Ән болып қалықтаған...

Сабақтың тақырыбы: Ән болып қалықтаған...
Шәмші Қалдаяқов – «Ана туралы жыр»

Мақсаты: Композитор туралы мағлұмат беріп, шығармаларымен таныстыру.
Адамгершілікке, сұлулыққа, әсемдікке, патриоттыққа, ұлтқа, Отанға, туған жерге деген құрмет сезімдерін ояту. Ш. Қалдаяқовтың әндерінің мазмұны, шығу тарихы өзінің өмірлік жолымен тығыз байланысты екенін түсінуге, ұғуға үйрету арқылы ойлау, түсіну, есте сақтау қабілетін дамыту.

Көрнекілігі: үнтаспа, ҚР рәміздері, суреттер.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ.
Сабақтың әдісі: Сұрақ - жауап, әңгіме, түсіндіру, көрсету, тыңдату.

Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі.
Амандасу
Оқушыларды түгелдеу.
Психологиялық тренинг
2. Үй тапсырмасын сұрау.
Тест

1. (слайд) Ән болып қалықтаған... Шәмші Қалдаяқовтың суреті

Жаңа сабақ. Картамен жұмыс
Арыс өзенінің Сырдарияға құятын жердегі қойнауында «Сарыкөл» деген шағын көл бар. Осы көлдің жағасын 1927 жылы бір жағы қыстамшылық қуған Қалдаяқ деген кедей келіп, қамыстан күрке салып, осында мекендеп қалады.
Қалдаяқтың шын аты - Әнапия. Оң аяқ балтырындағы үлкен қалды көріп жүрген жеңгелері оны Қалдаяқ атап кеткен. Татарлардың гармонын, қазақтың домбырасы мен қобызын ш ебер орындайтын сері Қалдаяқтың сол қамыс күркесінде 1930 жылы бір бала дүниеге келеді.
Басқа баладай шыңғырып жыламай, бір түрлі әуезді ырғаққа ұқсайтын үн шығарған ұлына қарап Қалдаяқ:
- Мен сені қиссадағы Жамшид патшаның атымен атағалы жүр едім. Мына даусың патша емес әншіге көбірек ұқсайды екен,- дейді. Баладан басқа байлығы жоқ кедей әрі өнерпаз әке баланың атын Жамшид қояды.
Жәмшит деген ат алған сол бала отыз жыл өткен соң Шәмші Қалдаяқов болып «Қазақ вальсінің королі» атанды.

Слайд Шәмшінің суреті

- Ш. Қалдаяқов шығармашылық жұмыспен 1950 жылдан бастап айналысқан.
- 1956 жылы Алматы консерваториясына оқуға түскен. 40 жылдан астам шығармашылық қызметінде 300 - ге жуық туынды жазды. Оның шығармашылығында махаббат тақырыбындағы әндер ерекше орын алады.
«Әнім сен едің»
«Қайықта»
«Сыр сұлуы»
«Арыс жағасында»
«Ақмаңдайлым»
«Бақыт құшағында»
«Қуаныш вальсі» тағы басқа әндері шырқалып жүр.

2. (слайд) Музыка тыңдау ережелері
Папури тыңдау.

Шәмші өзінің қайталанбас бояуы қанық талантымен қазақ халқының қазіргі ән өнерін биік белеске көтерді. Танымал әндер жазудағы тамаша табысы үшін композитор 1965 жылы Қазақстан Жастар одағы сыйлығын алды. Шәмші өзінің жанындай жақсы көрген әкесі қайтыс болғанда үлкен кесене салдырды. Ал, өзің ақ сүтімен асыраған анасына арнап әннің ең асылын жазды. Ол -«Ана туралы жыр».
Көрініс:
Жәмшит - Шәмші атанып оның композиторлық атағы шартарапқа шарлап кеткенде, анасы айықпайтын дертке ұшырайды. Өзінің о дүниелік екенін сезген анасы Алматыдағы Шәмшіні шақыртады. «Балам,- бұл өмірден жас кеттім демеймін. Маған келіннің қызығын көруді, немере сүюді бұйыртпапты. Тағдыр солай да, қайтейін. Жалғыз тілеуім - сен аман бол. Бұл өмірде әнің ұзаққа кетсін

3.(слайд) Ән айту ережелері
Ана туралы жыр
Сөйтіп, 1957 жылы уәдесінорындап Ана туралы жыр әнін дүниеге әкелді.

4.(слайд) жары Жәмиля қарындасы Раушан

5.(слайд) Қ. Р. мемлекеттік рәміздері
Менің Қазақстаным орындау
6. (слайд) Мұқағали Мақатаев
Қазақ кәсіби музыкасының негізін салушылардың бірі – Латиф Хамиди.
Бұлбұл, Қазақ вальсі, Отан, Аққу, Романс, Лаула, кастёр т. б ән - романстары бар.

7 (слайд) Мұражайдың суреті
Қорытынды;
1. Қалдаяқ тұрған жер?
2. Қалдаяқтың шын аты?
3. Жамшит қандай мағынаны білдіреді?
4. Шәмші қай жылы, қай жерде дүниеге келген?
5. Шәмшінің мұражайы қай қалада?
6. Шәмшінің қарындасы кім?
7. Шәмшінің жары?
Венн диаграммасы

Үйге тапсырма
Шәмшіге арнап ақындар қандай өлеңдер жазған
Шәмшінің әндерін орындап жүрген әншілерді анықтау.
Бағалау