Жалқы есім және жалпы есім

Қызылорда обылысы,
Байқоңыр қаласы, Мемлекеттік бюджеттік білім беру мекемесі
М. О. Әуезов атындағы №6 жалпы білім беретін орта мектептің
бастауыш сынып мұғалімі Карлибаева Базар

Сабақтың тақырыбы: Жалқы есім және жалпы есім.
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Жалқы және жалпы есім туралы түсінік бере отырып, жаттығулар орындау арқылы, сөйлем ішінен оларды таба білуге үйрету.
Дамытушылығы: Оқушылардың ойлау және шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелігі: Жұппен жұмыс жасай білуге , бірлікке, ұйымшылдыққа, бірін-бірі тыңдай білуге тәрбиелеу.

Көрнекілігі: Батырлардың портреттері, венн диаграммасы, сөз жұмбақ.
Түрі:аралас
Әдісі:түсіндіру, көрнекілік қолдану, әңгімелеу, көркем сөз оқу, жұппен жұмыс жүргізу.
Пәнаралық байланыс: ана тілі, бейнелеу өнері.
Сабақ барысы:I. Ұйымдастыру кезеңі.
Үлкенге де сіз,
Кішіге де сіз.
Баршаңызды құрметтеп,
Бас иеміз біз.
II. Үй тапсырмасын сұрау.
2-жаттығу. Сөздерді оқып, кім? не?сұрақтарына жауап беретін сөздерді екі бөлек
жаз.
кім?----------------- не?
ата ----------------- кірпіш, тауық
апа ----------------- шыны, кептер
ағатай ------------- сағат
інішек ------------- қанат
III. Өткен материалды пысықтау.

IV. Жаңа сабақты үйренуге дайындық.
Топтық жұмыс.
I топ: Өлең шумағынан кісі аттарын ата.
II топ:Өлең шумағынан жер-су аттарын ата.
III топ: Берілген сөздерден жануарларға арнайы қойылған атауларды ата.

Жалқы есім:
Кісі аттары: Абай, Ақан, Біржан
Жер-су аты: Атырау, Алтай, Арқа
Жануарларға арнайы қойылған аттар: Құлагер, Бөрібасар, Ақтабан

Жалпы есім: ата, әке, аға;
Жалпы зат атауы: орындық, теледидар, шкаф; сиыр, түйе, ешкі.

V. Жаңа сабақты қабылдау, меңгерту.
«Тұлғаны таны»ойыны арқылы 1- жаттығуды орындау. Аталған батырлар туралы
әңгімелеу.

Сергіту: Бір, екі, үш,
Жинап алып күш.
Қолға қалам алайық,
Көркем етіп жазайық.

VI. Жаңа сабақтан түсінгенін тексеру.
Күннің ретін жазу.
Көркем жазу. Б әріпі.
2-жаттығу. Мәтінді оқып, жалқы есімді теріп жаз.
Бейнесөз шешу:Алматы, Астана, Ақтау.

Біржан ------------------ Сырдария --------------- Алатау
Естай -------------------- Ақтау
Ақан -------------------- Көкшетау
3- жаттығу. Алдымен кісі аттарын, содан соң жер-су аттарын жаз.
Алтынай, Түркістан, Қарағанды

Шығармашылық жұмыс.
4-жаттығу. А әрпінен басталатын қала аттарын тауып жаз.

Жұмбақ шешу. Жұмбақтағы ел атауларын тап.
Аралайық әлемді,
Берем дерек, дәлелді.
Табыңдаршы өздерің,
Жұмбақтадым қай елді?
Айтыңдаршы ал енді,
Тундрасы бар елді. (Ресей)

Базары көп , тола адам,
Ала тақия, ала шапан. (Өзбекстан)
Мұнараны ең алып,
Алған қайсы ел салып. (Франция)
Айтыңдаршы , ал енді,
Шай мен пілі бар елді. (Үндістан)

Таудан түссем тоқтауды білмейді,
Тауға қарай тартсам да жүрмейді. (Шана)

Табаныма байладым,
Қос аяқпен айдадым. (Шаңғы)

Суға батпайды,
Отқа жанбайды. (Мұз)

Маған да, саған да,
Жақсы туыс бес адам.
Үш әріптен тұратын,
Оңға оқы, солға оқы,
Өзгермейді еш одан,
Бәрі де өз жұратың,
Айтады кәне кім атын?(ата, ана, апа, аға, іні)

6-жаттығу. Өлеңде қандай жалпы есімдер туралы айтылған?
ағаш, бал.
Сөздік сынақ хат.
көлеңке, жұлдыз, Жамбыл, көрме, Семей, құрт, қол.
Тапсырма: Осы сөздердің ішінен жалпы есімді сыз.

VII. Жаңа білімді бекіту, қорыту.
Жалқы есім ------------------------------------------------------------------- Жалпы есім
Кісі аттары ---------------------------------- Кім? Не? -------------------- Жалпы зат атауы.
Жер-су аттары. ------------------------------- Зат есім
Жануарларға арнайы қойылған аттар.

VIII. Үйге тапсырма:5-жаттығу. Ереже жаттау.
IX. Бағалау.