешенің балаларын сүюі»

ІІІ. Жаңа сабақ:
1. Молда оқуы
2. Әйтілес әңгімесі:
А) Жорық
Ә) Кездескен қыз
Б) Ана айласы

ІҮ. Сатылай кешенді талдау
«Ананың анасы»әңгімесі
1. Авторы - Ғабит Мүсірепов драматург, жазушы, академик, қоғам қайраткері
әңгімелері «Қос Шалқар», «Талпақ танау», «Жапон балладасы», «Ашынған ана», «Ер ана», «Ақлима», «Ананың арашасы», «Өлімді жеңген ана»
Романдары: «Қазақ солдаты», «Оянған өлке», «Кездеспей кеткен бір бейне»

2. Тақырыбы - Ананың баласына деген ұлы махаббаты
3. Эпикалық жанр түрі - әңгіме

4. Негізгі идеясы - түн ұйқысын төрт бөліп өсірген ананы құрметтеу, сыйлау
5. Шығарманың композициялық құрылысы
5. 1. Шығарманың экспозицясы (дайындығы)- молда оқуы
5. 2. Сюжеттік байланыс - қалың жылқы, ұрланған қыз
5. 3. Шиеленісуі – жылқышының мерт болуы, қуып келген қыз анасы
5. 4. Шарықтау шегі - Ана сөзі
5. 5. Шешімі - Ана мен қызына берілген бостандық

6. Кейіпкерлер бейнесі
6. 1. Жағымды -
6. 2. Жағымсыз -

7. Әдеби теориялық ұғымдар
Теңеу: етектей сақал, күмістен құйғандай ақ сақал, құйған пештей, ұршықтай ойнап, бөкендей бүктетіліп
Эпитет: шалқыған шаңқай түс, жалба - жұлба тері тон, сағал - сағал тері шұбырған, надан молдадан, төрт бұрышы жемірілген ескі тоқым сияқты
Тұрақты сөз тіркесі: көзді ашып - жұмғанша, терімізге сыймай, қабағымыздан қар жауып, қанаттыға қақтырмай, тұмсықтыға шоқыттырмай
Дисфемизм: қызы қатынға, қазақтың қатыны

Ү. Бес жолды өлең
1. Зат есім (бір сөз ) - Ана
2. Сын есім(екі сөз)- мейірімді, қамқор
3. Етістік(үш сөз)- мәпелейді, өсіреді, тәрбиелейді
4. Үстеу (төрт сөз)- шырылдап жерге түскен кезде
5. Түйін сөз(бес сөз)- Ана ақылшың, ұстазың, досың, қамқоршың
VІ. Топтастыру
АНА
↓
Қайратты, шешен, қайсар, ақылды, ашынған, қайғылы, сергелдеңде

ҮІІ. Қорытындылау
«Құрметтейік, көтерейік те әйелді! Ана әйелді құрметтейік! Оның сүюі таусыла ма, бүкіл дүние соның емшегін еміп, ер жеткен емес пе? Адамда не қасиет болса, бәрі күннің көзі мен ананың сүтінен алынған қасиет. Ананың құрметі әлі жеткен жоқ! Мақтасақ әйелді мақтайық та, құрметтейік те әйелді. Әйел ана, барлық қиындықты жеңетін сарқылмайтын күш, көзді бұлақ емес пе!»- деген жазушының өз сөзімен сабақты аяқтаймын.

ҮІІІ. Үйге тапсырма:
Ғ. Мүсіреповтің ана тақырыбындағы басқа әңгімелерін оқып келу
ІХ. Бағалау.
Бағалау парағы арқылы