Қос сөздер, Салауатты өмір салты

Сабақтың лексикалық тақырыбы: Салауатты өмір салты
Сабақтың грамматикалық тақырыбы: Қос сөздер.
Сабақтың мақсаты: Білімділік: Денсаулық негіздері туралы білімдерін толықтырып, қалыптастыру. Денсаулық туралы мақал - мәтелдермен жұмыс жасау арқылы ауыз әдебиетімен байланыстыру. Қос сөз туралы білімдерін толықтыру.
Дамытушылық: Ойлау, есте сақтау, көру қабілеттерін дамыту, ой түйіндеуге, өз бетімен ізденуге үйрету, олардың танымдық және шығармашылық икемділіктерін дамыту. Байланыстырып сөйлеу тілін дамыту. Ой - өрісін кеңейту.
Тәрбиелік: Спортқа деген қызығушылықтарын арттыра отырып, салауатты өмір салтына баулу;
Сабақтың түрі: панорамалық сабақ
Сабақтың әдістері: сұрақ - жауап әдісі, тренинг, ойын элементтері, тыңдалым, сөйлесім, жазылым, оқылым.
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, бейнематериал, слайд, жұмыс дәптері, қосымша заттар.

Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі
ә) Тыңдаушылармен сәлемдесу.
I. Психологиялық жағдаят. Танысу.
Мұғалімнің сөзі
Психологиялық тренинг
Сөзжұмбақты шешу
1. Футбол ойынының негізгі құралы.
2. Тазалық сақтау туралы ғылымды не дейді?
3. Ас атасы...
4. Адамға ең керекті сусынның бірі.
5. Адамға не жетпегенде өмір сүре алмайды?
6. Зауыттардың мұржасынан қандай заттар ауаға тарайды?
7. Қандай тағамда фосфор көп?
8. Адамның жарты өмірі немен өтеді?
9. Саулық негізі....

Денсаулық – деген негізгі сөз шықты. Денсаулықты сақтау үшін не істеу керек?
Бүгінгі біздің тақырып: Салауатты өмір салты
Қазақ халқы «Деннің саулығы – бастың байлығы» - деп тегін айтпаған. Елбасының Қазақстан халқына жолдауында көрсетілген өзекті мәселелерінің бірі – салауатты өмір сүру, оны насихаттау мәселесі.

ІІ. Жаңа сөздермен таныстыру
салауатты өмір салты - здоровый образ жизни
зиянды әдеттер - вредные привычки
тұрмыстық жағдай - бытовые условия
экологиялық қолайсыздық - экологические неудобства
сарапшылар - эксперты
дерек - факт
қоршаған орта - окружающая среда
әсерін тигізеді - оказывает влияние
мән бермеу - не обращать внимание
өкіну - сожалеть

Тапсырма: Жаңа сөздермен жұмыс
Берілген сөйлемдерді қажетті сөздермен толықтырыңыздар.
1. Халықтың... жақсарып қалды.( тұрмыстық жағдайы)
2. Өзен, көлдердің ластануы табиғатқа кері.......( әсерін тигізеді)
3. Азамат, сен бұл... қайдан алдың?(деректерді).
4. Мен осы жасаған іс - әрекетіме қатты....(өкінемін)
5. Денсаулықты сақтау үшін......... ұстанған жөн. (салауатты өмір салтын)
6.... айтуы бойынша, әлі біраз уақыт керек. (сарапшылар).

ІІІ. Оқылым.
1 - тапсырма. Мәтінді абзац бойынша оқыту.
«Бірінші байлық - денсаулық» дейміз, сондықтан әр адам өз денсаулығына көңіл бөлуі қажет. Бірақ осы сөзді айтқанымызбен, көп мән бермейміз. Айтылған сәтте есімізге түседі, құлағымызға жағады. Келісеміз. Сонан соң өзіміз ұмытып кетеміз. Сөйтіп күндердің күнінде ауырып қалып өкінеміз де, емханадан ем, дәріханадан дәрі - дәрмек іздейміз. Бірақ адам өмірінде барлығы да ойлағандай бола бермейді, сондықтан дәрігердің де көмегіне сүйенеміз.
«Дені сау адам - табиғаттың ең қымбат жемісі» деп тегін айтылмаған. Тұрмыстық жағдай, тіршілік деңгейінің құлдырауы және экологиялық қолайсыздық – бәрі де денсаулыққа кері әсерін тигізеді. Әрбір адам дене тәрбиесімен айналысуға, дұрыс тамақтануға міндетті. Сонымен бірге дұрыс ұйықтауға әдеттену керек. Зиянды әрекеттерден аулақ болып, тазалық шараларын сақтау керек. Таза ауада демалуға, қала сыртына жиі - жиі шығуға және көңіл - күйімізді көтеріңкі ұстауға тырысуымыз керек.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы сарапшыларының дерегі бойынша халық денсаулығының 49 - 50 % өмір салтына, яғни адамның өз денсаулығына қалай қарайтынына тәуелді, 17 - 20 % қоршаған орта ерекшеліктеріне байланысты.

