Адамзаттың пайда болуы

Адамзаттың пайда болуы.
Ежелгі Қазақстан тарихы 6 - сынып
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға алғашқы адамдардың жер бетінде пайда болуы, олардың өмірі мен тіршілігі туралы таныстыру.
Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, танымдық қызығушылығын, белсенділігін дамыту.
Тәрбиелік: Оқушыларды рухани - адамгершілік тұрғыда тәрбиелеу. Өз елінің тарихи құндылықтарын құрметтеуге үйрету.
Сабақтың типі: Жаңа материалды меңгеру.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ.
Сабақтың әдісі: Сұрақ - жауап, түсіндіру, топтастыру, «ұяшық таңдау» ойыны.
Сабақтың көрнекілігі: Оқулық, слайд, плакаттар, дүние жүзі картасы, тест сұрақтар.

Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
1. Оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу.
2. Бар ынтасын сабаққа аудару.
3. Оқушыларды екі топқа бөлу.

ІІ. «Ұяшық таңдау» ойыны.
Құрметті оқушылар! Біз 5 - сыныпта оқып үйренгендерімізді «ұяшық таңдау»
ойыны арқылы есімізге түсіреміз. Ұяшықта сандар артына сұрақтар
жасырынған. Әр топтан оқушылар сандарды таңдап, сұрақтарға дұрыс
жауап беру арқылы өз тобына 5 ұпайдан жинайды.
1 - сұрақ. «Тарих» дегеніміз не? / Тарих «зерттеу», «өткен оқиғалар жайлы
әңгімелер».

2 - сұрақ. Не үшін Геродот «тарихтың атасы» делінген? /Тарих туралы кітап жазып Батыс
әлеміне «тарихтың атасы» деп аталды.
3 - сұрақ. Қазақстан тарихы қанша кезеңге бөлінеді, оларды атаңдар? / 4 кезең
Ежелгі Қазақстан тарихы
Орта ғасырлар Қазақстан тарихы
Жаңа замандағы Қазақстан тарихы
Қазіргі замандағы Қазақстан тарихы
4 - сұрақ. Тарихи деректер не? /Ауызша және жазбаша деректер.
5 - сұрақ. Қазақстан республикасы қашан тәуелсіздік алды? /1991 жыл 16 желтоқсан
6 - сұрақ. Қазақстан республикасының тұңғыш президенті кім? / Н. Ә. Назарбаев
7 - сұрақ. Жаңа конституция қашан қабылданды? /1995 жыл 30 тамыз
8 - сұрақ. Қазақстан республикасы мемлекеттік рәміздерге қашан ие болды? / 1992 жыл маусым

ІІІ. Жаңа тақырыпқа әзірлеу. Оқушылардың сабаққа қызығушылығын арттыру.

