ойын сауық отауы
Неміс ойшылдарының ұлағатты сөздері
30.01.2025 90 0 Admin

Неміс ойшылдарының ұлағатты сөздері

Мақал-мәтелдер

Неміс нақыл сөздерінің шығу тарихы

Неміс нақыл сөздері (нем. Sprichwörter) ғасырлар бойы қалыптасқан халық даналығының көрінісі. Олардың шығу тегі әртүрлі тарихи, мәдени және әлеуметтік факторларға байланысты.

1. Орта ғасырлар және халық ауыз әдебиеті

Орта ғасырларда неміс халқының даналығы көбінесе ауызша таралды. Көптеген нақыл сөздер шаруалардың, қолөнершілердің және саудагерлердің күнделікті өмірінен туындаған. Олар өмірлік тәжірибені жинақтап, қарапайым адамдарға бағыт-бағдар беретін ережелер ретінде қызмет етті.
Мысал:
  • «Wer zuerst kommt, mahlt zuerst.» – «Бірінші келген – бірінші алады.» (Бұл сөз ұн тарту диірмендерінде кім бірінші келсе, соның астығы бірінші тартылатынынан шыққан.)

2. Діни және моральдық ықпал

Христиандық діннің таралуы неміс нақыл сөздеріне үлкен әсер етті. Библияның және діни уағыздардың ықпалымен пайда болған көптеген нақылдар адамгершілікке, әділеттілікке және шыдамдылыққа үндеді.
Мысал:
  • «Gott hilft denen, die sich selbst helfen.» – «Құдай өзіне өзі көмектескенге ғана көмектеседі.» (Бұл нақыл сөз өзің әрекет етпесең, ешқандай көмек болмайтынын меңзейді.)

3. Ұлы ойшылдардың ықпалы

Неміс философтары, ақындары мен жазушылары (Гёте, Шиллер, Кант, Ницше және басқалар) халықтың дүниетанымына үлкен әсер етті. Олардың еңбектерінде терең философиялық мағынасы бар көптеген нақыл сөздер кездеседі.
Мысал:
  • «Was mich nicht umbringt, macht mich stärker.» – «Мені өлтірмеген нәрсе мені күшейтеді.» (Фридрих Ницше)

4. Неміс классикалық әдебиеті мен поэзиясы

XVIII-XIX ғасырларда Гёте, Шиллер, Гейне секілді ұлы жазушылар мен ақындар көптеген қанатты сөздер қалдырды. Бұл нақылдар көркем әдебиеттен халықтың күнделікті өміріне енді.
Мысал:
  • «Edel sei der Mensch, hilfreich und gut!» – «Адам асыл болсын, мейірімді және қайырымды!» (Гёте)

5. Неміс мәдениеті мен еңбек этикасы

Немістердің еңбекқорлығы мен тәртіптілігі олардың мақалы мен нақыл сөздерінде ерекше көрініс тапқан. Бұл елдегі өндіріс пен техникалық дамудың жоғары деңгейін көрсетеді.
Мысал:
  • «Ordnung ist das halbe Leben.» – «Тәртіп – өмірдің жартысы.» (Бұл сөз немістердің ұқыптылығын сипаттайды.)

6. Соғыс және саясаттың ықпалы

Неміс тарихында соғыстар, революциялар мен саяси өзгерістер көп болды. Осындай оқиғалар нақыл сөздердің қалыптасуына әсер етті.
Мысал:
  • «Nach dem Krieg ist vor dem Krieg.» – «Соғыстан кейінгі уақыт – келесі соғысқа дайындық кезеңі.» (Бұл сөз ХХ ғасырдағы соғыстардан кейін пайда болған.)

Қорытынды

Неміс нақыл сөздері халық даналығының, діни ілімдердің, әдебиеттің, еңбек мәдениетінің және тарихи оқиғалардың әсерімен қалыптасты. Олар ғасырлар бойы өзгеріп, дамып, бүгінгі күнге дейін неміс мәдениетінің ажырамас бөлігі болып қала береді.
Кейбір неміс нақыл сөздері қазақ мақал-мәтелдерімен ұқсас келеді.

