Қоршаған ортаға қатысты тыйымдар
Салт-дәстүр
Қазақтың ырымдары мен тыйымдары
Қоршаған ортаға қатысты тыйымдар
Бегімхан КЕРІМХАНҰЛЫ
М. Әуезов атындағы ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі
Павлодар қаласы
Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі
Қоршаған ортаға қатысты тыйымдар
- Егінді, шалғынды бейсауатбаспайды. Обал болады.
- Көкті жұлса, «Көктейсоласың» деп жамандыққа жориды.
- Суға дәрет сындыруға болмайды. «Ағын судың арамы жоқ» деген сөз бар. Бұл суды басқалар пайдаланады.
- Суға түкірмейді, өйткені бұл суды қайта ішуге тура келді.
- Ағын суды бұруға болмайды. «Судың да сұрауы бар» «Аққан су арнасымен ақсын», «Бидің жолы ақ, судың жолы сара» деген сөздер бар.
- Құстардың ұясын бұзуға болмайды.
- Қарғаса, үй ішіңе кесапаты тиеді.
- Торғайдың жұмыртқасын қиратсаң, бетіңе шұбар түсуі мүмкін.
- Аққу киелі құс деп саналатындықтан, оны атуға, құс салуға болмайды.
- Қыран құстарды атса, киесі тиеді.
- Киіз үйдің шаңырағына қарлығаш ұя салса, балапандары ұшып кеткенше көшпейді. Қарлығаш адамға дос, сондықтан ұясын бұзбайды.
- Байғыз киелі құс болғандықтан, оны ұстап алуға болмайды.
- Үкіні ұстап алуға болмайды. Ұстаған күнде үкісін жүндеп алған соң, бір тойдырып, босатып жіберу керек.
- Жапалақ пен жарқанатқа тиюге болмайды, қарғысы қатты болады.
- Құмырсқаның илеуін бұзсаң, үй ішіңе кесапаты тиеді.
- Бақаны өлтіруге болмайды, жаңбыр жауады.
- Жылан үйге кіріп кетсе, өлтірмейді, басына ақ құйып шығарады.
- Жолбарыс, аюды көп ауламайды, оларды «аң иесі» деп санайды.
- Өсіп тұрған ағашқа балта тигізуге болмайды. От жағуға қураған ағашты, малдың тезегі мен қиын пайдаланады.
- Жабайы аңды үнемсіз аулауға болмайды. Қажетіне қарай аулап, қалғандарының өсіп - өнуіне жағдай жасап отырады.
- Қара суды сапырмайды.
Бегімхан КЕРІМХАНҰЛЫ
М. Әуезов атындағы ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі
Павлодар қаласы
Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі
Отқа қатысты тыйымдар
Отты шашуға, аттауға және басуға болмайды. Отты шашса, аттаса немесе басса, отбасының берекесі кетеді. Ø Отқа түкірмейді. Қазақ халқында от қасиетті
Нанға қатысты тыйымдар мен ырымдар
Нанды шашуға, жерге тастауға, басуға, рәсуа етуге болмайды. Нан – дәм басы, онсыз өмір жоқ. Сондықтан да дастарқанға алдымен нан қойылады. Жерде
Ыдыстарға қатысты тыйымдар мен ырымдар
Ыдыста ашық қалған тағамды жаратуға болмайды. Халық ұғымында ашық қалған тағамды жын - шайтан жалап кетеді деп санайды. Су құйылған немесе тағам
Киімге қатысты тыйымдар мен ырымдар
Киімді оң қолдан бастап киіп, сол қолдан бастап шешеді. Оң қолдан бастап киім кию жақсы ырым саналады.
Су туралы мақал - мәтелдер
Су туралы мақал - мәтелдер Судың да сұрауы бар Ағынмен су зораяр. Ағын су арнасын табады.
Судың да сұрауы бар.
Күнделікті астан соң жуылатын ыдыстарға неше литр су жіберетініңізді есептеп көрдіңіз бе?