ІV. Жаңа сабақты түсіндіру.
1. Алғашқы адамдардың пайда болуы.
2. Адамзаттың дамуы.
3. Қазақстанда алғашқы адамдардың пайда болуы.
Слайд бойынша түсіндіру
Жер бетінде адам қалай пайда болды, оның ататегі кім деген сұрақтар қай заманда болмасын адамдарды қызықтырған. Бұл туралы көптеген ғылыми пікірлер мен болжамдар бар.
Ал адамдардың пайда болу барысында екі түсінік болды:
Бірінші - діни түсінік
Екіншісі - ғылыми түсінік
Осы екі түсінік бойынша топтарға сұрақтар беріледі, (постер қорғау).
Бірінші топ діни түсінік бойынша;
Екінші топ ғылыми түсінік бойынша постерлерін қорғайды.
Кітап пен жұмыс.
Алғашқы адамдардың дамуы.
Жер бетінде адамдар 3 миллион жыл бұрын Африка мен Азияда өмір сүрген. Тарих ғылымында «гоминид»- маймыл тектес деп атайды.
Епті адам 2, 5 миллион жыл бұрын Африканың Шығысында өмір сүрген.
Питекантроп - тік жүретін маймыл тәрізді адам біздің заманымыздан бұрынғы 800 - 500 мың жыл бұрын өмір сүрген. 1890 - 1892 жылдары қазба жұмыстар барысында Оңтүстік шығыс Азиядағы Ява аралынан табылған.
Синантроп - қазақша «қытай адамы» біздің заманымыздан бұрынғы 500 - 200 мың жыл бұрын өмір сұрген. 1927 жылы Қытайдағы Чжоу - коу - дянь үңгірінен табылған.
Неондерталь - біздің заманымыздан бұрынғы 200 - 40 мың жыл бұрын өмір сүрген. Алғаш Германияның Неондерталь деген жерінен табылған. 1938 жылы академик А. П. Окладников Өзбекстандағы Тесіктас үңгірінен неондерталь бала сүегін тапты.
Саналы адам - біздің заманымыздан бұрынғы 40 - 35 мың жыл бұрын өмір сүрген. Ғылымда кроманьондық деп аталған. Францияның Кро - Маньон үңгірінен табылған.
Оқушылар біз алғашқы адамдардың даму барысы мен таныстық. Ал отанымыз Қазақстанда алғашқы адамдар 1 миллион жыл бұрын пайда болған.

V. Тест пен жұмыс. Оқушылардың жаңа тақырыпты қандай меңгергендерін тест сұрақтары арқылы тексеру. Тест сұрақтарына дұрыс жауап бере отырып әр топтың оқушылары өз тобына 1 ұпайдан жинайды.
ТЕСТ
1. Ең Алғашқы адамдар қашан, қай жерлерде пайда болған?
А) 2 миллион жыл бұрын Қытай мен Монғолия
Ә) 3 миллион жыл бұрын Африка мен Азия
Б) 2, 5 - 5 миллион жыл бұрын Англия
В) 4 - 6 миллион жыл бұрын Англия мен Африка

2. Ғалымдар Танзания (Шығыс Африка) жерінен табылған алғашқы адамды қалай атады?
А) «Саналы адам»
Ә) «Епті адам»
Б) «Үңгір адам»
В) «Тік жүретін адам»

3. Питекантроптар осыдан қанша жыл бұрын өмір сүрген?
А) 800 - 500 мың жыл бұрын
Ә) 800 - 600 мың жыл бұрын
Б) 700 - 400 мың жыл бұрын
В) 900 - 700 мың жыл бұрын

4. Неандерталь баланың сүйегі қашан, қайдан табылды?
А) 1935 жыл Қытайда Пекин қаласынан
Ә) 1935 жыл Ява аралынан
Б) 1937 жыл Өңтүстік Шығыс Азиядан
В) 1938 жыл Өзбекістанда Тесіктас үңгірінен

5. «Саналы адам» кроманьондар қайдан табылды?
А) Франциядан
Ә) Қытайдан
Б) Үндістаннан
В) Африкадан

6. Қазақстанда алғашқы адамдар қашан пайда болған?
А) 3 миллион жыл бұрын
Ә) 2 миллион жыл бұрын
Б) 1 миллион жыл бұрын
В) 1, 5 миллион жыл бұрын

Жауаптары:
1 - Ә; 2 - Ә; 3 - А; 4 - В; 5 - А; 6 - Б;

VІ. Кесте толтыру арқылы сабақты бекіту.

VІІ. Бағалау. Қай топ жоғары ұпай жинаса, осы топ “білім шыңына” жетеді.

Үйге тапсырма: адамдардың пайда болуы мен өмірі туралы әңгімелеп келу.
VІІІ. Сабақты қорытындылау. Оқушыларға жақсы көңіл - күй тілеп, қоштасу.

ОҚО, Сайрам ауданы,
Қарабұлақ ауылы №10 "Қарабұлақ"
жалпы орта мектептің тарих пәні мұғалімі
Нишанбаева Саида Абдурахманқызы