Тірі ағзалардың қоршаған ортаға бейімделуі

9 сынып
Сабақтың тақырыбы: §41. Тірі ағзалардың қоршаған ортаға бейімделуі
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға «Бейімделушілік» туралы түсінік беру. Эволюциялық нәтижелердің бірі – бейімделушілік түрлерімен таныстыру.
Сабақтың міндеттері:
 білімділік – оқушыларға тірі ағзалардың қоршаған ортаға бейімделуі, бейімделушіліктің түрлері, тірі ағзалар үшін бейімделушіліктің маңызы туралы түсіндіру.
 дамытушылық – оқушыларға түрлі деңгейлі тапсырмалар бере отырып, ой - өрістерін, қызығушылықтарын арттырып, дамыту.
 тәрбиелік – оқушыларды жауапкершілікке, адамгершілікке, достыққа және тазалыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдісі: Топпен жұмыс, сұрақ - жауап, түсіндіру
Сабаққа қажетті материалдар:
Құралдар: интерактивті тақта, компьютер
Көрнекіліктер: слайд көрнекіліктер, суреттер
Күтілетін нәтиже:
- оқушылар өз бетімен жұмыс істей алу дағдыларын қалыптастырады
- алған білімін жүйелей алады
- оқушының ізденіс нәтижесі анықталады
- өз ойын, пікірін ашық айта алады

Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
 Оқу құралын тексеріп түгелдеу
 Амандасу, оқушыларды түгендеу
 Топқа бөлу
II. Үй тапсырмасын тексеру
 “Алтын қақпа” ойыны
 “Біліміңді сына” виктариналық сұрақтар

Эволюция ілімі - тіршіліктің тарихи дамуын, өзгеруін, өрлеуін және мұның себептерін, заңдылықтарын және қозғаушы күштерін зерттейтін ғылым.

I. “Тас қақпа” сұрақтары:
Эволюция идеяларының дамуы.
1 - топ. Карл Линней (1707 - 1778) тірі табиғатты жүйелеуде еңбек сіңірген швед ғалымы. Ол табиғаттың құдай тарапынан жаратылғанына сенген. Ол өсімдіктер мен жануарларының систематикасын және түрді қос атпен атауды енгізген. Түрлердің шағылысу және сыртқы орта жағдайларының әсерінен түзілуі мүмкін деген ойда болды.
2 - топ. Жан - Батис Ламарк (1744 - 1829) эволюциялық ілімінің негізін қалаушыларының бірі. Оның ойынша эволюцияның қозғаушы күші - ағзалардың қарапайымнан күрделене түсуге ұмтылысы. Ол жақсы жұмыс істеген мүшелер жаттықпағандықтан біртіндеп жойыла береді деп санаған.
3 - топ. Чарльз Дарвин (1809 - 1882) негізінде тіршілік үшін күрес және табиғи сұрыпталу бар эволюциялық ілімді ұсынды. Ч. Дарвинның ілімнің дамуына себеп болған алғышарттарға сол кезге дейін палентология, география, геология, биология ғылымдары бойынша жиналған үлкен материалдар және ғалымның өзінің «Бигль» кемесінде жер шарын айналу саяхатында жинақтаған зерттеулер нәтижелері жатады.
Тұқымқуалаушылық - деп ағзалардың ұрпақтан - ұрпаққа өз белгілерін беру қабілетін айтамыз.
Өзгергіштік – ағзалардың жаңа белгілердің бейімделуі.
Тірі ағзалардың қоршаған ортаға бейімделуі жүктеу