Ыбырай Алтынсариннің өмірі мен ағартушылық қызметі. «Қазақ хрестоматиясы»

Қарағанды облысы, Қарқаралы қаласы,
академик О. А. Жаутыков атындағы №1 қазақ орта мектебінің
қазақ тілі мен әдебиеті пәндерінің мұғалімі Асанова Индира Мукаевна

Сабақ тақырыбы: Ыбырай Алтынсариннің өмірі мен ағартушылық қызметі. «Қазақ хрестоматиясы»
Сабақтың мақсаты: А/ Білімділік: Ыбырай ағартушылық қызметінің, шығармаларының қыр - сырларын меңгертіп, мазмұнына, тереңдей бойлату, өлеңдеріне жан - жақты талдау жасай отырып тақырыбын ашу.
Ә/ Дамытушылық: Оқушылардың ауызша және жазбаша тіл мәдениетін қалыптастыру, шығарманың мазмұнын аша білу қабілетін дамыту.
Б/ Тәрбиелік: оқушылардың әдебиетке деген сүйіспеншіліктерін оята отырып, еңбек сүйгіштікке, табиғатты қорғауға, елжандылыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: суреттер, Ыбырайдың шығармалар жинағы, баспасөз материалдары
Сабақтың әдіс – тәсілдері: сұрақ - жауап, түсіндіру, талдау
Пәнаралық байланыс: тарих, география
Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ
Сабақтың типі: жаңа материалды меңгерту

Сабақтың барысы: А/ Ұйымдастыру.
Ә/ Оқушылардың назарын сабаққа аударып, оқу - құралдарын түгендеу.
Б/ Үй тапсырмасын сұрау
В/ Жаңа сабақ
1. Ыбырай Алтынсарин кім?
Ақын ағартушы педагог
Жазушы оқулық авторы
Ғұлама шағын әңгіме шебері

1. Оқушылардың Ыбырай Алтынсариннің өмір жолы жайлы не білетіндіктерін сұрап, толықтыру.
2. Ыбырай Алтынсариннің қандай әңгімелері мен өлеңдерін білетіндіктерін еске түсіріп, мазмұнын айтқызу.
3. Балқожа би жайлы мәліметтер беру.
2. Ыбырай Алтынсариннің өмір жолына шолу жасау.

Ы. Алтынсарин – оқулық авторы.
1. «Қазақ хрестоматиясына енген тақырыптар қандай бөлімдерден тұрады?
А/ Балалар өмірінен алынған әңгімелер. Бұлар түрлі орыс хрестоматиясынан, көбінесе И. Паульсонның хрестоматиясынан алынды.
Ә/ Әр түрлі жинақтардағы адамдар өмірінен алынған әңгімелер.
Б/ Қазақ ақындарының ең таңдаулы өлең - жырларынан үзінді.
В/ қазақтың мақал – мәтелдері.
1. Білімге шақырған өлеңдері
«Кел, балалар, оқылық!», «Өнер, білім бар жұрттар»
Табиғат туралы «Өзен», «Жаз».
2. Әлеуметтік теңсіздік:
«Залым төреге», «Әй, жігіттер», «Азған елдің хандары», «Азған елдің хандары», «Азған елдің билері», «Азған елдің билері»
3. Орыс жазушыларының аудармалары:
И. Б. Паульсонның «Книга для чтения и практических упражнений в русском языке», К. Д. Ушинский «Родное слово», Л. Н. Толстой, Крылов.
4. Қазақ ауыз әдебиеті «Лұқман хакім», «Жиренше шешен», Таза бұлақ», «Қар батыр», «Тазша бала», «Алтын айдар», «Қобыланды батыр»
Ыбырайдың өлеңдерін оқып, мазмұнын талдау.
«Жаз», «Өзен» - табиғат туралы
«Азған елдің билері, хандары, байлары», «Залым төреге»- ел ішіндегі теңсіздік, келеңсіздіктерді жырлайды.
«Әй, достары» атты өлеңінде қолдан келсе жас жеткіншектерге қолдан келсе жақсылық жаса, кең пейілді бол, өз еңбегіңмен күн көрге шақырады.
«Араз бол кедей болсаң ұрлықпенен» өлеңінде адал еңбекті, шындықты жырлайды
Ыбырай өлеңдеріне байланысты кестелер толтыру