1) әрбір абзацтың негізгі мазмұнын ашу
2) Мәтін ішінен мақалдарды табу.
3) «Суреттер сөйлейді» тапсырмасы: берілген суреттерді мәтіндегі тиісті сөйлемдермен сәйкестендіру.
4) Мәтіндегі асты сызылған сөздермен жұмыс.

Мәтіндегі қай сөйлем мына суреттерге сәйкес келеді?
Грамматикалық тақырып: Қос сөздер.
Қос сөздер екі сөздің қосарлануы немесе қайталануы арқылы жасалады. Олар дефис арқылы жазылады.
Мысалы: Бұл дәріхана күндіз - түні ашық, тәулік бойы жұмыс істейді.

IV. Жазылым. Грамматикалық тапсырмалар.
1. Екі бағандағы сөздердің жұбын тауып қос сөз жасаңыз.

1. ем - А. еркін
2. жеміс – Ә. дом
3. күні - Б. жидек
4. емін - В. түні

2. Сөйлем ішінен қос сөздерді тауып, тыныс белгісін қойыңыз.
1. Астана көшелерінде ерсілі қарсылы көліктер ағылып жатыр.
2. Түнгі Астана түрлі түсті шамдарымен алыстан көз тартады.
3. Астанаға қысы жазы шетел қонақтары келеді.
4. Астанада жиі жиі форумдар, конференциялар өтеді.
(Оқытушы: Сөйлемнің ішінде қандай сөз қайталанады? Астана қаласы туралы не білесіңдер? Биыл Отанымыздың жүрегі, Тәуелсіздігіміздің тірегі Астана қаласына 20 жыл. Осыған орай осы тапсырма орындалды).
Сергіту сәті: Флешмоб. «Алға, Қазақстан!»
Ойын. Мақалды жалғастырыңыз.
1. Денсаулық –.....................
2. Ауырып ем іздегенше,.............................
3. Салауатты өмір –........................
4. Шынықсаң...........................
5. Тазалық................
(көтеріңкі көңіл, шымыр боларсың, саулық негізі, зор байлық, ауырмаудың жолын ізде)

IV. Тыңдалым. Бейнефильм. Берілген тест тапсырмаларын орындау.
1. Негізгі ақпаратты көрсетіңіз
А) Адамның денсаулығы В) Адамның кәсібі
С) Адамның білімі Д) Адамның отбасы
2. Сұраққа дұрыс жауапты табыңыз.
Оқжетпес шипажайының ашылғанына қанша уақыт болды?
А) бір ғасыр В) он жыл
С) жарты ғасыр Д) жиырма бес жыл

3. Сөйлемді мәтін мазмұнына сай толықтырыңыз.
Болашақта сауықтыру шараларына....... енгізу көзделіп отыр.
А) радонотерапияны В) гимнастика мен велоспортты
С) тыныс алу гимнастикасын Д) велоспортты
4. Мәтіннің басты тірек сөздерін анықтаңыз.
А) әдеттер, тәртіп, емшара В) зиянды әдеттер, мақсат
Д) денсаулық, радон, тәртіп С) шипажай, сауықтыру, емшара

V. Сабақты қорытындылау. Сөйлесім.
Мұғалім: Ұлы ойшыл Сократқа кезіңде мынадай сұрақ қойыпты: «Адамға өмірде не қымбат байлық па, әлде атақ па?». Сонда Сократ «Байлық та, атақ та, даңқ та адамды шын бақытты ете алмайды. Ал, сіздер қалай ойлайсыздар, адамға шын бақытты болу үшін не қажет?
Денсаулықты сақтау үшін сіз не істейсіз? Бір сөйлеммен жауап беріңіздер.
Яғни адам бақытты болу үшін оған денсаулық керек, ал денсаулықтың кепілі салауаттылық. «Тіршіліктің негізі – салауатты болашақ» деп бүгінгі сабағымызды аяқтаймыз.

Ақмола облысы, Бурабай ауданы
Тілдерді оқыту орталығының оқытушысы
Маширова Анар Қалымжанқызы

Қос сөздер, Салауатты өмір салты. жүктеу