1. Иоганн Вольфганг Гёте (1749–1832)
  1. «Адам өзіне-өзі көмектесуге ұмтылмайынша, оған ешкім көмектесе алмайды.»
  2. «Кімде-кім өзіне сенімді болса, оған бүкіл әлем сенеді.»
  3. «Жаным неге құмар болса, мен соны жасаймын.»
  4. «Ақылды адам әрқашан үйренуге дайын.»
  5. «Бостандық – жауапкершілік, сол себепті көп адам одан қорқады.»
2. Иммануил Кант (1724–1804)
  1. «Адам ақылды болу үшін білімнен гөрі, ақылды ойлау қабілеті қажет.»
  2. «Әрбір адамды мақсат ретінде қара, ешқашан оны құралға айналдырма.»
  3. «Егер әділеттілік жоғалса, адамдардың өмірінің мәні де жоғалады.»
  4. «Бостандық – өзіңе міндеттер жүктеу қабілеті.»
  5. «Адалдық – бұл адам бойындағы ең биік қасиет.»
3. Артур Шопенгауэр (1788–1860)
  1. «Қайғы-қасірет – адам өмірінің негізгі бөлігі.»
  2. «Ақымақ адамдар өз өмірін түкке тұрғысыз нәрселермен өткізеді.»
  3. «Көптеген адамдар бақытты емес, бірақ олардың бақытсыз екеніне назар аудармайсың.»
  4. «Өмір – бұл тербетілген маятник: бір жағы – ауыртпалық, екінші жағы – жалықтыру.»
  5. «Адамдардың ең үлкен қателігі – олар шындықты естуден қорқады.»
4. Фридрих Ницше (1844–1900)
  1. «Өзіңді тапқан кезде ғана нағыз еркін боласың.»
  2. «Кімде-кім өмірге «неге?» деп сұрақ қоя алса, ол кез келген «қалай?» сұрағына жауап табады.»
  3. «Сені өлтірмеген нәрсе сені күшейтеді.»
  4. «Құл болғысы келмейтін адам өз патшасын жасауы керек.»
  5. «Бақыт деген – өзіңді жеңу.»
5. Георг Вильгельм Фридрих Гегель (1770–1831)
  1. «Шындық – бұл тұтас нәрсе.»
  2. «Еркіндік – қажеттілікті тану.»
  3. «Тарих – бұл адамзаттың өзін-өзі тану жолы.»
  4. «Адамзат өз тарихынан ештеңе үйренбейді.»
  5. «Идеялар әлемді өзгертеді.»
6. Карл Маркс (1818–1883)
  1. «Философтар әлемді әртүрлі түсіндірді, бірақ ең бастысы – оны өзгерту.»
  2. «Адам өзін қалай сезінсе, соған лайық өмір сүреді.»
3.   «Адамдардың санасы олардың болмысын анықтамайды, керісінше, олардың болмысы санасын анықтайды.»
4.   «Өмірдегі барлық нәрсе – күрес.»
5.   «Ештеңе де күрессіз келмейді.»
7. Макс Вебер (1864–1920)
1.   «Бюрократия – адамзаттың тағдыры.»
2.   «Кәсіп – бұл сенің өмірлік миссияң.»
3.   «Өз ісіне адал адам ғана жетістікке жетеді.»
4.   «Ешбір қоғамда абсолютті әділеттілік болмайды.»
5.   «Тарих тек қағидаларға емес, сонымен бірге тұлғаларға да тәуелді.»
8. Освальд Шпенглер (1880–1936)
1.   «Тарих – бұл тірі организм секілді дамитын процесс.»
2.   «Барлық өркениеттер дүниеге келеді, гүлденеді, содан кейін өледі.»
3.   «Шынайы күш – мәдениетте.»
4.   «Қазіргі заман – өткеннің жалғасы ғана.»
5.   «Әлемде өзгермейтін ештеңе жоқ.»
9. Готфрид Вильгельм Лейбниц (1646–1716)
1.   «Біздің өміріміз – үздіксіз есептеу.»
2.   «Әлем – мүмкін болатын барлық әлемдердің ішіндегі ең жақсысы.»
3.   «Кез келген күрделі нәрсе қарапайым элементтерден тұрады.»
4.   «Логика – ақиқатқа жетудің құралы.»
5.   «Білім – мәңгілік құндылық.»
10. Мартин Хайдеггер (1889–1976)
1.   «Адам – бұл болмысқа қамқорлық жасаушы.»
2.   «Өмір сүру – өзіңді табу.»
3.   «Тіл – болмыстың үйі.»
4.   «Нағыз ойлау – сұрақ қоюдан басталады.»
5.   «Технология адамды өзгертеді.»

Осы ойшылдардың даналық сөздері сізге шабыт берді ме?

Испан ойшылдарының нақыл сөздері Испан ойшылдарының нақыл сөздері
Испан философиясы мен даналығы ғасырлар бойы қалыптасып, мәдени, әлеуметтік және діни өзгерістермен бірге дамыды. Нақыл сөздер осы философиялық
Француз ойшылдарының нақыл сөздері Француз ойшылдарының нақыл сөздері
Француз нақыл сөздерінің тарихы – бұл француз халқының даналығы мен мәдениетін бейнелейтін рухани мұра. Олар ғасырлар бойы қалыптасып, фольклордан
Орыс ойшылдарының нақыл сөздері Орыс ойшылдарының нақыл сөздері
Орыс нақыл сөздерінің тарихы – бұл орыс халқының өмір салты, дүниетанымы мен даналығының айнасы. Олар ғасырлар бойы қалыптасып, халықтың рухани
Шұғылалы шартарап: Бусинген - ам-Хохрейн Шұғылалы шартарап: Бусинген - ам-Хохрейн
Бусинген - ам-Хохрейн – Швейцариядағы неміс қаласы. Қала Германиядан тар жермен бөлінген, оның ені 700 метрге жетеді. Ол Швейцарияда да, Германияда
Герман, славян және роман тілдері Герман, славян және роман тілдері
Ағылшын тіліндегі bread деген сөзге немістің Brot сөзі сәйкес келеді, шведтің brὅd деген сөзіне итальянның pane сөзі сәйкес. Ағылшын тіліндегі son -
Нақыл сөздер Нақыл сөздер
Ана тілін білмеген Ақылы жоқ желікбас. Ана тілін сүймеген Халқын сүйіп жарытпас.
Пікірлер (0)
Пікір білдіру
Ақпарат
Қонақ,тобындағы қолданушылар пікірін білдіре алмайды.
×