Ораза 2025 жыл

Мұсылман қауымы үшін қасиетті Рамазан айы биыл 1 наурызда басталып, 29 наурызда аяқталады. Ал Ораза айт 30 наурызда басталады. Наурыз айының 26-сынан 27-сіне қараған түн – қасиетті Қадір түні.

Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы 2025 жылғы Рамазан айындағы пітір садақа мөлшерін бекітті, оның көлемі екі келі ұнның орташа бағасы негізінде 655 теңге болып бекітілді.

Рамазан айының тарихы ислам тарихымен тығыз байланысты және мұсылмандар үшін ерекше маңызға ие. Бұл – ораза ұсталатын қасиетті ай, Құран Кәрім алғаш рет Мұхаммед пайғамбарға (с.ғ.с) осы айда түсіріле бастаған. Рамазан – Исламдағы бес парыздың бірі ретінде бекітілген.

Рамазан айының шығу тарихы:

1. Құранның түсуі:
   Ислам тарихына сәйкес, Хира үңгірінде Алладан алғашқы аяттар Мұхаммед пайғамбарға Жәбірейіл (ғ.с.) арқылы Рамазан айында түскен. Бұл оқиға Құран Кәрімнің «Әл-Алақ» сүресінің алғашқы аяттарымен басталады:
   «Оқы! Жаратқан Раббыңның атымен...» (Әл-Алақ, 96:1).

2. Оразаның парыз болуы:
   Мұсылмандарға ораза ұстау 624 жылы, Мәдинаға һижреттен кейін парыз етілді. Бұл туралы Құранда былай делінген:
   «Ей, иман келтіргендер! Сендерге ораза ұстау парыз етілді, бұрынғы үмметтерге парыз етілгендей...» (Бақара сүресі, 2:183).

3. Мекке және Мәдина кезеңдері:
   Рамазан алғашында Меккеде рухани тазару және дұға ету айы ретінде қабылданды. Мәдинаға қоныс аударғаннан кейін бұл ай мұсылмандардың күнделікті өмірінде маңызды діни ғибадатқа айналды.

Рамазанның маңызы мен мәні:

• Рухани тазару: Бұл айда мұсылмандар нәпсіні тыюға, сабырлыққа және қайырымдылыққа ерекше көңіл бөледі.
• Құран оқу: Мұсылмандар бұл айда Құранды толық оқып шығуға тырысады.
• Зекет пен садақа беру: Кедейлер мен мұқтаждарға көмек көрсету – Рамазанның негізгі амалдарының бірі.

Рамазан айындағы әдет-ғұрыптар мен діни амалдар мұсылмандардың рухани өмірінде ерекше орын алады. Бұл айда жасалатын құлшылықтар мен дәстүрлер Алланың разылығын алуға және рухани тазаруға бағытталған.

Рамазан айындағы негізгі әдет-ғұрыптар мен амалдар:

1. Ораза ұстау (саум)

• Рамазанның басты ғибадаты – таң сәресінен күн батқанға дейін ішіп-жеуден, жаман сөз бен әрекеттерден бас тарту.
• Сәресі ішу: Таң намазына дейін арнайы жеңіл тамақтану «сәресі» деп аталады. Бұл – оразаға дайындық.
• Ауыз ашу: Күн батқан соң азан айтылған кезде ораза құрмамен немесе сумен ашылады. Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) сүннеті бойынша, құрма мен сумен ауыз ашу – ең сауапты іс.

2. Тарауих намазы

• Бұл – Рамазан айына ғана тән қосымша намаз. Әдетте мешіттерде жамағатпен 20 ракағат етіп оқылады. Кей жерлерде 8 ракағат оқылады.
• Тарауих намазында Құранды толық оқу (хатым) дәстүрі де бар.

3. Құран оқу

• Құран Кәрім Рамазан айында түскендіктен, бұл айда оны толық оқып шығуға ерекше мән беріледі. Кейбір мұсылмандар Құранды күн сайын бөліп оқып, Рамазан соңына дейін хатым етеді.

4. Иғтикаф (мешітте оқшаулану)

• Рамазанның соңғы он күнінде кейбір мұсылмандар мешітте арнайы ғибадат жасап, дүниелік істерден оқшауланады. Бұл – Жәбірейіл періштенің Мұхаммед пайғамбарға (с.ғ.с.) Құранды түсіру кезіндегі түндерді еске алу дәстүрі.

5. Қайырымдылық және зекет беру

• Кедейлер мен мұқтаждарға көмектесу – Рамазан айының маңызды бөліктерінің бірі.
• Пітір садақасы – әрбір мұсылманға Рамазан айының соңында беру міндетті садақа. Ол мұқтаждарға азық-түлік немесе ақша түрінде беріледі.

6. Қадір түні

• Бұл – Құран түсіріле бастаған ерекше түн. Қадір түнінде жасалған дұға-тілектер қабыл болады деп саналады. Қадір түні Рамазанның соңғы он күніндегі тақ түндердің бірінде өтеді (27-түн жиі аталады).

7. Ауызашар беру

• Достар мен туыстарға немесе мұқтаж адамдарға ауызашар ұйымдастыру – Рамазан айындағы сауапты істердің бірі.

8. Рамазан айт мерекесі

• Рамазанның аяқталуымен үш күндік Ораза айт мерекесі басталады. Бұл күні мұсылмандар бір-бірін құттықтап, қонаққа барып, дәм татады.

Сәресіде айтылатын дұға:

نَوَيْتُ أنْ أصُومَ صَوْمَ شَهْرُ رَمَضَانَ مِنَ الْفَجْرِ إِلَى الْمَغْرِبِ خَالِصًا لِلَّهِ تَعَالَى

Оқылуы: «Нәуәйту ән асумә саумә шәһри Рамаданә минәл фәжри иләл мағриби халисан лилләһи таъалә».

Мағынасы: «Таңертеннен кешке дейін Алланың ризалығы үшін Рамазан айының оразасын ұстауға ниет еттім».  

Ауызашарда оқылатын дұға:

اللَّهُمَّ لَكَ صُمْتُ وَ بِكَ آمَنْتُ وَ عَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ وَ على رِزْقِكَ اَفْطَرْتُ وَ صَوْمَ الْغَدِ مِنْ شَهْرِرَمَضانَ نَوَيْتُ فاغْفِرْ لِي ما قَدَّمْتُ وَ ما اَخَّرْتُ

Оқылуы:«Аллаһуммә ләкә сумту уә бикә әәмәнту уә ‘аләйкә тәуәккәлту уә ‘ала ризқикә әфтарту уә саумәлғади мин шәһри Рамадана нәуәйту, фәғфирлии мәә қаддамту уә мәә аххарту».

Мағынасы: «Алла Тағалам! Сенің ризалығың үшін ораза ұстадым. Сенің берген ризығыңмен аузымды аштым. Саған иман етіп, саған тәуекел жасадым. Рамазан айының ертеңгі күніне де ауыз бекітуге ниет еттім. Сен менің өткен және келешек күнәларымды кешір».